10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Radikal Feminizm
olan insanlardı. Şu anda Sosyalist Feminist Kolektif’in (SFK)
dergisi Feminist Politika’da sürekli Christine Delphy’e atıf yapılsa
da, kırk sene önce kadın-erkek eşitsizliğini ve sömürüsünü
Christine Delphy tarzı bir maddeci tahlil ile açıklamayı kesinlikle
kabul etmiyorlardı. Maddeci tahlil, onların tanımıyla olsa olsa sınıf
sömürüsünü açıklayabilirdi, erkeklerin kadınları sömürmesi
ise kesinlikle maddi değildir, olsa olsa duygusaldır, cinseldir vs…
Kadınların da işçi sınıfı gibi ortak mağduriyetleri ve bundan kaynaklı
ortak çıkarları olduğunu görmek istemiyorlardı. Özellikle
de işçi sınıfı da dahil olmak üzere bütün erkeklerin bu eşitsizlikten
yararlandıklarını katiyen görmek istemiyorlardı.
Handan’ın dediği gibi şu anda işçi sınıfı politikaların çok
zayıfladığı ve dünya genelinde de hiç egemen olmadığı için artık
Feminist Politika’da Christine Delphy’den geçilmiyor. SFK’da
Christine Delphy’nin Baş Düşman kitabı eğitim kitabı gibi kullanılıyor.
Ayşe: Ne güzel.
Stella: Evet, tabii ki ne güzel.
Ayşe: Sosyalist Feminizm Türkiye’de çok görüş değiştirdi.
Görüşleri çok hareket etti. Ben en son “Kapitalist patriarka mı?”
yoksa “Patriarkal kapitalizm mi?” denmeli tartışmasında bıraktım.
Daha önce hiç patriarka lafı yoktu. Bu da olağan bir şey çünkü
anarşist feministsen de, sosyalist feministsen de eğer başka bir
dönüşümü, devrimi ön koşul olarak görüyorsan bu bütün politikanı
etkiliyor. Sosyalist feminist arkadaşlardan bazıları der ki:
“Radikaller olmasa Türkiye’de feminist politika olmaz.” Çünkü
hakikaten birilerinin bağımsız, sadece kadın meselesi üzerine
düşünmesi lazım.
Radikal feministler olarak tarihimiz öyle tatlı bir tarih değildi,
o dönem Türkiye’de radikal olmak (burada hatırlayan arkadaşlar
vardır) zordu, çok da gençtik. Bu bizi beceriksiz kılıyordu.
Gençsen ve dışlanırsan hakikaten birbirine bağlanırsın ve bir çete
ruhu gelişir. Toplantılardan gözün dolarak ayrılır, birbirine sığınırsın.
Handan: Ben ağlamadım.
Ayşe: Ben gençliğimde bir iki toplantıda ağladım valla. Böyle şeyler
yaşadık, bunu tatlı bir süreç gibi anlamayın, hiç öyle değildi.
Ne zaman ki Üçüncü Dalga geldi, yorgan gitti, kavga bitti, o zaman
biz sosyalistlerden dayanışma gördük.
Demokrasicilik kadınlara karşıdır
Türkiye siyasetinde de “kalabalıklar istiyorsa iyidir” ya da “istiyor-
san iyidir” gibi bir durum var. Kalabalıkların doğrusunun karşısına
da sadece “Ben öyle düşünüyorum,” diyerek çıkmak sorunlu.
Kalabalıkların doğrusunu kabul etmemenin alternatifi “Sen öyle
düşünüyorsun, ben böyle düşünüyorum, o zaman ayrı yollara gideceğiz,”
de olmamalı. Dayatarak ikna edelim demiyorum ama
bazı durumlarda ortak doğru diye bir şey de var değil mi? Daha
önemlisi şu: Demokrasicilik tamamen kadınlara karşı bir şeydir.
Kadınların dayak yemesi kötü bir şey, değil mi? Çıkalım sokakta
referandum yapalım, kadınlar da dâhil çoğunluk başka bir şey diyebilir.
Yani biz bu referandumu kaybederiz çünkü oluşturulan
bilinç diye bir şey var.
Şimdi nefret edeceğiniz bir şey söyleyeceğim. Feminizm jakoben
bir siyasettir, tepeden inme bir siyasettir. Feminizm kitle
hareketi değildir. Dünyanın hiçbir yerinde kitleler halinde kadınların
sokağa döküldüğü olmamıştır, hiçbir değişiklik böyle olmamıştır.
Yirmi kadın bir şey yapar, lobicilik yapar, bir yasa değişir
ve kitleler halinde kadınların hayatı değişir. Belki o kadına sorsan
dayak cezalandırılsın demeyecektir ama dayağın cezalandırılmasından
büyük çıkarı vardır. Bunun anlamı da o kadının yerine düşünmek
falan değildir. Biz Elit Model Look’u bastık hatırlarsınız 9 .
Kral eylemlerimizden biridir… Bize dediler ki: “Kızlar çok üzüldü.”
Resmen satıyorlar kızları ve o kız bunu iyi bir şey zannediyor. O
jüriyi gözünüzün önüne getirebiliyor musunuz? On altı yaşında
kızlar önlerinden geçiyor. O kız memnun çünkü orada güzel elbiseler
giyiyor. Üzülse ne olacak? Asıl bu yasaklanırsa iyi bir şey
olacak. Onun bilinci bu şekilde oluşturuldu diye o yarışma iyi bir
şey değil ya da herkes evlenmek istiyor diye evlilik iyi bir şey değil.
Herkes evlenmek istiyor diye evlilik hakkında hiçbir şey dememeli
miyiz? Kadınların birçoğunun istediği ya da isteyebileceği
şeylere söz söylemek devrimci müdahalede bulunmaktır. Zaten
demokrasi/devrim, karşıt şeylerdir; uyum yoktur arada, ya devrimcisindir
ya demokratsındır.
Başka bir meseleye daha değinmek istiyorum. Hakikaten,
elimizi vicdanımıza koyalım, İkinci Dalga dünyanın her yerinde
feminizmin altın yıllarıdır. Feminizmin toplumun gündemini
meşgul ettiği yıllardır. Gündem hareketliydi ve feminist hareket
her konuda politika üretmeye çalışıyordu. Bu yüzden medya
9 Feministler güzelliğin tüketilebilir bir mal haline getirilmesini ve podyumlarda başka
kadınların bedenlerinin pazarlanmasının bütün kadınların hayatını denetlenmesine
yol açtığını söyleyerek, 18.07.2001 tarihinde yapılan Elit Model Look yarışmasının
olduğu mekana girerek, dövizler ve sloganlarla yarışmayı protesto ettiler. Feminist-
lerin eylemi güvenlik güçlerinin müdahalesi ile sonlandı. (Pazartesi Dergisi, Ağustos
2001, Sayı: 77 - ve online olarak bkz: http://www.pazartesidergisi.com/pdf/77.pdf) (E.N.)
30 31