اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
□ ٨٩ افغانستان و پارلمان<br />
نمايندگي، مساهمت و نظارت سياسي در پارلمان آينده افغانستان<br />
٢<br />
استيضاحي هم آه در قانون اساسي پيش بيني شده است، عليه حكومت نيست؛ بلكه عليه فرد فرد وزراء پيش بيني شده<br />
است. در هر مورد اگر ولسي جرگه خواسته باشد، اول مي آيد و يك وزير را سوال و جواب ميكند،بعد از آن يك سوال<br />
تحريري ميكند، بعد از آن يك بحث را مي آشاند در مجلس عمومي شورا و بعد از تمام اينها اگر ديد آه قناعت اش<br />
حاصل نمي شود، خلع وزير را مي خواهد. معناي استيضاح همين است. آقاي آرزي چند وزير را تغيير و تبديل<br />
خواهد آرد؟ اينقدر وزير از آجا پيدا خواهد آرد؟ آه همه اش آساني باشند آه تابعيت دوگانه و نيز آلودگي به مسايل<br />
حقوق بشر و غيره را هم نداشته باشند! لهذا با در نظر گرفتن تمام اين مسايل، من با عقل عاجزانهء خود و نيم آله<br />
تجربه ايكه در داخل و خارج دارم، آار را بسيار مشكل مي بينم.<br />
پروفيسر شاه علي اآبر شهرستاني: خدمت تان عرض آنم آه عيب اش چو بگفتي هنرش نيز بگو. در پشتو يك ضرب<br />
المثل است آه: «هماغه غر هماغه ئي آربوړى» در مورد افغانستان به نظر من آدم نبايد بسيار بدبينانه هم فكر آند و<br />
نه هم بسيار خوشبينانه. خير الامور اوسطها بهترين چيز است. در اين مرحله، افغانستان بعد از ٢۵ سال بحران،<br />
موفق شد آه يك قانون اساسي را بوجود بياورد. البته داآتر صاحب فاضلي و داآتر صاحب نورزايي چون حقوقدان<br />
هستند، بهتر در قسمت قانون اساسي معلومات دارند، اما من از نظر عمل خدمت تان عرض مي آنم آه قانون اساسي<br />
فعلي قانون بدي نيست و خصوصاً آه رسميت دو مذهب در آن آمده و يك قدمي بسيار مترقي است در افغانستان. اين<br />
در نوع خود اولين گامي است آه برداشته مي شود.<br />
حتي در زمان دوآتور نجيب وقتي آه قانون اساسي را مي خواستند تصويب بكنند، بر سر اين مسئله بين من و –يادش<br />
بخير- داآتر محمود حبيبي بحث شد. من مثال آوردم آه بين نقطه نظر اهل تشيع و اهل تسنن يك تفاوت وجود دارد.<br />
براي شان مثال دادم آه يكي از دوستانم داآتر بود و زنش مي خواست از وي طلاق بگيرد،اما اين داآتر صاحب<br />
حاضر نشد آه زنش را طلاق بدهد. بالاخره زن يك چاره سنجيد. و چاره اش را هم وقتي نزد قاضي رفته بود، خود<br />
قاضي برايش راه حل را ياد داد. يعني زن بگويد آه شوهرش در فلان روز، فلان ساعت در منده اي بمن گفت آه برو<br />
تو طلاق هستي به سه سنگ طلاق هستي. يك دو نفر هم شاهد خريداري- آه در ولايت آابل زياد بود و نفري<br />
افغاني مي گرفتند- هم پيدا آردند و اين داآتر زنش طلاق خط خود را گرفت. اين داآتر بقدري عصباني شد آه هم<br />
قاضي و هم زنش را در محكمه لت و آوب نمود.<br />
۵٠<br />
من گفتم آه ببينيد، تفاوت فقه شيعه و سني اينقدر زياد است. در فقه شيعه هر قدر آه شوهر به زنش بگويد طلاق<br />
هستي، طلاق نمي شود تا آه پيش ملا نرود و به زبان عربي صيغهء طلاق جاري نشود و شرايط را بجاي نكند، طلاق<br />
نمي شود. بنا بر اين، تفاوت بين دو فقه وجود دارد و اگر اين مسئله را در قانون اساسي فعلي گنجانده اند، من فكر<br />
ميكنم آه يك گام مترقي است. من چند بار به هندوستان رفتم. يكبار در شوراي راجستان رفتم و جلسهء شان را ديدم.<br />
بار ديگر به مرآز دهلي رفتم و شوراي شان را ديدم. وآلاي شورا اينقدر بحث مي آردند آه حتي بعضي اوقات در<br />
پيش روي ما آارشان به زد و خورد مي رسيد. و بعد از زد و خورد ها، منشي مجلس اعلام ميكرد آه آجنداي مجلس<br />
ما مثلا اين دو موضوعي است آه از داخل گپها گرفته ايم. خوب، پارلمان اين آار ها را دارد. پارلمان خوب بايد درش<br />
بحث شود. بايد درش مشاجره شود. حتي ممكن است زد و خورد شود. اين خاصيت دموآراسي است آه هر آس بايد<br />
راي و فكرش آزاد باشد و حرف خود را بگويد. البته چون افغانستان يك آشور پس مانده است و من ١۵ سال است آه<br />
متأسفانه از آشور خود دور هستم و نمي دانم آه چقدر افكار تحول آرده است؛ اما از تجربهء ۴٠ سالهء ماموريت خود<br />
در افغانستان مي دانم آه در افغانستان بايد گام ها شمرده و عاقلانه برداشته شوند و افراطي نباشد. افكار علمي طوري<br />
است و مسايل عملي طور ديگري است. البته مسايل علمي بجاي خود خوب و محترم هستند و بايد آدم آنها را در<br />
ساحهء تطبيق هم بياورد؛ ليكن در هر حال بايد روحيهء مردم افغانستان و جامعهءافغاني در نظر گرفته شود.<br />
بنا بر اين، ما بايد اميدوار باشيم و اميدواري را هم تبليغ آنيم. البته بايد نظرات اصلاحي خود را هم از طرق مختلف<br />
مقاله، آتاب، آنفرانس و نامه ها به مجامع ملي و بين المللي ارائه نماييم. به نظر خود من، پيش از تشكل پارلمان در<br />
افغانستان، بايد مسئله امنيت حل شود. خلع سلاح صورت بگيرد. وقتي سلاح جمع شد، ديگر تشويشي باقي نمي ماند.<br />
در مورد يك اطاقه بودن پارلمان آه داآتر صاحب فاضلي اشاره آردند، به نظر من اگر اينطور شود، پارلمان ما شبيه<br />
اسامبله هاي ملي در آشور هاي سوسياليستي مانند آامبوج و غيره مي شود، اما دموآراسي اينطور نمي باشد.<br />
2<br />
آربوړى: نوعي حيوان خزنده است آه ظاهر غير متعارف و نسبتاً نا زيبايي دارد و شبيه به چلپاسه و سوسمار مي باشد. اين ضرب<br />
المثل يعني همان آوه و همان چلپاسه و مراد اينستكه وقتي آوه اش اينقدر سخت پيما و مهيب منظر مي باشد، از حيوانش آه آريه المنظر و<br />
نامتعارف مي باشد، چه گله مي آني.