اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
اï»ï»ïºï»§ïº´ïºïºÙ Ù ïïºØ±ï»ï»¤ïºÙ - ketab farsi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
□ ١٧٠ افغانستان و پارلمان<br />
آانون مطالعات و پژوهش هاي افغانستان<br />
پروفيسر فاضلي: در فرانسه هم رييس جمهور توصيه هاي شوراي قانون اساسي<br />
نمي آند آه خلاف نظر آن شورا آاري را بكند.<br />
را در عمل قبول ميكند و جرئت<br />
داآتر مجاز: يك خاطرهء ديگر را هم بصورت آوتاه براي شما عرض آنم. آشتمند صاحب براي دفعه دوم صدر<br />
اعظم شد. با روحيهء سابق آار صدارت را شروع آرد. وي يك آميتهء اجراييهء شوراي وزيران را ايجاد آرد. به اين<br />
معنا آه جلسهء عمومي شوراي وزيران را داير نمي آرد، بلكه يك آميتهء خورد را درست آرده بود آه تصميمات در<br />
همانجا گرفته مي شد و روز ديگر وزيران را جمع مي آرد و همه دست ها را بعلامت تأييد، بالا مي آردند. ما در<br />
شوراي قانون اساسي تشكيل اين آميتهء اجراييهء شوراي وزيران را خلاف قانون اساسي تشخسص آرديم و دلايل<br />
آنرا نيز ارائه نموديم. آشتمند صاحب به يك حالت تحكم آميز گفته بود آه اينها چكاره هستند آه آميتهء اجراييهء مرا<br />
زير سوال مي برند. باز برايشان فهماندند آه شما اين قانون اساسي جديد را قبول آرده ايد و اينها بر اساس همان آار<br />
ميكنند، باز ايشان آميتهء اجراييهء شوراي وزيران را منحل ساختند.<br />
داآتر نورزايي: محكمه قانون اساسي در قانون اساسي جاري تا به مراحل آخر، بود. يعني تا مراحل نزديك به<br />
تصويب هم بود. آميسيون عدلي و قضايي هم ساخته شد. اما آقاي آرزي صاحب قبول نكرد و البته نظر خود ايشان<br />
هم نبود. اين مسئله يك موضوع خالص حقوقي است و قبول آردنش هم نيازمند درك صحيح از موضوع مي باشد.<br />
پروفيسر فاضلي: همينطور است. در پروژهء مشترآي آه من و آقاي آَرْ آسون فرانسوي داشتيم، البته آقاي آَرْ آسون<br />
يك پروژه ساخت اما پروژه اش قبول نشد. در آنوقت من به آقاي آرزي تماس گرفتم و برايشان گفتم آه اگر اجازه<br />
بدهيد، من يك آار مشترك را با پروفيسر آَرْ آسون بدهم. پروفيسر آَرْ آسون امروزه يكي از آدمهاي درجهء اول در<br />
حقوق اساسي فرانسه است. جزو ٨-٧ نفري است آه در فرانسه اعتبار دارد و ژاك شيراك هم ازش مشوره مي گيرد.<br />
آرزي صاحب به من گفت آه بسيار خوب با هم آار آنيد. وقتي به پاريس آمدم به آَرْ آسون تلفون آردم و گفتم آه من<br />
اينچنين اجازه اي از رييس جمهور مان دارم. وي بسيار خوش شد. من تقريباً يك ماه، هفته اي دو بار به دفترش مي<br />
رفتم و تقريباً ٩-٨ جلسه با هم آرديم و يك پروژهء مشترك ساختيم. آن پروژه را هم من خودم به فارسي ترجمه آردم<br />
تا دقت آن حفظ شود. خود پروفيسر آَرْ آسون هم انگليسي اش را تهيه آرد. آَرْ آسون هر سه نسخهء فرانسوي،<br />
انگليسي و فارسي آن پروژه را گرفت و به آابل رفت و دوباره آقاي آرزي را ديد، دوباره آميتهء تسويد را ديد و<br />
همراهشان آار آرد؛ مگر قبول نشد. در آن پروژهء مشترك همين گپها و بسا مسايل ديگر به وجه بسيار خوبي<br />
گنجانيده شده بود. ولي قطعاً اينها قبول نشد. بعد ازاينكه آقاي آَرْ آسون پس به فرانسه آمد و من همرايش ملاقات<br />
آردم، بسيار تأثر داشت و گفت آه متأسفانه من آاري آرده نتوانستم زيرا در آابل ذهنيت براي بعضي چيز ها آماده<br />
نيست. لهذا امروز همان پروژهء مشترك وجود دارد و بعضي گپهاي بسيار خوبي در آن پروژه است. بطور مثال،<br />
همين مسئلهء حقوق بشر آه ادعا مي شود- و تا اندازه اي هم درست است- آه راجع به حقوق بشر در قانون اساسي<br />
جمهوري اسلامي افغانستان تفصيلات بيشتر وجود دارد. واقعاً در مقدمه و بخش حقوق و وجايب مردم، نسبت به<br />
قوانين اساسي گذشته خوب آار شده است. اما مشكلي آه وجود دارد اينستكه اين مسئله فقط جنبهء اعلان شدن دارد.<br />
يعني مسايل حقوق بشر درين بخش هاي قانون اساسي خوب اعلان شده و رديف بندي شده است. اما براي اينكه اين<br />
مسايل به آرسي بنشيند و عملي شود و تأييد شود و مؤيده پيدا بكند؛ براي اين منظور باز در قانون اساسي هيچ ساز و<br />
آار و ميكانيزم پيش بيني نشده است. يگانه مرجعي آه قانون اساسي را تعبير ميكند، ستره محكمه است. محكمهء<br />
قانون اساسي وجود ندارد. بنا بر اين اول ستره محكمه آه ٩ نفر مولوي صاحبان هستند، اينها قانون را تعبير و تفسير<br />
مي آنند. آميسيون مستقل نظارت بر قانون اساسي آه پيش بيني شده است، تشكيل نشده است.<br />
علاوه بر اين، من و آَرْ آسون يك ماده گرفته بوديم آه فوق العاده يك مادهء خوب بود؛ آه متأسفانه در قانون اساسي<br />
نيامده است. ما در آنجا تذآر داده بوديم آه معني و مفهوم حقوق بشر آه درين قانون اساسي تذآر يافته، بر اساس<br />
پراآتس ها و عرف حقوق بين الدول محاسبه مي شود. ما براي حقوق بشر متذآره در قانون اساسي يك مرجع و<br />
ريفرنس تعيين آرديم. آه وقتيكه گفته شود اين ماده راجع به حقوق بشر در يك جايي زير پاي شده، براي ارزيابي آن<br />
يك مرجعي آه بايد باشد و به ان مراجعه آنند و ببينند آه او چه مي گويد. اما در قانون اساسي جاري ما اينچنين<br />
مرجع وجود ندارد و به تفسير مولوي صاحبان ستره محكمه محول شده است. لهذا، وقتي آه بخواهيم ارزشهاي حقوق<br />
بشر مندرج در قانون اساسي جاري را به آرسي عمل بنشانيم، و از اعلان به عمل پياده بكنيم؛ اين مسئله در دست<br />
اشخاصي مي افتد، در تفكراتي مي افتد، در بينش هايي مي افتد آه همگي آهنه بوده و با ايجابات امروزي سر نمي<br />
خورد و بنا بر اين نتيجهء نهايي اش منفي است و به اصطلاح يك رگرسيون يا رجعت يا عقب گرد است.<br />
بنا بر اين آسانيكه مي گويند قانون اساسي فعلي افغانستان نسبت به قوانين اساسي گذشته پيشرفته است، من قطعاً با<br />
آنها موافق نيستم. من به اين عقيده استم آه با همين تجويزاتي آه گرفته شده و با همين قيوداتي آه مانده شده است و با