اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
□ ١١٦ افغانستان و پارلمان<br />
آانون مطالعات و پژوهش هاي افغانستان<br />
در گذشته، هر گونه تلاشي مبني بر ايجاد چنين دولتي با اتكا به خارج، به ناآامي انجاميده است. تجربه هاي تلخ امير<br />
دوست محمد خان، امير عبدالرحمان خان، امان االله خان، نادر خان، داوود خان و سرانجام حزب دمكراتيك خلق و<br />
طالبان، همه گواه بر همين واقعيت ناگوار اند. آيا دولت آنوني خواهد توانست چنين مامولي را به ياري جامعه بين<br />
المللي فراچنگ بياورد؟ اين امر، به راستي چالش بزرگي است در برابر دولت آنوني. چه در آشور، هر باري آه<br />
آوشش به خرج داده شده، هسته دولت نيرومند مرآزي گذاشته شود، نيرو هاي گريز از مرآز نيز بيدرنگ دست به<br />
واآنش يازيده و پويا تر گرديده اند و اين، در اوضاع همچشمي هاي شديد سنتي دروني و منطقه يي و جهاني، شايد<br />
مخاطرات بسيار جديي در پي داشته باشد.<br />
از سوي ديگر، يك ساختار نيرومند مرآزي، نياز به هزينه هاي بسيار آمر شكني دارد آه بخش بزرگي از ياري هاي<br />
بين المللي را ناگزير خواهد بلعيد و اين گونه روند بازسازي و سازندگي آشور را آند تر خواهد گردانيد. هنوز به<br />
درستي روشن نيست آه آيا جامعه بين المللي تعهد تمويل چنين ساختاري را در دراز مدت به گردن خواهد گرفت يا نه،<br />
چون تجربه هاي تلخ گذشته ، به ويژه رژيم دآتر نجيب نشان داد آه به هر دليلي آه روند ارزاني آمك ها به چنين<br />
دولتي آاهش يابد، يا قطع گردد؛ نظام اتوريتار بي درنگ از پا درخواهد آمد و همه هزينه ها برباد خواهد رفت. اين در<br />
حالي است آه گذار از توتاليتاريسم به سوي دمكراسي، در نبود نهاد هاي ليبرال، ناگزير بايد از يك معبر اتوريتاريسم<br />
صورت گيرد.<br />
در قرينهء افغانستان، دولت نيرومند مرآزي دو بازوي نظامي و اداري خواهد داشت آه در اوضاع نبود حوزه عمومي<br />
) جامعه مدني )، در اوضاعي آه هنوز قانون حاآميت ندارد و روند تشكل ملت قوام نگرفته است و هيچ گونه مكانيسم<br />
بازدارنده بهره گيري از قدرت موجود نيست و پاسخگويي رهبران، به ويژه در استان ها و شهرستان ها در برابر قانون<br />
نهادينه نشده است؛ هيچ تضميني وجود ندارد آه بازوي نظامي آن در صورت پديد آمدن لرزه ها و تنش هاي گوناگون<br />
محتمل، به يك آلهء سرآوبگر مبدل نگردد و چه بسا آه در واآنش به آن، نيرو هاي مخالف ) شايد هم با تكيه به<br />
نيروهاي بيروني) در پي براندازي آن بر آيند و اين گونه، جامعه با فرو پاشي به سازواره هاي تباري، مذهبي و منطقه<br />
يي و افتادن جنگ افزار ها، به دست عناصر بي مسؤوليت، در پي فروپاشي ارتش- چناني آه تجربه رژيم دآتر نجيب<br />
نشان داد- بار ديگر به سوي بحراني تازه پيش برود.<br />
خطر اين هم مي رود آه بازوي پر شاخ و برگ بوروآراتيك چنين دولتي نيز، در اوضاع فاجعه اداريي آه آشور با آن<br />
روبرو است، به گسترش بيشتر فساد، دامنه بزند. و اين در حالي است آه دولت افغانستان در راستاي اصلاح ساختار<br />
اداري، راهبرد آوچك ساختن دستگاه دولت را در دستور روز قرار داده است.<br />
پارادآس ديگري آه در زمينه وجود دارد، اين است آه ايجاد دولت مرآزي نيرومند در قرينة آشور هايي چون<br />
افغانستان، ناگزير استحكام نظام سرمايه داري دولتي را در پي خواهد داشت آه در واقع چيزي مانند نظام سوسياليستي<br />
است – نظامي آه تا آنون در هيچ آشوري دستاورد مثبتي نداشته است و بيماري هايي چون تورم پولي، بيكاري و<br />
گسترش فساد از ويژگي هاي ذاتي آن است- و اين ، با نفس نظام و مشي آنوني دولت افغانستان در تعارض قرار دارد.<br />
با سرازيري آمك هاي خارجي و تمرآز آن در پايتخت، به گونه يي آه تجربه ء آشور هاي ديگر رو به رشد نشان مي<br />
دهد، معمولا اين آمك ها از سوي اليگارشي مالي دروني و نيز سازمان هاي رنگارنگ خارجي به يغما برده مي شود<br />
و به مردم نيازمند، به اصطلاح از گاو غدود مي رسد. همچنان تمرآز اين آمك ها در مرآز، شكاف ميان مرآز و<br />
استان ها را فراختر گردانيده، زمينه را براي برآمد دو گروه بسيار پولدار و بسيار نادار، فراهم خواهد گردانيد آه اين<br />
انقطاب، به نوبهء خود، گسترده شدن شكاف هاي فرهنگي و اجتماعي را در پي خواهد داشت .<br />
با توجه به دشواري هاي برشمرده شده، شماري نسخه دولت فدرالي را تجويز مي آنند. مگر واقعيت هاي آشور، نشان<br />
مي دهند آه اين راهكار نيز در اوضاع آنوني، راهي به دهي نخواهد برد.<br />
پرسش بنياديني آه مطرح مي گردد، اين است آه دولت افغانستان چگونه راهبردي را برخواهد گزيد؟<br />
بسياري از آگاهان نيز پيوسته اين پرسش را مطرح مي سازند آه آيا بهتر نخواهد بود، هرگاه دولت، به جاي تلاش<br />
براي ايجاد ساختار نيرومند مرآزي موهوم، با ارتش پر شاخ و برگ و دستگاه اداري عريض و طويل، در پي ايجاد يك