turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 9Ô: Uzatılarak okunan ince bir o sesidir. Normal O sesinden farklıdır. Türkçe’de sâdecebirkaç kelimede mevcut olduğu için kullanımı öngörülmemiştir. Örneğin: Bôlero, Kôlera,Lôkman…Ɵ:_[Uniform Türk Alfabesi] O ve Ö arası bir ses değeridir. Kısa bir söylenişi vardır. Sesli,kalın bir harftir. Örneğin: Yɵn (Yön), Bɵn (Bön), Sɵnmek (Sönmek)Ä:_*Tatarca’da, Gagavuzca’da ve Türkmence’de+ Kısa ve sert bir E harfidir. A ve E arasıbir ses olarak öngörülür. Ses ve harf karşılığı olarak Arapçada ve Almancada da bulunur.Örneğin: İncä (İnce), Sözleşmäk (Sözleşmek)Ə:_*Azerice’de+ Kapalı E harfidir. Türkçede normal e sesinden tam olarak ayırtedilebilmesi günümüzde çok zordur. Azerice’de yoğun olarak kullanılır. Büyük Ünlü Uyumunagöre ince değil kalın bir harftir. Bu harfi içeren sözcüklerin aslında Büyük Ünlü Uyumunauymadığı hâlde kulağı tırmalamıyor olması bu nedenledir. E ve A arası bir harftir. (E harfine göredaha kısa bir söyleyişi vardır.) Bazan Ä harfi ile aynı ses değerini de taşır. Arapçada da bulunanbir sestir. Örneğin: Aysel ismi “Aysəl” şeklinde Selçuk ismi de “Səlçuk” olarak yazıldığına veElma sözcüğü “Əlma” Akçe ise “Akçə” olarak yazıldığında daha doğru olacaktır.W:_*Tatarca’da ve Türkmence’de+ Açık bir V harfidir. Klasik V sesinden kesinliklefarklıdır. V harfinde dudaklar birbirine değerken bu seste (W harfinde) tıpkı U sesinde olduğugibi dudakların birbirine değmesi söz konusu değildir. Arapçadaki Vav ve batı dillerindeki w sesibaşlıca örneklerdir. Örneğin: Dawul (Davul), Hawlu (Havlu),Yawaş (Yavaş)Q:_*Tatarca’da ve Azerice’de+ Gırtlaktan çıkarılan kalın bir G sesini karşılar. İç Anadoluve Doğu Anadolu ağızlarında yaygın olarak kullanılır. Azeri Türkçesinin resmi harflerindenbirisidir. Arapçadaki Kaf harfini karşılar. Örneğin: Qalın sözcüğü Türkçedeki Kalın ile aynı anlamagelir fakat okunuşu Galın şeklindedir. Baştaki G sesi gırtlaktan ve kalın bir tonla söylenir. *Kimilehçelerde ise ve bu sese oldukça yakın olan kalın gırtlaksı bir K sesi olarak okunur ve söylenir.Azericede Qurd sözcüğü Kurt demektir baştaki K sesi gırtlaktan ve kalın olarak çıkarılır.+ Qadın(Kadın), Qayın (Kayın)…X:_*Tatarca’da ve Azerice’de+ Hırıltılı H sesidir. Arapçadaki Hı harfidir. Azericedeyaygındır. İç ve Doğu Anadolu ağızlarında sıklıkla rastlanır. Örneğin: Baxmax Türkçedeki Bakmakfiili ile anlam olarak aynı içeriğe sahiptir. Okunuşu Bahmah şeklindedir ancak kelimenin içindekih harfleri gırtlaktan ve hırıltılı olarak çıkartılır. Çaxmax (Çakmak), Yanmax (Yanmak)…Ḩ (Ң):_[Türkî Kiril Alfabelerinde] Boğazdan gelen gırtlaksı bir H sesidir. Normal Hsesinden biraz daha sert ve hafif hırıltılıdır. H sesi hiçbir engele takılmadan hafif bir soluk gibiçıkarken, bu ses boğazın üst kısmında titreşir. Bazen X (hırıltılı H) harfi ile aynı ses değeriyüklenir. Örneğin: Ḩoroz (Horoz), Ḩamur (Hamur)…D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ