26.11.2014 Views

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

□ ٨٩ افغانستان و پارلمان<br />

نمايندگي،‏ مساهمت و نظارت سياسي در پارلمان آينده افغانستان<br />

٢<br />

استيضاحي هم آه در قانون اساسي پيش بيني شده است،‏ عليه حكومت نيست؛ بلكه عليه فرد فرد وزراء پيش بيني شده<br />

است.‏ در هر مورد اگر ولسي جرگه خواسته باشد،‏ اول مي آيد و يك وزير را سوال و جواب ميكند،بعد از آن يك سوال<br />

تحريري ميكند،‏ بعد از آن يك بحث را مي آشاند در مجلس عمومي شورا و بعد از تمام اينها اگر ديد آه قناعت اش<br />

حاصل نمي شود،‏ خلع وزير را مي خواهد.‏ معناي استيضاح همين است.‏ آقاي آرزي چند وزير را تغيير و تبديل<br />

خواهد آرد؟ اينقدر وزير از آجا پيدا خواهد آرد؟ آه همه اش آساني باشند آه تابعيت دوگانه و نيز آلودگي به مسايل<br />

حقوق بشر و غيره را هم نداشته باشند!‏ لهذا با در نظر گرفتن تمام اين مسايل،‏ من با عقل عاجزانهء خود و نيم آله<br />

تجربه ايكه در داخل و خارج دارم،‏ آار را بسيار مشكل مي بينم.‏<br />

پروفيسر شاه علي اآبر شهرستاني:‏ خدمت تان عرض آنم آه عيب اش چو بگفتي هنرش نيز بگو.‏ در پشتو يك ضرب<br />

المثل است آه:‏ ‏«هماغه غر هماغه ئي آربوړى»‏ در مورد افغانستان به نظر من آدم نبايد بسيار بدبينانه هم فكر آند و<br />

نه هم بسيار خوشبينانه.‏ خير الامور اوسطها بهترين چيز است.‏ در اين مرحله،‏ افغانستان بعد از ٢۵ سال بحران،‏<br />

موفق شد آه يك قانون اساسي را بوجود بياورد.‏ البته داآتر صاحب فاضلي و داآتر صاحب نورزايي چون حقوقدان<br />

هستند،‏ بهتر در قسمت قانون اساسي معلومات دارند،‏ اما من از نظر عمل خدمت تان عرض مي آنم آه قانون اساسي<br />

فعلي قانون بدي نيست و خصوصاً‏ آه رسميت دو مذهب در آن آمده و يك قدمي بسيار مترقي است در افغانستان.‏ اين<br />

در نوع خود اولين گامي است آه برداشته مي شود.‏<br />

حتي در زمان دوآتور نجيب وقتي آه قانون اساسي را مي خواستند تصويب بكنند،‏ بر سر اين مسئله بين من و ‏–يادش<br />

بخير-‏ داآتر محمود حبيبي بحث شد.‏ من مثال آوردم آه بين نقطه نظر اهل تشيع و اهل تسنن يك تفاوت وجود دارد.‏<br />

براي شان مثال دادم آه يكي از دوستانم داآتر بود و زنش مي خواست از وي طلاق بگيرد،اما اين داآتر صاحب<br />

حاضر نشد آه زنش را طلاق بدهد.‏ بالاخره زن يك چاره سنجيد.‏ و چاره اش را هم وقتي نزد قاضي رفته بود،‏ خود<br />

قاضي برايش راه حل را ياد داد.‏ يعني زن بگويد آه شوهرش در فلان روز،‏ فلان ساعت در منده اي بمن گفت آه برو<br />

تو طلاق هستي به سه سنگ طلاق هستي.‏ يك دو نفر هم شاهد خريداري-‏ آه در ولايت آابل زياد بود و نفري<br />

افغاني مي گرفتند-‏ هم پيدا آردند و اين داآتر زنش طلاق خط خود را گرفت.‏ اين داآتر بقدري عصباني شد آه هم<br />

قاضي و هم زنش را در محكمه لت و آوب نمود.‏<br />

۵٠<br />

من گفتم آه ببينيد،‏ تفاوت فقه شيعه و سني اينقدر زياد است.‏ در فقه شيعه هر قدر آه شوهر به زنش بگويد طلاق<br />

هستي،‏ طلاق نمي شود تا آه پيش ملا نرود و به زبان عربي صيغهء طلاق جاري نشود و شرايط را بجاي نكند،‏ طلاق<br />

نمي شود.‏ بنا بر اين،‏ تفاوت بين دو فقه وجود دارد و اگر اين مسئله را در قانون اساسي فعلي گنجانده اند،‏ من فكر<br />

ميكنم آه يك گام مترقي است.‏ من چند بار به هندوستان رفتم.‏ يكبار در شوراي راجستان رفتم و جلسهء شان را ديدم.‏<br />

بار ديگر به مرآز دهلي رفتم و شوراي شان را ديدم.‏ وآلاي شورا اينقدر بحث مي آردند آه حتي بعضي اوقات در<br />

پيش روي ما آارشان به زد و خورد مي رسيد.‏ و بعد از زد و خورد ها،‏ منشي مجلس اعلام ميكرد آه آجنداي مجلس<br />

ما مثلا اين دو موضوعي است آه از داخل گپها گرفته ايم.‏ خوب،‏ پارلمان اين آار ها را دارد.‏ پارلمان خوب بايد درش<br />

بحث شود.‏ بايد درش مشاجره شود.‏ حتي ممكن است زد و خورد شود.‏ اين خاصيت دموآراسي است آه هر آس بايد<br />

راي و فكرش آزاد باشد و حرف خود را بگويد.‏ البته چون افغانستان يك آشور پس مانده است و من ١۵ سال است آه<br />

متأسفانه از آشور خود دور هستم و نمي دانم آه چقدر افكار تحول آرده است؛ اما از تجربهء ۴٠ سالهء ماموريت خود<br />

در افغانستان مي دانم آه در افغانستان بايد گام ها شمرده و عاقلانه برداشته شوند و افراطي نباشد.‏ افكار علمي طوري<br />

است و مسايل عملي طور ديگري است.‏ البته مسايل علمي بجاي خود خوب و محترم هستند و بايد آدم آنها را در<br />

ساحهء تطبيق هم بياورد؛ ليكن در هر حال بايد روحيهء مردم افغانستان و جامعهءافغاني در نظر گرفته شود.‏<br />

بنا بر اين،‏ ما بايد اميدوار باشيم و اميدواري را هم تبليغ آنيم.‏ البته بايد نظرات اصلاحي خود را هم از طرق مختلف<br />

مقاله،‏ آتاب،‏ آنفرانس و نامه ها به مجامع ملي و بين المللي ارائه نماييم.‏ به نظر خود من،‏ پيش از تشكل پارلمان در<br />

افغانستان،‏ بايد مسئله امنيت حل شود.‏ خلع سلاح صورت بگيرد.‏ وقتي سلاح جمع شد،‏ ديگر تشويشي باقي نمي ماند.‏<br />

در مورد يك اطاقه بودن پارلمان آه داآتر صاحب فاضلي اشاره آردند،‏ به نظر من اگر اينطور شود،‏ پارلمان ما شبيه<br />

اسامبله هاي ملي در آشور هاي سوسياليستي مانند آامبوج و غيره مي شود،‏ اما دموآراسي اينطور نمي باشد.‏<br />

2<br />

آربوړى:‏ نوعي حيوان خزنده است آه ظاهر غير متعارف و نسبتاً‏ نا زيبايي دارد و شبيه به چلپاسه و سوسمار مي باشد.‏ اين ضرب<br />

المثل يعني همان آوه و همان چلپاسه و مراد اينستكه وقتي آوه اش اينقدر سخت پيما و مهيب منظر مي باشد،‏ از حيوانش آه آريه المنظر و<br />

نامتعارف مي باشد،‏ چه گله مي آني.‏

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!