turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 31Adsız[Azəricə: Adsız]Adsız – Türk halk kültürü ve mitolojisinde henüz kahramanlık yapmadığı için adı koyulmamışçocuk.Anlam ve İçerikİsimsiz çocuğu ifâde etmekte kullanılan bir tabirdir. Türk geleneğinde çocuk büyüyüp de birkahramanlık veya önemli bir iş yapana kadar kendisine isim verilmez, ya da o zamana kadargeçici bir ad verilir. Dikkate değer bir olay gerçekleştirdiğinde ise o bölgenin ulu kişisi (ozan,şaman, hoca vs.) gelir bu yaptığı kahramanlığı çağrıştıran bir ad koyar. Genelde küçük bir şölenyapılır veya yemek verilir. Örneğin; Dede Korkut öykülerinde anlatılan ve boğayı boynuzlarındantutup yere vurarak yenen çocuğa Korkut Ata’nın gelerek Boğaç adını vermesi gibi. Adsız olmakbir eksiklik sayılır ve bu nedenle olumsuz anlamlar içerir. Örneğin Sibirler’de Adsız Hanım adlıkötücül bir ruh bulunmaktadır.Ad nesnenin bir anlamda ruhudur, onun bir parçasıdır ve aralarında bir bağ vardır. Sümerlerinİnanışına göre Su Tanrısı Enki, her şeye bir ad vermiş ve böylece yaratılış başlamıştır.Adsız Hanım[Azəricə: Adsız Xanım]Adzız (Atsız) Hanım – Kötülük Tanrıçası'dır. Kötülükler yapar, adı olmadığı için bu kötülüklerikimin yaptığı bilinmez. Adı olmayan kötülük, bu âleme değil farklı bir evrene, başka bir boyutaaittir. Adsız Hatun’un, henüz kahramanlık gösteremediği için ad alamayan çocuklarailişeceğinden korkulur. Adsız, Adı olmayan demektir. Aynı zamanda at sözcüğüyle de bağlantılırve bu bağlamda atsız olmak adsız olmakla eşdeğer tutuluyor olabilir.Türk kültüründe Ad ve ÖnemiAd kavramı Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Adı olmayan varlıklar, ancak öte âleme aitgörülürler. İslam ile birlikte Besmele “Adlama” kavramı çok yaygın bir hale gelmiştir. Buna göreher işe Allah’ın adıyla başlamak gerekir. Üzerine Allah’ın adının anılmadan kesildiği veyakendiliğinden ölen hayvanların yenilmesi yasaktır. Besmele cümlesinin içeriği Türkçe’ye anlamolarak; “Acıyıcı ve Acıyan Allah’ın adıyla…” ya da kısaltılmış biçimiyle (Bismillah) “Allah’ınadıyla…” olarak çevrilebilir. Besmele, doğal süreçlere Yaratıcıyı dâhil etmeyi öngörür. Yâni öncemaddenin değil fikrin olduğu görüşü benimsenmiştir. Ad insanoğlunun var olduğu her yerdenesneleri ve olguları nitelemek için kullanılan soyut bir araçtır. Türklerde Yayguçı Çağ (YaratılışZamanı) inanışı varlığın birbirinden ayrışmadığı bir dönemi ifâde eder. Başka hiçbirşeyinolmadığı her şeyin sonsuz bir su olduğu bu çağda, gök diye bir şey yokken her şey sağır vedilsizdir. Yâni anlamı ve adı yoktur hiçbirşeyin. Sayan söylencelerine göre bu sonsuzlukta öncead verilerek yaratılış başlamıştır. Ad ise anlam demektir.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ