Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en ... - Volgens Bartjens

Protocol ERWD mbo
waarin een leerling zich bevindt Hierbij kijkt de leraar minder naar het antwoord, maar juist naar
de gebruikte oplossingsprocedure Op basis daarvan kan hij instructie en begeleiding beter afstemmen
op de ontwikkeling van individuele leerlingen
252
Door op deze manier te werken met leerlingen ontwikkelen leraren veel kennis over hoe hun leerlingen
leren rekenen en over manieren om daarin nog meer rendement te behalen
Ondanks alle vakdidactische en wetenschappelijke kennis is er nog te weinig bekend over wat de
meest effectieve aanpak is bij specifieke rekenproblemen De verschillen tussen leerlingen en de
grote diversiteit aan omstandigheden waaronder zij leren rekenen maken het moeilijk kennis over
individuele leerlingen te generaliseren naar een hele groep Wel is bekend dat zwakke rekenaars
baat hebben bij concrete doelen, sturende begeleiding (in de betekenis zoals in paragraaf 155 is
beschreven) en bij het geleidelijk aan systematisch opbouwen van eenduidige oplossingsprocedures
(Hickendorff, 2011) Hierbij blijft het belangrijk dat ook deze leerlingen leren om rekenkundige
problemen op meerdere manieren op te lossen, aansluitend bij hun voorkennis Ook anderen
(bijvoorbeeld Gelderblom, 2008; Janson, 2006) wijzen erop dat zwakke rekenaars gebaat zijn bij
duidelijke, maar haalbare doelen, heldere instructie en passende oefenvormen en dat ze zelf daarover
de regie kunnen voeren
4 Afbakening dyscalculie
Afhankelijk van hun achtergrond leggen de deskundigen de oorzaak van dyscalculie meer bij leerlingkenmerken
of meer bij omgevingskenmerken De meningen zijn nog verdeeld over wat dyscalculie
is en over wat de oorzaak van dyscalculie is Geen verschil van mening is er over het feit
dat er leerlingen zijn die ernstige rekenproblemen ervaren In de protocollen ERWD gaan wij ervan
uit dat ernstige rekenproblemen en dyscalculie alleen van elkaar te onderscheiden zijn door de
hardnekkigheid van die problemen In de onderwijspraktijk verschillen de problemen van leerlingen
met dyscalculie nauwelijks van die van leerlingen met ‘gewone’ ernstige rekenproblemen De
verschijnselen zijn in beide gevallen grotendeels hetzelfde
De theorieën over de werking van het brein en over de oorzaak van dyscalculie zijn nog volop in
ontwikkeling In de praktijk blijkt dat leerlingen met of zonder dyscalculieverklaring na een psychodiagnostisch
onderzoek gewoon weer verder deelnemen aan het onderwijs Vanuit deze overwegingen
komen wij tot een vrij pragmatisch standpunt Wij stellen dat deze leerlingen in alle
gevallen gespecialiseerde begeleiding nodig hebben, afgestemd op hun specifieke onderwijsbehoeften
Wij vatten dan ook ernstige rekenproblemen en dyscalculie beide in essentie op als een
afstemmingsprobleem Hoe groter en ernstiger de problematiek, hoe zorgvuldiger en specifieker
de begeleiding moet worden afgestemd
Naarmate leerlingen verder komen in het onderwijs wordt het moeilijk te onderscheiden wat oorzaak
en wat gevolg is van de (ernstige en hardnekkige) rekenproblemen Zijn het de leerlingkenmerken
of de onderwijsfactoren? Dat maakt het op latere leeftijd (na het tweede leerjaar vo) steeds
moeilijker om de diagnose ‘dyscalculie’ te kunnen stellen Daarom adviseren wij dringend om in
de bovenbouw van het vo (vanaf leerjaar 3) en in het mbo geen dyscalculieverklaringen meer af te
geven Dit laat onverlet dat dyscalculie wel degelijk een belemmering kan zijn bij het uitoefenen
van bepaalde beroepen Beroepsopleidingen zullen zich moeten afvragen in hoeverre iemand met
zulke ernstige rekenproblemen kan worden opgeleid voor het betreffende beroep en of de inzet
van een rekenmachine dat probleem voldoende kan compenseren