10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Ekoloji ve Feminizm
işlemesi gerçekten zor.
Sevi: Şehirde yaşayan bir insan olarak, bu koşullarda, feminist hareketle
ekolojik hareketin ilişkilenememe durumunun sınıfsal bir
boyutu da olduğunu düşünüyorum. Ekolojik hareketin içindeki
bir insan bu teoriyi şehirde mevcut olan bütün bu ekonomik döngüler
içinde nasıl pratiğe dönüştürebilir gibi bir soru var aklımda?
Acaba ben dönüştürülmüş kâğıtlardan defter yapan bir markanın
defterini kullanarak ekolojist mi oluyorum? Değilsem eğer o
zaman bunun alternatifleri nelerdir? Bunları sorgulamakta ya da
buraya dair politika üretmekte eksiklerimiz olduğu için ekolojik
hareket daha çok üst orta sınıfların bütçe ve zaman ayırabildiği
bir şey haline geliyor. Burada kurulan ekoloji pazarına gitmek bile
işçi sınıfından biri için çok mümkün değil. Daha çok serbest zamanlı
çalışan insanların gündüz mesailerini ayırarak gidebileceği
lüks bir alışveriş haline geliyor. Ya da internetten bilmem ne köyündeki
bilmem ne balını ısmarlıyor; 3 liraya alabileceğin bir şey
değil. Meselenin sınıfsal boyutuyla ilgili neler düşünüyorsunuz?
Ayşe: Çevrecilik ve ekolojist olmanın farkını belki de birazcık burada
açmak gerekiyor. Ekoloji hareketi de, çevre hareketi de üst
orta sınıf hareketler. Evinin kirasını ödedikten, çocuğuna baktıktan
sonra sinemaya, tiyatroya gitmeye başlıyorsun ya, bu da böyle
aslında. Evet, tüketim alışkanlıklarını değiştirmek de işin bir parçası
ama ekolojist olmak endüstrileşmeyi, kapitalizmi de hedef
alan politik bir duruş.
Sevi: Evet, zaten politik bir duruş ama meselenin sınıfsal boyutu
gündelik hayat pratiklerini deneyimleme noktasında farklılaşmaya
neden olduğu için, bu hareketlerin birbiriyle ilişkisinde de bir
temassızlık olabilir.
Ayşe: Feminist hareket de bence gayet üst orta sınıf.
Kızılca: Feminist hareketin sınıf kurgusu daha mı kuvvetli diyorsun?
Anlamadım.
Mine: Sınıf, ekoloji, kadın diye değil de ezen/ezilen ilişkisi diye
bakmak gerektiğini düşünüyorum. Kendi adıma politik bir özne
olarak bir platformun içinde şu anda örgütlü bir mücadele veriyorum
ama aynı zamanda kafamda bir devrim tahayyülüm var.
Yapmayı istediğim devrim düşüncesi ile birlikte politik mücadelemin
bir parçası olan “şimdi, şu anda”yı kolektifleştirmeye çalışıyorum.
Bence zaten ezilen insanlar için bütünlüklü bir mücadele
verildiğinde ekoloji de bu mücadelenin ana parçalarından
biri haline gelir; sadece ekoloji mücadelesi verilmez. Bu yüzden
bence bir feminist zaten ekolojisttir. Ben hem anarşistim, hem
ekolojistim, hem vicdani reddimi açıklıyorum; iktidarı gördüğüm
her yerde suratına çarpıyorum zaten.
Sevi’nin söylediği bence sadece çevre mücadelesi veren insanlar
için geçerli. Çevreci yaşam sisteme karşı mücadelenin bir
parçası değil de sadece yaşamında bir hobi olduğunda lüks bir
yaşam biçimine dönüşür ve tabii ki de üst sınıfa ait bir mücadele
olur. Ama bu senin için bir hobi değil, yaşamını dönüştürmek
için bir gereklilik, bir ihtiyaçsa ve senin ihtiyaçlarına karşı sistem
kendi gerekliliklerini dayatıyorsa, o zaman karşına aldığın şey yalnızca
geri dönüşmeyen kâğıtlar olmaz. Sen karşındakini mücadele
ettiğin iktidarın bir parçası olarak görüyorsan o zaman senin
politik olarak ciddi bir tahayyülün var demektir.
Kızılca: Mine’nin bahsettiği, feministlerin ve ekolojistlerin ortak
ilkeler geliştirmesi meselesinde şöyle bir soru sorulabilir. Bu kolay
mı? “Eko-feminizm gerekli mi?” noktasına dönersek… Ben bir
kimlik tanımlıyorsam, o bir sadakattir. Ben feministsem belli şeyleri
yapmam. Ekolojistsem belli şeyleri yapmam. Eko-feministsem
neleri yapmam? Ya da ekoloji ve feminizm hareketlerinin beraber
iş görmesi gerektiğini düşünüyorsam neleri yapmam? Bir feminist
ekolojist duyarlılıkla neleri yapmaz? “Kim ekolojist olma lüksüne
sahiptir?” yerine belki bu noktadan düşünmek lazım. Bizim
sadakatimiz, duruşumuz nereye? Eko-feminizm ayrıca bu duruşa
bir şey katar mı?
Esen: Sevi aslında şöyle bir şey söylüyor, biz bu etkinliği tasarlarken
de benzer bir şey düşünmüştük. Sizin tarif ettiğiniz kırda
süren bir ekolojik hareket var ve ama başta Ayşe’nin de söylediği
gibi kentte yaşayanlar bu ekolojik duruşu nasıl sahiplenecekler?
Biz kentte kırdaki HES’lerle ilgili mücadeleye katılmıyoruz ama
kendimize nasıl ekolojist deriz? Kentlerde yaşamını bu sorgulamalara
göre kurmaya çalışan tavrın nasıl bir sınıfsallığa denk düştüğünden
bahsediyor. Bir taraftan da -sizin durduğunuz politik
yerden bahsetmiyoruz ama- genel olarak ekolojik hareketin ya
da ekolojik söylemin üst orta sınıfa denk düşen bir karakteri var.
Örneğin organik ürün meselesi başka bir piyasa oluşturdu; daha
ekolojik ama kapitalist bir piyasa. “Bunları yapmıyorum,” demenin
başka bir etikete dönüşmesi ve bu etiketin de bir sınıfsallığa
tekabül etme meselesi var. Buna nasıl bakıyorsunuz ya da bu mevzular
hareket içinde nasıl konuşuluyor?
Kızılca: Şöyle bir sorun var: Organik pazara giden bir reklamcı
organik pazara neden gidiyor? Çünkü marketten alacağı patateste
kimyasal kalıntılar var ya da patatesin tohumuyla oynanmış
olabilir. Onu yerse kendisi ve çocuğu zarar görecek. Bu adam
şunu düşünmüyor: Bu patatesin ekiminde sınaî tarım yöntemleri
kullanıldığı için küçük çiftçinin evi, barkı darmaduman oldu;
en iyi ihtimalle bu çiftçi tarım işçisi oldu. Patateslerin üretilmesi
212 213