turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 466Keloğlan[Azəricə: Kaloğlan]Keloğlan (Käloğlan) – Türk masal kahramanı. Türk ve Altay mitolijisinde, halk kültüründe vemasallarda adı geçen saçsız kahramandır. Bazı lehçelerde Kaloğlan olarak da bilinir. Kısaltılmışolarak Kalca (Kalça) veya Kelçe (Kelce) olarak da geçer.ÖzellikleriÇoğu zaman güldürü öğeleri taşır. Kurnazlığı ve bahtı temsil eder. Zor durumlardan aklı ve şansısayesinde kurtulur. Taşşa ile bağlantılıdır. Kalçapır (Kelce Batur) olarak geçtiği şiveler vardır.Helce biçimiyle de söylendiği olur. Pek çok Türk dilinde “Kal” sözcüğü kel demektir. Azericede“Keçel” (ç ve l değişimi ile) olarak bilinir. Keloğlanın Altay masallarındaki eski biçimi olan Kelçe;çokbilmiş, kurnaz ve talihlidir. Ukala ve alaycı olarak da görünür. Kendisini kele dönüştürereköteki dünyaya bile gidebilir, göğün yedi katını ve yıldızları dolaşır. Altay efsânelerinde kel kadınşaman ölüleri bile diriltir. Bu nedenle kellik bir güç simgesidir. Güneşli bir günde kar yağdırır,fırtına çıkarır. Manas Destanında Targıl Taz adlı bir kâhin vardır (Taz, kel demektir). Kel/Kalsözcüğünün Moğolca Gal “Ateş” sözcüğü ile de bağlantısı vardır. Ateş kutsallık ve güç içeren birenerjiye sahiptir. Moğolların Gal Han adlı bir Tanrıları vardır.Keloğlan, Anadolu Türk masalları arasında önemli bir yere sahiptir. Annesi ile yaşayan Keloğlan,yoksul bir delikanlıdır. Geçinmek için birçok işe girip çıkar. Sakar ve saftır, ancak yeri geldiğindehazırcevap olması ve karşılaştığı sorunlara akılcı, pratik çözümler bulmayı bilir. Bu özellikleriylede, her masalın sonunda mutlaka muradına eren bir kahramandır.Keley[Azəricə: Kələy]Keley – Altay mitolojisinde adı geçen yarı tanrıdır. Ülgen’in kızlarından biriyle, yerden doğan birşamanın evliliğinden dünyaya gelen bir kişidir. Peltek dillidir. Keloğlan adlı masal kişiliğininoluşmasında rol oynayan arkaik tiplerdendir. Yâni Keloğlan'ın Türk mitolojisi içindeki en eskibiçimi olduğu söylenebilir. Moğollar ve Avarlar da ilk atalarının kel olduğunu söylerler.Kalçabay Han[Azəricə: Qalçabay]Kalçabay – At Tanrısı. Atları ve atçılığı korur. Yılkışı / Yılkıcı (Atçı) tabiri kullanılır. Toprakyarılarak içine girip kaybolduğuna inanılır. Kelime Kellik ifâde eder. Kalça-Bay (Kelce-Bey) Kelefendi mânası taşır.Kelçe[Azəricə: Keçəl]Kelçe (Kalça, Keçel, Kaçal) – Kel Kahraman. Tıpkı Keloğlan gibi çokbilmiş, kurnaz ve tâlihlidir.Ukala ve alaycı olarak da görünür. Fakat daha ciddi bir karakter olarak görünür.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ