10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Anayasa Tartışmaları
Partnership mi olur, evlilik mi olur, çocuk evlat edinebilirler mi
edinemezler mi, bunlar tartışmalı alanlar ve bence tartışmaya ihtiyaç
duyulan da alanlar fakat şu anda LGBT örgütlerinin gündeminde
olan talepler değiller. Önce biz eşit vatandaşlar olarak tanınmalıyız
ki, ondan sonra oturup, bunları tartışabilelim. Haklar
arasında önce bu olsun, sonra bu olsun demek çok doğru değildir
ama politik strateji açısından çok gerekli bir yaklaşımdır. Ama hiç
tartışılmıyor da değil, ufak ufak tartışılıyor. Belki duymuşsundur,
Ankara’da bir çift arkadaşımız var Pembe Hayat’tan ve Kaos
GL’den. Aras trans erkek, fakat pembe nüfus cüzdanına sahip,
Barış da mavi nüfus cüzdanına sahip. Bunlar evlenmek istiyorlar
ama dediğim gibi Aras trans erkek olduğundan dolayı erkek. O
yüzden evlenme talebinde bulundular, gittiler ve belediyedekiler
ne yapacaklarını hakikaten şaşırdılar çünkü evlenemezsiniz de
diyemiyor, evlenebilirsiniz de diyemiyor. Böyle bir sürüncemede
kaldı. Barış’la Aras da bu konu üzerinden çok güzel bir şekilde
kendi bireysel kampanyalarını yürütüyorlar. Dernekler olarak onlara
daha fazla da destek vermemiz gerektiğine inanıyorum. “Kardeşim,
derdiniz pembe kimlik, mavi kimlikse eğer bizim kimliklerimiz
var,” diyorlar. Ama dertlerinin o olmadığı çok aşikâr.
Yasemin: Basında röportaj verdikleri için bilinir bir çiftler, yani
belediyeninki bilmeden bir karşı çıkma değil, kim olduklarını bildikleri
için karşı çıkıyorlar.
Sedef: Aynen öyle bir durum var. O yüzden evlilik mevzusu hiç
tartışılmıyor da değil. Bir, iki sene önce tartışılmıyordu ama şimdi
biraz daha fazla tartışılıyor yalnız dediğim gibi bu çok hassas bir
konu. Çünkü “Aman, eşcinsel evlilikler mi olacak?” tartışmasına
girildiğinde bir sürü şey gözden kaçıyor. Bir bu sebepten dolayı,
bir de eşcinsel evlilikler konusunda derneklerin de net bir politikası
yok. Üzerine de kafa yormadık. O sebepten dolayı partnership
olsun mu, olmasın mı, hangisi iyidir, hangisi değildir, konuşmadık.
Ayrıca aramızda evlilik kurumunu eleştiren ve “Evlenmeye
ne gerek var?” diyenler de var.
Güneş: Ama partnership tam da o, evliliğe karşı ama hakları alabilmek
için de birlikteliklere hukuksal bir zemin sağlıyor.
Ayşe: Feministlerin de bunu yapması lazım.
Sedef: Hayır ama partnership’i de bir evlilik modeli olarak gördüğü
için çoğu birey aynen evlilik gibi bu konuyu da tartışmak bile
istemiyorlar. Ne zaman tartışma gereğini duyuyorlar? Dediğim
gibi sevgilisi hastaneye kaldırıldığında çünkü o zaman hayatın
gerçekleriyle karşılaşıyoruz.
Güneş: Ama feministler için de geçerli bu.
Sedef: Büyük ihtimalle… Aslında bu çok geniş bir alan, bu yüzden
sırf LGBT dernekleriyle değil de daha geniş bir kitleyle ortak bir
politikanın belirlenmesi bence çok daha uygun olacaktır. Çünkü
dediğim gibi LGBT bireylerin yaşadığı sorunların çoğunu evlenmek
istemeyen insanlar da yaşıyorlar.
Güneş: Bazı açılardan bakarsak bu aslında çok da ilerlemeci bir
talep çünkü evliliğin yapısını çökerten bir mantığı var.
Yasemin: Aslında bu tartışma uzun yıllardır LGBT hareketinde
şu şekilde dönüyor: Biz kurumsal olarak, örgütlenme bazında evliliğe
karşıyız. Eşcinsel evlilik yapı bozan, evliliğin mevcut şeklini
sarsan bir şey ama bizim evliliğe kurum olarak karşı oluşumuzun
nedeni sadece cinsiyet ilişkilerinin yeniden üretilmesi değil, evliliğin
özel mülkiyet ilişkilerini de kapsayan bir sistem olması… Dolayısıyla
eşcinsel evliliklerin de diğer evlilikler gibi aile kurumunu
ve özel mülkiyeti sağlamlaştırdığına yönelik bir kaygımız var.
Türkiye’de hâlâ eşitlik sorunu varken eşcinsel evlilik tartışmasının
bir yere varabileceğini düşünmüyoruz. Fakat “Bir kurum
olarak eşcinsel evliliği talep etmiyoruz,” gibi toptan bir karşı çıkışın
ise mevcut hayatın içinde karşılaştığımız birtakım açmazları
da var: Sevgilin hapse girdiğinde, hasta olduğunda ya da miras
söz konusu olduğunda haklarının olmaması. Özetle, eşcinseller
olarak “Kurum olarak evliliğe karşıyız,” ama bir eşitlik talebi olarak
evlilik talebini sahipleniyoruz. Heteroseksüeller de evlenmese,
özel mülkiyet olmasa, o zaman sorun yok ama varken eşitlik
talebinin olması gerekiyor. Mesela pek çok Kuzey Avrupa ülkesi
eşcinsel evliliği tanıdığı halde evlat edinmelerini daha yeni,
2005’ten sonra tanıdılar. Orada da haklara aşama aşama ulaştılar.
Bazen yasalar toplumun önündedir. Toplum daha o düzene
geçmemiştir ama yasalar çıkar. Mesela cumhuriyet yasaları öyledir.
Bazen de toplum zaten onu yaşıyordur ve devlet artık bunu yasalaştırmak
zorunda kalır. Bu eşcinsel evlilikler meselesi de öyle,
yasalaşsa bile kaç kişi annesine babasına gidip böyle bir şeyi söyleyebilecek?
Dolayısıyla sadece yasallaşması yetmez, toplumsal
düzende de tartışılıp, toplumda bir farkındalık ve kabul sürecinin
yaşanması gerekiyor. Tek başına yasayla olamayacak bir süreç ama
yasa olursa eşitsizlikleri ortadan kaldırmaya dönük, hızlandırıcı
ve kolaylaştırıcı bir etkisi olabilir.
Katılımcı (c): Evlilik talebi, “Ancak evlenirseniz birlikte olabilirsiniz,”
gibi kuruluyor ve bu, muhafazakâr ve kapitalist bir kurumu
sürdürebilmek adına da olabilir. Bir taraftan hak talebimiz var,
miras konusu vs. var ama bir taraftan da bu devletle vatandaş arasındaki
iktidar ilişkisinde devlet ne zaman, kaç kere, hangi pozisyonda
sevişeceğimize kadar belirliyor. “Amargi ya da LGBT hareketi
olarak evliliği tümden reddetmeliyiz,” biraz kafamı karıştırdı.
440 441