اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
□ ١٦٦ افغانستان و پارلمان<br />
آانون مطالعات و پژوهش هاي افغانستان<br />
:<br />
وظيفهء تمثيل را بدرستي انجام دادن است. در جهت ديگر، رابطهء پارلمان است همراه حكومت و دستگاه سياسي و<br />
قضايي. پارلمان از طريق اين گونه ارتباطات، توليدات خود را بوجود مي آورد آه عبارتست از ساختن قوانين و تأييد<br />
بودجه. البته در قانون اساسي ما بررسي برنامه هاي انكشافي دولت نيز جزو وظايف پارلمان آمده است آه به نظر<br />
من يك چيز نو است. شايد اين مسئله بخاطر موضوع بازسازي در افغانستان باشد. يا شايد هم از آنجا نشئت آرده باشد<br />
آه در سابق هم پارلمانهاي افغانستان پلان هاي انكشافي پنجسالهء دولت را مي ديدند وتأييد مي آردند. بنا بر اين سه<br />
وظيفهء عمده را پارلمان دارد آه عبارتند از<br />
ساختن قوانين، غور و بررسي بودجه و قوانين مالي و سوم بررسي برنامه هاي انكشافي دولت. پارلمان اينكار ها را<br />
از طريق آميسيونها و يا تماسهايي آه با دولت ميگيرد در جلسات عمومي و مباحثات عمومي انجام مي دهد. اين آار<br />
ها خارج از تصادمات سياسي و يا نظارت سياسي پارلمان مي باشند.<br />
مسئله ديگر، پارلمان به حيث يك ارگاني آه خودش بايد مديريت اش را بر عهده بگيرد و مسايل خود را نيز بايد اداره<br />
بكند. براي اينكار هم يك نظم و ترتيبي بكار است. تقسيمات آميسونها، معاونين و اگر احزاب سياسي باشند، گروپهاي<br />
سياسي بايد تشكيل شوند. حتماً در يك پارلمان بايد احزاب سياسي باشند تا بتوانند گروپهاي سياسي را در پارلمان<br />
تشكيل بدهند. اگر نباشند، پس به چه ترتيبي از ميان اعضاي انفرادي پارلمان، ترآيب آميسيونهاي پارلمان درست<br />
شود؟ البته اينجا سخنرانان قبلي در مورد آميسيونهاي دايمي يا Standing Committee ها آه در انگلستان و امريكا<br />
آه يك عمر آوتاه<br />
هستند بحث شد. همچنين در مورد آميسيونهاي خاص يا<br />
دارند. البته در آنار اين آميسيونها، يك نوع ديگر از آميسيونها نيز هستند بنام آميسيونهاي تحقيق آه در امريكا بنام<br />
آميسيونهاي هيرينگ Hearing Commission ياد مي شود. اين آميسيونهاي تحقيق در اروپا زياد معمول نيست،<br />
ولي در امريكا زياد معمول است. آميسيونهاي تحقيق بخاطر بعضي پيشامد هاي نادرستي آه در اجراآت حكومت ديده<br />
مي شود و ايجاب يك بررسي دقيق را مي نمايد؛ تشكيل مي شوند. مثال هاي ان هم آميسيونهاي تحقيق در قضيهء واتر<br />
گيت، قضيهء بيل آلنتون و است اين آميسيونهاي تحقيق در قانون اساسي ما به يك ترتيبي آمده است. مسئوليت<br />
رييس جمهور ما در ماده اي ۶٩ تذآر داده شده است، يك مسئوليت جزايي است آه در آنجا تذآر داده شده است<br />
خيانت ملي، جرايم ضد بشري و اينهاست. اين يك نشانهء ديگريست از اينكه قانون اساسي افغانستان، ملهم از قانون<br />
اساسي امريكا است زيرا مسئوليت سياسي را براي رييس جمهور قبول نكرده ولي تنها مسئوليت جزايي را قبول آرده<br />
است. يعني يك رييس دولت ما در صورتيكه مرتكب جرم عادي شود، آه وخيم تلقي گردد، يعني در سطح جنابات<br />
باشد، يا در سطح حقوق بشر باشد، به نحويكه اگر اين جرم تثبيت شود، شايستگي وي را براي مقام رياست جمهوري<br />
صدمه مي رساند. و براي آن هم يك طرز العمل بسيار خاصي در قانون اساسي پيش بيني شده است آه بر اساس آن،<br />
عزل و يا ابقاء رييس جمهور در مقامش مطرح مي شود. من تأآيد ميكنم آه اين مسئله فقط شامل قضاياي جزايي مي<br />
شود. خود لفظ انگليسي Impeachment آه به فرانسوي هم به آن پِشي مي گويند، بمعناي گناه و تقصير جزايي است.<br />
بنا بر اين مادهء قانون اساسي ما هم مربوط به همين مسئلهء Impeachment است آه بر اساس آن مي تواند يك<br />
رييس جمهور عزل شود. ولي اين قطعاً آافي نيست، براي اينكه، تمام آار هاي سياسي ديگري را آه رييس جمهور<br />
ميكند،در قانون اساسي براي آن هيچ جوابي وجود ندارد آه پارلمان از آدام راه مي تواند مسئوليت رييس جمهور را<br />
در امور سياسي مطرح بكند؟ اگر مثلا رييس جمهور يك يادداشت تفاهم را با يك آشور ديگر امضا ميكند و اين<br />
يادداشت تفاهم يك سلسله پيامد هايي سر مقدرات و حاآميت ملي افغانستان داشته باشد،سر سياست افغانستان،سر<br />
منطقه، سر همسايه ها؛ در اينطور يك مورد پارلمان افغانستان چيزي آرده نمي تواند.<br />
Ad hoc commissions نيز بحث شد.<br />
.<br />
...<br />
۶٩<br />
ياد داشت تفاهم يا ،Memorandum يك ميثاق بين المللي نيست آه از صلاحيت هاي پارلمان شناخته شود. يك معاهده<br />
نيست. بلكه يك چيز بسيار بين البين، اجرايوي و دپلماتيك است آه در آغاز آار بعنوان مقدمهء آار است. تبادلهء<br />
مموراندوم بين دو آشور،بار آورندهء تعهدات بين المللي نيست. يك نوع تفاهم است در يك موقع معيين راجع به يك<br />
سلسله آار هايي است آه براي دو طرف مهم جلوه مي آند و مي خواهنددر ان مورد با يكديگر،يك همكاري مشترك<br />
داشته باشند. بسيار امكان دارد آه اينطور يك يادداشت تفاهم اصلا به پارلمان نرود زيرا ميثاق نيست آه جزو وظايف<br />
پارلمان باشد.<br />
به هر حال اگر رييس جمهور از مشي سياسي آلي آه پارلمان براي مملكت تعيين ميكند،عدول نمايد، پارلمان هيچ<br />
وسيلهء در اختيار خود ندارد آه با رييس جمهور چكار بكند. رييس جمهور را مسئول قرار داده نمي تواند، عزل آرده<br />
نمي تواند و متهم آرده نمي تواند. اين از مواردي است آه بالقوه مي تواند وسيلهء بحران در روابط بين دو نهاد اساسي<br />
يعني حكومت و پارلمان شود. اين شكل سيستم سياسي رياستي آه از نظام سياسي امريكا اقتباس گرديده است، اما در<br />
نظام امريكا ده ها وسيلهء فشار آانگرس بر رييس جمهور وجود دارد آه در قانون اساسي ما آن موارد پيش بيني نشده<br />
است. خود همين آميسيونها در امريكا فوق العاده مقتدر هستند. آانگرس هم مقتدر است و راه قطع بودجه و مصارف<br />
را دارد. گروه هاي فشار، لابي ها و افكار عمومي در مطبوعات و تلويزيون و راديو؛ همگي وسايل اعمال آنترول