turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 513Kurt Ata[Azəricə: Qurd Ata]Kurt Ata – Türk, Moğol ve Altay mitolojisinde Kurt Tanrı. Kort (Kord, Kurd, Gurt) Ata olarak dabilinir. Börü (Börö, Böri) Ata ve Moğolca Çına (Şono, Şına) Ecege sözcükleri de aşanlamlı olarakkullanılır.ÖzellikleriKurtları koruyan ve aynı zamanda kurt kılığına girebilen tanrıdır. Hemen hemen tüm Türkboyları ortak bir inanış olarak kurttan türediklerine inanırlar. Kağoçı (Kao-Çı) Türkleri’ninsöylencelerine göre ilk kağanlarının kızları babaları tarafından bir tepeye bırakılmış. Sonrasındaküçük kızı bir kurt kılığında gelen Kurt Tanrı ile birleşmiş ve Kağoçı halkı onların çocuklarındanmeydana gelmiştir.Göktürk bayraklarının tepesinde daima bir kurt başı bulunurdu. Tarduş Türkleri’nin atası kurtbaşlı bir insandır. Kurt daima yol gösterici olarak kabul edilir ve peşinde farklı ülkelere gidilir.Onun uyarısıyla tehlikeler kılpayı atlatılır. Kutsal ruhların dokuz oğullarının hepside kurdabenzer. Gök yeleli, gök kuyruklu tabirleri kullanılır. Başkurtlar kurttan türediklerine inanırlar veisimleri de bu yüzden Baş-Kurt şeklindedir. Kurt Ata’ya Avrupa efsânelerinde örneğin Roma’nınkuruluşuyla ilgili olarak Romus ve Romulus Efsânesinde rastlamak mümkündür. Bu motifinTürkler’le bağlantılı bir kavim olduğu tahmin edilen Etrüskler aracılığıyla İtalya’ya ulaşmış olmasımuhtemeldir.Kurtlar Türklerce kutsal sayıldığı için toplumsal hayatın her aşamasında hattâ çağdaş toplumdabile etkilerini gösterir. Örneğin Cumhuriyet dönemi’nde üretilen ilk yerli lokomotife “Karakurt”adı verilmiştir. Ayrıca Cengiz Aytmatov’un, bozulan ve yokolan doğal dengeyi bir kurdungözünden anlattığı Dişi Kurdun Rüyâları adlı eseri de Türklerde kurdun doğa, yurt ve yaşamısimgelemesi açısından değerlendirmek de yerinde olacaktır. Tarduşların ataları kurt başlı birinsandır. Şaman dualarında altı ağızlı kurttan sık sık bahsedilir. Oset efsânelerinde Kurdalagonadlı bir demirciden bahsedilir.Bozkurt MotifiBozkurt, Türklerce kutsal sayılan bir hayvan olarak mitolojide ve halk inançlarında kendisine yeredinmiş ve bağlantılı olarak pek çok efsâne ve öykü şekillenmiştir. Hattâ Bozkurt, Türk halkınınsimgesi hâline dönüşmüş ve zaman zaman paralar ve pullar üzerinde basılmıştır.Etimoloji(Kur/Gur/Kür) kökünden türemiştir. Güç, kuvvet, dayanıklılık anlamlarına gelir. Kurtarmak fiili ilede bağlantılıdır.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ