26.11.2014 Views

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎرﻟﻤﺎن - ketab farsi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

□ ٢٩ افغانستان و پارلمان<br />

نقش پارلمان در جامعهء در حال گذار افغانستان<br />

١<br />

شوند.‏ اين امر مي تواند منجر به برخي سوء تفاهمات گردد.‏ چه بسا افراط در تطبيق آن،‏ واآنش نيرو هاي محافظه<br />

آار را بر انگيخته و تنش بوجود بياورد.‏ پارلمان جايي است آه اين تفاوت نظرات مي تواند امكان بروز يافته و<br />

احتمال رسيدن به سازش را – بدون تشديد تشنج ها در جامعه-‏ بيشتر سازد.‏<br />

گاهي حاآميت قانون به مفهوم برابري و مساوات در برابر قانون تعبير شده،‏ است . گاهي از آن به حكومت قانون در<br />

مقايسه با حكومتهاي،‏ ديكتاتوري مطلقه و پادشاهي استفاده شده است و گاهي آن را با ويژگيهاي همچون:‏ عموميت<br />

داشتن و مستمر و صريح بودن قوانين معرفي آردهاند.‏ اما فصل مشترك همه موارد فوق را،‏ ميتوان در اين نكته<br />

خلاصه نمود آه در حاآميت قانون استفاده خودسرانه و مستبدانه از قدرت در تصميمگيريهاي حكومتي مردود<br />

است.‏ بر اين،‏ اساس حاآمان و سياستمداران بهعنوان حافظان و خادمان قانون شناخته ميشوند و خود نيز<br />

مشمول آن ميگردند ميزان مشروعيت حكومتشان به ميزان وفاداري آنان به معيارهاي،‏ قانوني فراشخصي و<br />

خردمندانه بستگي دارد.‏<br />

اما در افغانستان چهار رويكرد عمده و يك رويكرد نوپا را مي توان نسبت به قانون برشمرد:‏<br />

رويكرد چپ ايديولوژيك،‏ رويكرد بنياد گرايانه،‏ رويكرد پراگماتيستي،‏ رويكرد پدر سالارانه و در نهايت رويكرد<br />

سياسي مُدرن نسبت به قانون.‏<br />

ما نشان خواهيم داد آه چهار رويكرد اول از اين برداشتها چگونه بر سر راه تقويهء نظام پارلماني و سيستم هاي<br />

انتخاباتي ما مانع ايجاد آرده و تحليل موردي واقعهء سوم عقرب نشان خواهد داد آه چگونه سوء برداشت و سوء<br />

استفاده از قانون در وارد نمودن ضربهء مهلك بر دهه قانون اساسي نقش موثر بازي آرد.‏<br />

-١<br />

رويكرد،‏ چپ افراطي يا ايدئولوژيك به قانون<br />

در اين،‏ ديدگاه بنابر تقسيمبندي زيربنا و روبنا در ساختار اجتماعي و اقتصادي؛ حاآميت قانون منعكسآننده روابط<br />

اجتماعي جوامع سرمايهداري و بورژوازي است آه مطابق آن سرمايهداري درصدد گسترش سلطه خود بر بخشهاي<br />

مختلف جامعه بوده و از اين مفهوم براي استعمار و بهرهگيري به نفع مقاصد خود سود ميجويد.‏ در ميراث چپ،‏<br />

‏«برابري سياسي»‏ بي ارزش تلقي مي شده و بر ‏«برابري اجتماعي»‏ تاآيد مي گرديده است.‏ از نظر آنها اگر چه<br />

نظامهاي پارلماني قصد دارند به طور غير مستقيم برابري سياسي را از طريق دستگاه انتخاباتي و پارلماني تأمين<br />

آنند ولي در حقيقت اين صاحبان ثروت هستند آه بر فرآيند انتخابات اثر مي گذارند و ‏«نفرهاي»‏ خود را به خانهء<br />

قدرت و حكومت روانه مي آنند.‏ از اين ديدگاه،‏ حكومتهاي انتخاباتي در اصل قمچيني در دست طبقات سرمايه دار<br />

هستند تا جامعه را در جهت منافع خود اداره آنند.‏ در اين ديدگاه بجاي تاآيد بر روشهاي پارلماني،‏ روشهاي انقلابي<br />

براي تغييرات بنيادي اجتماعي،‏ در اولويت قرار دارد.‏<br />

يكي از مهمترين اشكالاتي آه بر اين ديدگاه وارد است اين است آه اين نظريه برخلاف مدعاي خود؛ يك مفهوم<br />

ايدئولوژيك و جانبدارانه از عدالت و آزادي را معرفي ميآند.‏ در حوزه عدالتاجتماعي،‏ استقلال و هويت فردي<br />

انساني را ناديده ميگيرد و از انسانها چهرهاي ابزاري و ماشيني ترسيم ميآند آه فقط در جهت پيشبرد مقاصد<br />

واهداف جمعي و سياسي بكار مي آيند .<br />

٢- رويكرد بنيادگرايانه به قانون:‏<br />

اين رويكرد با تقابل در انداختن،‏ قانون با نصوص ديني و با ادعاي مبارزه با سكولاريزم،‏ قانونمندي ‏«قرار دادي»‏<br />

را مخالف قانونمندي ‏«نص قرآني»‏ مي دانند با هر گونه قانون گذاري خارج از حوزهء شرع ‏(يعني با قوانين عرفي)‏<br />

به مخالفت بر مي خيزند.‏<br />

عدم اعتقاد راسخ به ديموآراسي و قانونمندي توسط فعالين سياسي،‏ فرصت باد آورده اي را به غير دموآراتها مي<br />

دهد تا از دموآراسي سوء استفاده آرده و به سازماندهي خود پرداخته بيخ و بنياد دموآراسي را بر آنند.‏ فعالين<br />

براي سازماندهي خود<br />

سياسي چپ و بنياد گرا ها بر اساس همين توجيه از دههء دموآراسي<br />

استفاده آرده و در حاليكه شديدا مشغول نفوذ در ارتش بودند،‏ از مبارزات علني و پارلمان و مطبوعات صرفا براي<br />

جذب آادر ها و چلنج هاي رهبري درون سازماني خود استفاده مي بردند.از طرف ديگر برخي عناصر درباري<br />

مستبد آه دموآراسي و قانونمندي را مغاير با رويكرد پدر سالارانه و منافع خود مي پنداشتند نيز با آن از در دشمني<br />

و ستيز وارد شدند.‏<br />

1 Case Study<br />

١٣۴٢) تا (١٣۵٢

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!