10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Antimilitarizm ve Feminizm
Sürekli şehit olmak ya da ol(a)mamak arasında seçmek zorunda
bırakılıyoruz, ama bu ikiliğin içinden bir seçim yapmak zorunda
değiliz ki.
Nilgün: “Herkes şehit olsun,” demek herkes militarize edilsin demek
aslında.
Elif: Peki, ama neyi reddedeceğiz ki? Mesela Sevag olmasın da
Vartan olsun, Vartan evli, eşi çalışmıyor diyelim ve beş aylık da
çocuğu var. Ama Vartan şehit mertebesinde sayılmıyor, şehit ailesinin
yararlandığı imkanlardan ailesi yararlanabilecek mi? Bu çok
katmanlı bir konu bence. Annelik konusunda da böyle. Kadınlar
annelik üzerinden politika ürettiklerinde gerçekten içim acıyor
ama bir taraftan da bu acıyı anne olarak yaşıyorlar.
Nilgün: Begüm, feministlerin Roboski’ye gitmeleri feminizmin
sınırlarını açan bir eylem oldu dedi ya, egemen feminist hareket
ilk andan itibaren savaş karşıtı bir hareketti, hatta zaman zaman
savaş karşıtlığı ya da Kürtlere yönelik saldırılara karşıtlık üzerinden
de tartışmalar yaşanmıştır. Yani bu tür bir eylem ilk defa olmuyor
bunu belirtmek istedim.
“Vicdani retçi olmak için illa ki antimilitarist olması gerekiyor,”
denmesinin çok sorunlu olduğunu düşünüyorum ama bir
yandan ben de başka türlü bir vicdani ret tarifini yapabilmeliyim
diye düşünüyorum. Anlatabiliyor muyum? Başka türlü vicdani
redleri de yok saymadan farklı düşündüğümüzü söyleyebilmeliyim.
Esen’in söylediği gibi bunu söyleyememek de tersinden bir
baskı oluyor.
Çiğdem vicdani ret üzerinden ortaklaşabiliriz dedi. Bu ortaklaşmayı
kişisel olarak denedim, ta ki Barış İçin Vicdani Ret Grubu
kurulana dek. Ben Müslüman retçilerin ve Kürt retçilerin yaptığı
eylemlere de gittim, ancak o gidişlerimde şöyle bir şey fark ettim:
Bir süre önce Hill Otel’de bir toplantı yapıldı, Banu Güven kolaylaştırıcıydı.
Bu toplantıda bir grup insan vicdani reddini açıkladı
fakat vicdani ret hareketinin geçmiş yirmi yılı birdenbire yok
sayıldı ve sadece egemen olan, devlete karşı olan (ve onu da çok
eksik söyleyen), kıyısından cinsiyetçiliğe söz söyleyen ama esas
olarak anne olmaya vurgu yapan vicdani retler açıklandı. Orada
vicdani reddin söyleyip, geçilecek bir eylem haline gelmesini ben
problem ettim. Ben o zamanlar Savaş Karşıtları üyesiydim, şimdi
değilim. Savaş karşıtları mail grubuna da yazdım, türcülükle, patriarkayla,
homofobiyle, heteroseksizmle, transfobiyle derdi olmayan
bir vicdani ret hareketinde kendimi ancak destekçi olarak
tarif edebileceğimi ama artık destek de vermeyeceğimi söyledim.
Onlar vicdani ret hareketidir tabii ki ama ben de onları her zaman
eleştirme hakkına sahibim diye düşünüyorum.
Barış İçin Vicdani Red Grubu da çok sıkıntılı bir yer -Begüm
de biraz anlattı- bazı kadınların orada çok emeği var, bunu da görmek
lazım, sırf maili atan erkek yok orada.
Merve: Ben Barış İçin Vicdani Ret Platformu’yla birlikte hareket
ediyorum. Bu süreçte kendini İslami retçi ve milliyetçi imani retçi
olarak adlandıran arkadaşlarla vakit geçirme olanağı buldum.
İnan Süver’de de, Enver Aydemir’de de şimdi Muhammed Serdar
Delice’de de hep aynı şey oldu. Enver vicdani reddini İslami görüşü
üzerinden açıklamıştı. Muhammed kendini milliyetçi imani
retçi olarak tanımlayıp, “Ben bize şanlı olarak anlatılan ama aslında
şanlı olmayan bir orduda yer almak istemiyorum,” diye reddini
açıklamıştı ama bu arkadaşların hepsi cezaevinde kaldıkları
süre içerisinde, bu devletin çirkin yüzünü çok yoğun bir şekilde
deneyimledikten sonra farklı düşünmeye başladılar. Mesela Muhammed
şöyle konuşmaya başladı: “Ben cezaevine girmeden önce
PKK derken, artık cezaevinden çıktıktan sonra bir halkı terörist
olarak tanımlayamam.” Yaşadıkları deneyimden dolayı müthiş bir
dönüşüm yaşadıklarına da şahit olabiliyoruz. Onlarla yaptığım
sohbetler ve geçirdiğim vakit sayesinde bunları gözlemleyebilme
fırsatım oldu.
Çiğdem: Her yaşanan deneyim önemli diye düşünüyorum. Barış
İçin Vicdani Ret Platformu içerisinden liseli vicdani retçiler grubunun
çıkması bence çok önemli bir deneyimdir. “Militarizm her
yerdedir,” diyoruz ya, okullarını söz söyleyebilecekleri, örgütlenebilecekleri
bir alan olarak görmeleri, militarizme karşı mücadeleyi
fark etmeleri noktasında bence çok önemlidir. Sonuçta Barış
İçin Vicdani Ret bir platform, içinde bileşenleri var. Önemli olan
militarizme karşı geliştirilen mücadele noktasında ortaklaşmaktır.
Bu yüzden tek bir tanım üzerinden vicdani reddi sabitlemek
ve sıkıştırmak bizi sadece geriletir, ilerletmez.
Nilgün’ün ve Begüm’ün bahsettikleri, kadınlara vicdani retlerini
açıklamaları için de çağrı yapan Barış İçin Vicdani Ret Grubu
sadece bir mail grubudur ve Barış İçin Vicdani Ret Platformu
ile hiçbir alakası yoktur. Barış İçin Vicdani Ret Platformu Boğaziçi
Üniversitesi’nde yapılan kurultayla birlikte kuruldu. Ama söz
konusu diğer grup, Platform’un ismini kullanarak bir mail grubu
açtı.
Büşra: Nilgün “Homofobiyle, transfobiyle, cinsiyetçilikle derdi
olmayan bir vicdani retle arama mesafe koydum,” dedi. Bu feminist
bir bakış açısıyla konulan bir mesafedir, bir Müslüman bu
açıklamayı yaparken belki bu bilinç düzeyinde değil ama sekülerlikle,
moderniteyle, zulüm ve adaletsizlikle derdi olduğu için
bu açıklamayı yapıyor olabilir. Vicdani reddin bu şekilde sınırını
186 187