26.11.2014 Views

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

□ ١٦٤ افغانستان و پارلمان<br />

آانون مطالعات و پژوهش هاي افغانستان<br />

بر فرض آنکه اين مسئله راه حلی پيدا کند و کليه فرامين دورههای موقت و انتقالی يا بخشی از آنها ‏(براساس چه<br />

ملاکها و به تأييد کدام مرجع)‏ به شوری ارجاع گردد،‏ مسئله رد يا پذيرش اين فرامين مشکل ديگری را بميان میآورد.‏<br />

مسلم است که تکليف سنگيني انتظار پارلمان آينده را دارد.‏<br />

در وهلهء اول ، ايجاد دو کميسيون خاص Committee) (Select يک امر ضروری جلوه میکند.‏<br />

کميسيون اول برای تشخيص اين مطلب که در دوران عمليه صلح کدام فرامين تقنينی است و کدام فرامين عادی و<br />

مربوط به امور روزمره است.‏ بعلت کثرت شگفتآسای اين فرامين،‏ وقت زيادی صرف اين کار خواهد شد.‏ اين<br />

کميسيون میتواند يک کميسيون مشترک با حکومت باشد.‏<br />

کميسيون دوم ‏(از بطن شوری)‏ بعد از آنکه فرامين تقنينی تشخيص شد،‏ وظيفه خواهد داشت تا به مسئله رعايت<br />

مستندات حقوقی ‏(برطبق ارجحيتها)‏ غور کند و محتوی فرامين تقنينی را از لحاظ قانونيت و مشروعيت تأييد يا<br />

ترديد کند.‏ قابل تذکر است که اين اقدام يک کار حقوقی بسيار صعب و بیمثال است.‏ معلوم نيست که چه مدتی بطول<br />

خواهد کشيد و چه عواقبی را بار خواهد آورد،‏ خاصتاً‏ اگر فرامين تقنينی اجرا شده،‏ بعنوان مغايرت قانونی رد شوند.‏<br />

آيا به پيروی از روش کنفرانس بُن میتوان گفت که در شرايط استثنائی که افغانستان بسر میبرد مرزهای حقوقی<br />

غيرقابل عبور نيستند و مصالح داخلی و بينالمللی ايجاب میکند که راهای کوتاهتری اختيار گردد؟ آيا مبارزات<br />

عظيمی که در قبال است ايجاب نمیکند که به راههای نامتداول حقوقی توسل جست.‏<br />

درين نوشته به روشن ساختن بيشتر ماهيت فرامين تقنينی و جايگاه آن درگذشته تقنينی افغانستان و ساير نظامهای<br />

حقوقی اکتفا مینمائيم.‏<br />

فرامين تقنينی برای اولين بار در افغانستان در قانون اساسی ١٩۶۴ پديدار گرديد.‏ در خلال دوره انتقالیئيکه اين قانون<br />

اساسی وضع کرده بود،‏ وجيبه نفاذ يک رشته قوانين مهم به فرمان حکومت واگذار گرديد.‏ مضاف برآن،‏ صدور<br />

فرمان تقنينی بحيث يک ابزار مستقل قانونگذاری در حالت تعطيل يا انحلال پارلمان از صلاحيت حکومت شناخته شد.‏<br />

در عوض،‏ محدوديتهائی نيز وضع گرديد.‏ چنانچه فرامين تقنينی در ساحه اختياراتی که از امتيازات خاص پارلمان<br />

محسوب میشد؛ صادر شده نمي توانست.‏ بالاخره حكومت وظيفه داشت آه در خلال سي روز از تاريخ نفاذ،‏ فرامين<br />

تقنينی را به نخستين جلسه شوری تقديم کند.‏ تأييد نهايي فرامين از صلاحيت شوري بود.‏<br />

قابل تذکر است که به پيروی از قانون اساسی ١٩۶۴، قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان،‏ حق اتخاذ فرامين<br />

تقنينی را در امور عاجل و در حالت تعطيل ولسی جرگه به حکومت تفويض کرده است.‏ تنها بودجه و امورمالی<br />

مستثنی شناخته شده است.‏ گويا رئيس جمهور دولت اسلامی از اختيارات وسيعتری نسبت به رئيس حکومت در نظام<br />

سلطنتی مستفيد میباشد.‏ مطلبی که موجب ايراد حقوقی ميگردد اينست که رئيس جمهور دولت اسلامی،‏ فرمان تقنينی<br />

را ابتداء بحيث رئيس حکومت امضاء میکند و سپس بصفت رئيس دولت توشيح مینمايد،‏ در حاليکه در قانون اساسی<br />

١٩۶۴، توشيح توسط پادشاه صورت میگرفت.‏<br />

شکی نيست که اتخاذ فرامين تقنينی در حالت تعطيل شوری برای رفع نيازهای کشور يک تجويز بجاست،‏ و با روندی<br />

که از گسترش اختيارات قوه اجرائيه و توسعه ساحه مقررات حمايت میکند؛ موافق میباشد.‏ مزيد برآن از قاطعيت<br />

اصل تفکيک قوا میکاهد و عنصر فزاينده فنی شدن امور دولت را در نظر میگيرد.‏ در جوامع امروزی سرعت عمل<br />

در آار ها مطلوب است و جلو زيانها را میگيرد.‏ بناءاً‏ سهم حکومتها در امور تقنينی رو بافزايش است.‏ در<br />

کشورهائی که فرمان تقنينی رواج ندارد،‏ يا مرز بين ساحه مقررات و ساحه قوانين واضح نيست؛ مانند کشور<br />

انگلستان بجای فرمان تقنينی از طرزالعمل تفويض صلاحيت آار گرفته میشود.‏ در فرانسه،‏ قانون اساسی<br />

‏(جمهوريت پنجم)‏ ساحه مقررات را وسعت بخشيد.‏<br />

در همه احوال،‏ تمايل موجود در جهت ساده ساختن مراتب تصويب و نفاذ قوانين و ايجاد فورمولها و قالبهای تازه،‏<br />

تحول میکند.‏ درين تحول،‏ محتوی قانون و ساحه تطبيق آن در نظر گرفته میشود.‏ در انگلستان،‏ فورمولهای متعددی<br />

بنامهای<br />

در ايطاليه،‏ شکل بسيطی از ميکانيزم قانونگذاری وجود دارد که برطبق آن،‏ کميسيونها میتوانند نوع مشخصی از<br />

قانون را که بنام leggier ياد میشود،‏ تصويب نمايند.‏<br />

در اضلاع متحده امريکا برخلاف،‏ مراتب و موانع در مسير تصويب قوانين زياد اند.‏ مخالفين کوشش میکنند به ذرايع<br />

ممکن تلاش جناح بر سر قدرت را ناکام سازند.‏ احصائيه ها نشان ميدهند که صرفاً‏ ده فيصد پيشنهادات به مرحله<br />

نهائی تصويب میرسند.‏<br />

در افغانستان،‏ در کنار قوانين و فرامين تقنينی،‏ حکومت میتواند برای تطبيق خطوط اساسی سياست کشور و تنظيم<br />

وظايف خودش مقررات وضع کند ‏(ماده ٧۶ قانون اساسی)‏<br />

١٩۵٨<br />

private legislation, private members bills, public bills و غيره معمول است.‏

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!