10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Dindar Kadınlar ve Feminizm
nist mail grubunda bu eylemler döneminde bir tartışma başladı.
“Bu protestolarda kadınlar arkadan, erkekler önden yürüyor,
çoğu şeriatçı, kadınların başları örtülü, megafon hep adamların
elinde,” gibi bir dolu mail dönmeye başladı. Bunlar benim de
bildiğim Anti-Deutsch grubundan feministlerin attıkları maillerdi
ağırlıklı olarak. Bu mail akışına birçok feminist dahil oldu
sonra. Olay İsrail’in haksız işgali ve haksız savaşından çıkmış,
İsrail Devleti’nin eleştirisinden çıkmış, tümüyle antisemitizm ve
İslam’ın kadınları ezmesi, eylemdeki kadınların aslında “ne kadar
ezilen kadınlar oluşları” ve “eylemlere katılanların da bu ezilmeyi,
ataerkil yapıyı nasıl destekliyor oldukları” üzerinden dönmeye
başlamıştı. O vakit ben de tartışmalara katıldım ve “Bu tartışmaların
aslında tümüyle oryantalist ve postkolonyalist bir söylemin
izlerini taşıdığını, eylemdeki başı örtülü kadınların bu söylem ve
bu gibi ‘pseudo (sözde)’ feminist özgürleşmeci bir söylemle ikincilleştirildiklerini
ve madunlaştırıldıklarını,” dile getirdim.
Üç gün sonra da eylem vardı. Ben bu eyleme o bahsi geçen
“başı kapalı kadınların” yanından katılacağım diye ilan ettim.
Bunun üzerine yeni bir tartışma başladı. O vakte kadar Anti-
Deutsch’taki, “oryantalist” feminist söylemi eleştiren ama suskun
kalan feministlerden bana destek geldi.
Bu süreci Türkiyeli feministlerle paylaşamadım çünkü uzun
yıllardır yurtdışındaydım ve Türkiyeli feministlerle bir ilişkim
yoktu, buradaki tartışmaları da pek bilmiyordum. Bugünkü tartışmayı
izlerken aslında Türkiye’de ne kadar önemli bir tartışma,
söylem ve pratiğin birikmiş olduğunu görüyorum. Bu tartışmaları
bence Avrupa’da, “batıda” yaşayan Müslüman feminist ya da
Müslüman olmayan feminist kadınlarla, anti-egemen bir kimlik
geliştirmeye çalışan feminist kadınlarla paylaşmak gerekiyor.
Nurhayat: Yapıyorlar, paylaşıyorlar. Hidayet Şefkatli Tuksal mesela
bir araya getiriyor onları.
Güneş: Kendi pratiğimde alternatif, sol muhalif dediğimiz saha
içerisinde “Dindarlarla nasıl böyle bir ortaklık sağlanır?” tartışmasına
ya da “Egemen dil nasıl kırılır?” tartışmasına rastlamadım,
belki vardır.
Ayşe: Yasemin, senin durduğun yerden o ayrışmayı ve bir arada
yaşamayı sorunsallaştırmanı anlıyorum ama mesela şunu da sormak
gerekmiyor mu? Başörtülü lezbiyen bir kadın ya da Müslüman
inançlı ve eşcinsel bir erkek ya da bunu bastırıp, evlenmek
zorunda kalan, çoluğa çocuğa karışmış kişiler yok mu? Bu alanları
bu şekilde ayrıştırdığında “Ben buradayım, böyle yaşıyorum, nasıl
benim onu buna zorlamamam gerekiyorsa, o da beni zorlamasın,
beraber birlikte yaşamayı öğrenelim,” diyorsun ama o birlikte ya-
şamayı öğrenelim dediğimiz yerin bir kesişim kümesi de var.
Yasemin: Bu kesişim kümesinden bahsetmiştim ama sen kaçırmışsın
sanırım. Mesela gey barlar ramazan ayından hiç hoşlanmaz,
çünkü geyler oruç tutuyor, bar boşalıyor, sinir olurlar, ramazan
ayında barı nasıl doldursak diye düşünürler. Bu Türkiye’yi çok
iyi tarif eden bir örnek…
Huri: Bence dindar, Müslüman, başörtülü gibi kavramlara çok
takılmayalım. Ben Amargi Feminizm Tartışmaları’na üç haftadır
geliyorum ama bu hafta başörtülüler sayıca arttı. Yasemin
“Dindarlar ve feminizm söz konusu olduğunda mı sadece bir araya
geleceğiz?” diye sordu. Bence hayır, başka alanlarda da bir araya
gelmek elbette mümkün. Kadına yönelik şiddetin ya da kadına
dair bütün sorunların Müslüman kadınlar tarafından da tartışılabileceğini
düşünüyorum. Bir feminist olarak aynen Feyza’nın da
dediği gibi ben de, “feminist”in başına Müslüman olmayı ekleme
zorunluluğu duymuyorum. Beraber birçok şeyi yapabileceğimize
inanıyorum. Kadına yönelik sorunların çözümüne İslam’ın kendi
içinde cevaplar bulmaya çalışılmasına İslami Feminizm dendi.
Ama bu soruların da yine feminist teoriden beslenerek çözülebileceğini
düşünüyorum.
Müslüman kadınların ya da Müslümanların feminizme karşı
duruşu konusunda bir iki neden sayıldı. Benim gözlemlediğim
kadarıyla Müslümanlar, feminizm deyince ya da başka birtakım
ideolojilerin sözlük anlamları üzerinden doğrudan ayet ya da
hadislerde birebir kavramsal karşılıklarını arıyorlar. Aslında bizi
yanlış bir yöne sürükleyen bu yaklaşım. Oysa Kur’an’ın indiği,
İslam’ın yayıldığı dönemde feminizm var mıydı? Bu kavramlar
üzerinden tartışılan bir sorunlar var mıydı? Ama kadınlara yönelik
ciddi sorunlar vardı. Örneğin namus cinayetleri… Cahiliye
Dönemi’nde kızların canlı canlı gömüldüğünü biliyoruz, insanlar
bunu anlatırken, o dönemde çok ciddi anlamda borç, faiz vs. olduğu
için ve ileride kızlara borç karşılığında fuhuş yaptırılacağı
için gömülüyorlar gibi bir neden ortaya sürüyorlar ki bu anlatıdan
ciddi anlamda rahatsız oluyorum. Oysa ben bunu tam olarak namus
cinayeti olarak algılıyorum çünkü ortada bir cinayet var ve
Müslümanların bugünkü namus cinayetine buradan bakmaları
gerekiyor. Niye birebir karşılığını arayalım ki?
Aynı şekilde şiddete yönelik birçok mevzuda birebir kavramsal
karşılığını bulmaya çalışarak değil de zulümdür, adalettir, gibi
kavramlar üzerinden gündemleştirilebilir diye düşünüyorum.
Nil: Buraya kadar şu iki konu belirleyici oldu: Birincisi, farklıkları
görmek önemli ama bu farklıklarla bir arada nasıl olacağız?
İkincisi de, bu farklılıkları siyasete nasıl dökeceğiz? Öyle ya da
112 113