turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 876Yuğ[Azəricə: Yoğ]Yuğ (Yū) – Türk ve Altay halk kültüründe ve inancında Cenaze Töreni. Yoğ veya Yığ olarak dasöylenir. Cenaze töreni, cenaze yemeği 1 gibi anlamları vardır. Yuğ, zaman zaman "Ağıt" ileeşanlamlı kullanılsa da daha geniş kapsamlıdır, sadece okunan ezgiyi değil, yapılan töreni deifâde eder.1. Ağıt (Ağu), 2. Sığıt (Sagu), 3. Yığut (Yuğu) sözcükleri mersiye, ölünün arkasından okunan yasşiiri demektir.Yuğ TörenleriCenaze merasimlerinde Ağu, Sagu veya Yuğu adı verilen ezgili koşuklar okunur. Bunların hepsideölünün arkasından yaşanan yas sürecindeki acıyı dışavurma ile ilgilidir ve benzer anlamlar içerir.İslam dini yas sürecinin uzatılmasını ve kendine zarar verecek şekilde dövünmeyi yasaklamıştır.Cenaze merasimleri yeryüzündeki tüm kültürlerde büyük öneme sahiptir, çünkü bilinmeyen birdiyara yapılan bu yolculuk her zaman gizemini korumuştur. Türk cenazelerinde ölü bir çadırakonur ve at, sığır veya koyun kurban edilirdi. Daha sonra atlarla çadırın çevresinde dokuz kezdolaşılırdı. Böylece ölünün ruhunun gökyüzüne çıkacağına inanılırdı. Ölü gömüldükten sonra damezarının başında heykelcikler dikilir ve öldürdüğü düşman sayısı kadar taş konulurdu. Butaşlara da "balbal" adı verilirdi. 2Eski yas törenlerine özel olarak dâvet edilen "Yuğçular" (Ağıtçılar), kopuz çalar hattâ dansederlerdi. Bu törenlerde ağıt söylemenin yanısıra, yüz yırtmak, saç yolmak, başa kül dökmek vebeyazlan soyunup siyah giysiler giymek de geleneğin içerisinde yer alırdı. Bazı yerlerde "ölü aşı"vermek de gelenektir. Divan-ı Lügat-it Türk'de bu yemeğe "Yuğ Besen" demiştir. Bu uygulama,Uygurlarda "Üzüt Aşı" adıyla bilinen ziyaretin aynısıdır. 3Ölüm[Azəricə: Ölüm]Ölüm (Ülim) – Bir varlığın canlılığını yitirmesi. Vefat. Ruhun, bulunduğu bedeni dönmemeküzere terketmesi şeklinde açıklanır. Türklerde ruhun insan bedenini uyku halindeyken ya dahastayken de terkettiği düşünülürdü. Eski Türkler ölümün bir son olmadığına, ölümden sonrayaşama ve ahirete inanırlardı. Sonbahar ise doğanın ölümü demektir.Ölüm bilinmezlik ve gizemdir. Öteki dünya insan zihnini daima meşgul eden soru işaretleri içerir.Türklerde ölümle ilgili pek çok gelenek vardır. Örneğin ölen birinin ardından yas tutulurken,ölünün kıyafetleri ortaya yığılır ve fakir fukara bunlardan istediğini alır. Bu kıyafet yığınına soyhaadı verilir. (Öl/Ül) kökü, cansızlık anlamı içerir. Herhangi bir varlıkta canlılığın sona ermesidemektir.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ