اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
□ ٦٣ افغانستان و پارلمان<br />
تشکل تاريخی پارلمانتاريسم و دموکراسي<br />
بخش اول: پس منظر تاريخی پارلمانتاريسم<br />
هرگاه به پارلمانتاريسم منحيث نظام يا سيستم پيام آور موسسات دموکراتيک و بيانگر خواسته های مردمی مبتنی بر<br />
تجهيز حاکميت نگاه بکنيم؛ ناگزيريم اين رژيم را در زادگاه آن يعنی کشوری که پارلمانتاريسم يا دموکراسی<br />
بمفهوم کنونی آن زاده شده، بصورت مستدام در بستر متحول زمان سير نموده و به نضج و پختگی<br />
کنونی نايل شده است؛ مورد بررسی قرار بدهيم. منظور کشور پادشاهی بريتانيه کبير در سالهای ١٧٠٧-١٨٠٠ است.<br />
بايد متوجه بود که پارلمانتاريسم محصول تاريخی و ثمره تدريجی سعی و تقلا بشری است در جهت تحديد مطلقيت و<br />
گسترش مفکوره حاکميت ملی و حکومت های مردمی.<br />
Westernised<br />
از يونان باستان تا ظهور سيستم های نمايندگی، تحقق اين امر يعنی برگزاری حکومت های مردمی در قالب مفکوره<br />
ها و ايده ال های دموکراتيک مطرح و عرضه شده است. بدين ترتيب پارلمانتاريسم در کشوری به ظهور رسيده که<br />
دموکراسی و فرهنگ دموکراتيک به تدريج در آن به نضج و پختگی رسيده و موجب تکوين، دوام و ثبات آن گرديد.<br />
) سپ<br />
دموکراسي و نهادهای دموکراتيک در انگلستان قدامت تاريخی داشته از جوامع باستانی يونان و رم) و اين کشور<br />
فرهنگ دموکراسی را از دير زمانی به تجربه گرفته است. آشنايی با دموکراسی و نهادهای دموکراتيک و انکشاف<br />
ممتد فرهنگ سياسی در انگلستان موجب بروز رفتار سياسی و بخصوص نظام سياسی سازگار با همين فرهنگ و<br />
تاريخ گرديد.<br />
تاريخ جنبش های آزادی و دموکراسی در انگلستان به قرن سيزدهم يعنی زمان صدور منشور کبير يا Magna<br />
Charta در سال ١٢١۵ می رسد. اين نخستين سندی است که محدوديت هايی را در برابر قدرت مطلقه شاهی وضع<br />
و بالمقابل بر حقوق و امتيازات اشرافيت و کليسا تاکيد کرده و بر حقوق اتباع توجه نموده است. ماده منشور<br />
در مورد آزاديها و امتيازات مردم دستور داده و عدم امکانات سلب اين حقوق را تجويز نموده است. اين ماده متحقق<br />
نمی گرديد مگر آن که موسسات دموکراتيک به موازات آن به وجود ميآمد.<br />
نخستين گام در جهت محدوديت قدرت های سلطنت، ضديت اشرافيت و کليسا با قدرت مطلقه بود. در سال<br />
شورای بزرگی برای اداره امور دولت تاسيس گرديد. اين شورا مرکب از اعضای اشرافيت(لردها) و کليسا بود، که<br />
بنيان مجلس لردها را گذاشت.<br />
١٢۵٨<br />
٣٩ اين<br />
در سال ١٢٩۵ عضويت اين مجلس گسترش حاصل نمود و ادواردEdward پادشاه انگليس تعدادی از اعضاء را بر<br />
آن افزود. در اين تاريخ شورا بنا بر ضرورت اخذ ماليه دو نماينده از هر شهر را به عضويت پذيرفت. به اين ترتيب<br />
گام بزرگ ديگری در جهت نمايندگی عامه مردم در موسسات دولتی گذاشته شد و قدم ديگری در راه تحقق<br />
دموکراسي و حاکميت مردمی برداشته شد. نمايندگان اشرافيت که در بدو امر با نمايندگان عوام جلسات مشترک را<br />
داير می نمودند، بزودی در تضاد منافع قرار گرفته و ضمنا حضور در کنار نمايندگان عامه مردم را لطمه ای به<br />
پرستيژ و حيثيت اشرافی خود پنداشتند. اين امر موجب گرديد تا نمايندگان لردها در قصر ويستمنستر و نمايندگان عوام<br />
در کليسای مجاور به قصر تشکيل جلسه بدهند، در همين مقطع تاريخ بريتانيه است که سيستم پارلمانتری دو اطاقه يا<br />
دو مجلسه عرض وجود نموده و گام های بلندی در راه تحقق دموکراسی و نمايندگی مردمی برداشته می شود. از اين<br />
تاريخ به بعد پارلمانتاريسم بحيث ضامن دموکراسی و در جهت تامين آن به کار گرفته می شود. صلاحيت ها و اعتبار<br />
پارلمان بگونه ای رو به افزايش بود که در زمان سلطنت هانری چهارم(١۴١٣-١٣٩٩) پادشاه تصاميم خود را به<br />
صحه و تائيد پارلمان می رسانيد. اين روش بعدا" سنت حصول رای اعتماد از پارلمان را بوجود آورد.<br />
با و جود آن که پارلمان بحيث وسيله تحقق دموکراسی و راهگشای حکومت مردمی از روز تا روز نيرومندتر می<br />
شد، معهذا قدرت مطلقه شاهی مانع بزرگی در برابر آن قرار داشت. پادشاه در مواردی که ضرورت ميافتاد (مثلا اخذ<br />
ماليه) دست به دامن پارلمان می انداخت. در حالات عادی بنا بر اختلافات شاه و پارلمان اصلا" جلسات پارلمان داير<br />
نمی گرديد.<br />
اعلاميه حقوق يا Rights(1788) Bill of تضمين ديگری در جهت تثبيت حقوق افراد، صدور صلاحيت های پادشاه<br />
و پارلمان است که در تاريخ انگلستان تحول بزرگی پنداشته می شود. توسعه حق رای به مردم که بعد از تعديل قانون<br />
انتخابات در سال ١٨٣٢ صورت گرفت و بلاخره در سال ١٩١٨ به تمامی اتباع کشور اعم از زنان و مردان ثبت<br />
گرديد تا دموکراسي پارلمانتر با عناصر متشكله آن عملا" عرض وجود نمايد.<br />
با اين مرور مختصر بر پارلمانتاريسم چنين مستفاد می گردد که پارلمانتاريسم نتيجه و محصول انکشاف هماهنگ<br />
موسسات پارلمانی، احزاب سياسی، سيستم انتخاباتی و رشد کلتور سياسی جامعه انگليس است.