10EP2Te

Recommendations

Info

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Antimilitarizm ve Feminizm anneliğin yanı sıra, ordu milletin kadınlarından beklediği ikinci bir rol de er-kadın, er-eş, er-karı olarak çıkıyor karşımıza. Ordu-millet kurgusunda kadınları gördüğümüz üçüncü rol ise, çok istisnai de olsa, savaşçı olmaları - ki yazımda bahsettiğim Sabiha Gökçen hikâyesi bu noktada çok önemli. Sabiha Gökçen ilk kadın askeri pilotu değildir, zira Alman ordusunda, Rusya’da diğer yerlerde başka askeri kadın pilotlar var. Sabiha Gökçen dünyanın ilk kadın savaş pilotudur. Yani sadece askerî uçak uçurmakla kalmamış, bomba atmış ve cephede bulunmuş bir kadındır. Biz Sabiha Gökçen’den ve yaptıklarından çok uzun yıllar boyunca gurur duyduk biliyorsunuz. Sabiha Gökçen Havaalanı’nın web sitesine girerseniz bu kahramanlık öyküsüyle karşılaşacaksınız. Fakat çok yakın zamana kadar “Sabiha Gökçen 1930’larda hangi savaşta savaşmış da kahraman olmuş?” sorusu üzerinde çok büyük bir sessizlik vardı. Şimdi bu sessizlik pek çok açıdan kırıldı. Bunun Dersim Harekâtı olduğu artık herkes tarafından biliniyor. Bunun yanı sıra Dersim Harekâtı’nın bir kahramanlık hikâyesi olması da sorgulandı. Bu sorgulamayı Dersimliler ve az sayıda araştırmacı yıllardır yapıyorlardı ama bu son bir iki yılda daha çok insan bu tartışmaya katıldı. Nezahat Gündoğan’ın “Dersim’in Kayıp Kızları” 5 belgeselini izlemediyseniz mutlaka izlemelisiniz. Alternatif Dersim anlatılarında da olmayan o dönemin kız çocuklarının yaşadıklarını anlatıyor ve bence feminizm adına da çok önemli sözler söylüyor. Belgesel, kadınların yaşadıkları cinsel şiddeti, kız çocuklarının evlat edinilmesini anlatıyor ve çok kişi tarafından izlendi. Dersim anlatısının Türkiye’de dönüşmesinde feminist bir bakış açısıyla yapılmış bu hikâyenin bence çok büyük bir katkısı oldu. Nezahat yakın zamandaki pek çok başka araştırmacı gibi kadınların yaşadıklarını ciddiye alıp onları tarihin özneleri olarak ele aldığımızda tarihi baştan yazmamız gerektiğini göstermiş oldu. Bu tarihi eskisi gibi konuşmaya devam edemeyeceğiz, kadınların hikayelerini görmemiz lazım. Sema Kaygusuz romanlarında bunu yapmıştı, Fethiye Çetin’in Anneannem 6 kitabı yine kız çocuklarının yaşadıklarını ciddiye alarak tarihin nasıl yeniden yazılması gerektiğini bizlere gösteren bir başka örnektir. Sabiha Gökçen’e dönecek olursak: Hrant Dink Agos’ta Sabiha Gökçen’in aslında bir Ermeni yetimi olduğunu söyleyen, 06.02.2004 tarihli “Sabiha Hatun’un Sırrı” başlıklı haberi yaptı- 5 Nezahat Gündoğan (Yön.), (2012), İki Tutam Saç Dersimin Kayıp Kızları, [Belgesel Film], Dika A.Ş. (Yapım), Türkiye 6 Çetin, Fethiye, (2004), Anneannem, Metis Yayınları, İstanbul ğında Genel Kurmay’dan, devletten, köşe yazarlarından çok büyük tepkiler aldı. Hrant’a verilen tepki Türklük ve askerliğin nasıl bir arada kodlandığı üzerine çok şey söylüyor. Ne yazık ki ölümüne giden süreç bu haberle başladı. Hrant, Sabiha Gökçen’nin Türklüğünü sorguladı ve bunun bedelini çok ağır ödedi. Dersim Harekâtı’nın ve Sabiha Gökçen’in kahramanlığı yıkıldı ama Sabiha Gökçen’in bir kadın kahraman rol modeli olarak Türkiye Cumhuriyeti’nde ve milliyetçiliğindeki yeri sorgulanmamıştı. Bunu da feminist hareket sorguladı; ağırlıklı olarak da vicdani retçi kadınlar bu sorgulamayı gündeme getirdiler ama bunu sadece Türk milliyetçiliği, Türk militarizmi ve onun kadın figürü olan Sabiha Gökçen üzerinden yapmadılar, 90’lı yıllardan itibaren benzer bir sorgulamayı muhalif hareketler üzerinden de yaptılar. Türkiye’de kadın vicdani retçilerin müthiş bir ezber bozduğunu düşünüyorum. Pek çok ezberi aynı anda bozuyorlar ve bizi pek çok sorgulamayla karşı karşıya bırakıyorlar. Savaşın her türlüsüne karşı(mı)yız? Sabiha Gökçen “Türkiye’nin ilk kadın savaş pilotu” unvanını Dersim’de kazanıyor, Türkiye’nin ilk intihar bombası eylemini de Dersim’de yine bir kadın, kod adı Zilan olan Zeynep Kınacı gerçekleştiriyor. Bu örnek Dersim’deki şiddet döngüsüne dair bize bir çerçeve sunuyor. Ama aynı zamanda kadınların sadece egemen militarizm içerisinde değil muhalif hareketler içinde de aldıkları benzer aktif role dair bir örnek oluşturuyor. Kürt hareketinin içinde hâlâ pek çok kadının kod adı Zilan olmaya devam ediyor. Sabiha Gökçen nasıl bir kahraman olarak karşımıza çıkıyorsa Zilan da Kürt hareketi içinde bir efsane olarak karşımıza çıkıyor. Kadın vicdani retçilerin hepsi olmasa da önemli bir kısmı, benim ilk dalga vicdani retçiler dediklerim, T.C. ordusuna da gerilla mücadelesine de karşı çıktılar. Sonraki dönemde bu ayrıştırmayı biraz farklı yapan, askerliği reddederek Türk militarizminin bir parçası olmak istemeyen ama muhalif hareketin, mesela gerilla hareketinin varlığını savunan vicdani retçi kadınlar oldu. Dolayısıyla bu noktada şu tür sorular ortaya çıkıyor: Tüm savaşlara mı karşı çıkıyoruz, yoksa sadece “kirli savaş” olarak tanımladığımız savaşlara mı? Burada şiddet sorgulaması nerede duruyor? Yazıda Sevgi Soysal’a da bir bölüm ayırdım, çünkü son zamanlarda Sevgi Soysal üzerinden de çok düşünmeye başladım bu konuyu. Çok erken kaybettiğimiz gerçekten çok kıymetli bir yazar. Eğer antimilitarist bir dil geliştireceksek Sevgi Soysal’ın bize 156 157
İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Antimilitarizm ve Feminizm sunduğu çok önemli alternatif bir yaklaşım ve dil var. Sevgi Soysal özellikle Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu 7 kitabını yazdıktan sonra –geçen seneki sempozyumda bunu çok tartıştık, İpek Çalışlar kendi deneyimi üzerinden de anlattı- Mamak’ta kalan kadınlar ona çok tepki duyuyorlar çünkü Sevgi Soysal hizaya girmeyi reddediyor ve hizaya girmeyi reddetmek üzerinden kadınların askeri cezaevi yöntemlerine direnişini çok güzel anlatıyor, ama aynı zamanda sol disiplin içerisindeki askerileşmeyi, tektipleşmeyi, itaat ilişkisini ve cinsiyetçiliği de sorguluyor tabii ki ve onu (feminizmi kötü bir laf olarak gördükleri için) feminist olarak yaftalıyorlar. Sonuç olarak Mamak’ta kalan kadınlar kendi muhalif duruşlarının sorgulanmasına tepki duyuyorlar. Bu kitabı yazdığı zaman da aslında çok büyük bir heyecanla karşılanmamış, okunmamış ve daha sonra da tamamen unutulmuş. Yakın zamana kadar Sevgi Soysal’ın Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu’nda sunduğu eleştirel duruş ve ürettiği yeni dil unutulmuştu, ki ben bu kitabın antimilitarist feminist bir manifesto olarak okunması gerektiğini düşünüyorum. Bu kitabı bu kadar uzun süre unutmuş olmamız bile kendi başına üzerine çok düşünmemiz gereken bir konu bence. Militarizmle mücadele ilk önce militarizmin adını koymakla başlıyor şüphesiz. Yakın zamana kadar militarizm diye bir kavramımız yoktu, şimdi ise militarizm çok yaygınlaşan bir kavram. “Antimilitarist bir duruş neyi ifade eder? Militarist olmayan bir siyaset, dil, muhalefet üretebilir miyiz? Bunun feminist ifadeleri nasıl olur?” sorularını yeni yeni düşünüyoruz bence. Ben bu noktalarda kadın vicdani retçilerden ve Sevgi Soysal’dan çok beslendim, beslenmeye de devam ediyorum; antimilitarist dil ve duruşu geliştirirken onlardan çok şey öğrenebileceğimizi düşünüyorum. Antimilitarist feminist mücadelenin soruları Feminist harekete dair birkaç soruyu da bu bağlamda tartışmamızın iyi olacağını düşünüyorum. Şiddetle mücadele Türkiye’deki feminist hareketin çok önemli bir parçası oldu. 1987’deki dayağa karşı yürüyüş, hareketin ilk ortaya çıkması ve yaygınlaşmasının ifadesi oldu ve o zamanlardan beri feminist mücadelenin merkezinde duran mesele şiddetle mücadele oldu. Şiddetle mücadeleden erkek şiddeti ve aile içi şiddeti anlıyoruz ama bu mücadeleyi sokaklara, kışlalara, okullara ve başka pek çok alana yaydık. Ama acaba aile içindeki şiddeti, erkek şiddetini sorunsallaştırırken militarizmle 7 Soysal, Sevgi, (2012), Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu, İletişim Yayınları, İstanbul ilişkisini kuruyor muyuz? Nasıl kuruyoruz? Antimilitarist bir mücadeleyi sadece egemen militarizme karşı bir mücadele olarak mı görüyoruz? Vicdani retçiler “Öldürmeyeceğiz, ölmeyeceğiz, kimsenin askeri olmayacağız,” diyorlardı 2003’te, Irak Savaşı’na karşı yürütülen mücadelede bu slogan çok yaygınlaştı ama savaş karşıtı mitinglerde başka orduların askeri olmayı kabul eden çok fazla insan da vardı. Bizler feministler olarak burada nerede duruyoruz? Bana öyle geliyor ki eğer militarizmi hayatımızın her alanına, muhalif siyaset alanına ve feminist siyaset alanına yayarak nerelerde nasıl içselleştirdiğimizi ve bunun bizler için sonuçlarını tartışmayacaksak yürüttüğümüz militarizm tartışması ya da antimilitarizm mücadelesi değil, egemenlik tartışması ve egemenlikle mücadele oluyor. Milliyetçilik, egemen militarizm ve devlet karşıtlığı oluyor bu, ama antimilitarizm olmuyor diye düşünüyorum. Antimilitarizm olabilmesi için militarizmin çok daha yaygın bir sorgulamaya tabi tutulması gerekiyor ve bana sorarsanız bu sorgulamanın kadına yönelik şiddeti, aile içi şiddeti de mutlaka içine alması gerekiyor. Feminizm için çok merkezde yer alan kadına yönelik şiddet ile yakın zamana kadar feminist hareketin pek fazla sözünün olmadığı militarizmi nasıl ilişkilendiriyoruz ve mücadelemizi bu ilişkilendirme nasıl şekillendiriyor? Bu bence önümüzde duran önemli bir soru. Begüm: Ayşe Gül benim de üzerinde durmak istediğim pek çok konuya giriş yaptı. Antimilitarist feminist örgütlenme deneyimimin çok fazla olduğunu söyleyemeyeceğim ama konuyu deneyim üzerinden tartışmaya açmak istiyorum. 2011 yılında kurulan, yaklaşık 8-10 kadından oluşan Antimilitarist Ucube diye bir grubumuz var. Çok heyecanla tartışma atölyeleri düzenleyerek bir araya gelmeye başladığımız bir gruptu ve derdimiz tabii ki antimilitarist feminist bir duruş ortaya koymaktı. Şöyle yola çıktık: “Kendi sözümüzü, kendi eylemimizi ve kendi sloganımızı yaratacağız.” Aslına bakarsanız yola çok iddialı çıktık. Bunu başarabildik mi? Çok sanmıyorum ama görebildiğim kadarıyla bu sadece Antimilitarist Ucube Grubu’nun bir sorunu değil. Daha önceki antimilitarist feminist örgütlenmelerin de benzer şekilde büyük bir heyecanla ortaya çıkıp, bir süre sonra ya dağıldığını ya da sönümlendiğini gördük. Antimilitarist Ucube Grubu’nun nasıl ve hangi bağlamda ortaya çıktığından bahsetmek lazım… İki üç yıl önce askeri vesayetten çıkma, sivilleşme, demokratikleşme tartışmaları gündemdeydi. Bu döneme ilişkin Mehmet Altan bir radyo programında şu şekilde bir değerlendirme yapıyordu: “Bu antimilitarist süreç demokratikleşme için şarttır ama yeterli değildir.” Antimilitarist 158 159
Page 2 and 3:
İstanbul - Amargi Feminizm Tartı
Page 4 and 5:
İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Kürt Kadın Hareketi ve Feminizm
Page 28 and 29:
Page 30 and 31: İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 44 and 45: Dindar Kadınlar ve Feminizm “Her
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Feminist Örgütlenme “Ben eksiğ
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Farklılıklarımızla Yanyana (mı
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Anayasa Tartışmaları “Bir kad
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Pornografi ve Feminizm “Pornograf
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Diziler nasıl yapılıyor/yazılı
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
show all

10EP2Te

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?