10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Ekoloji ve Feminizm
Kızılca’yla birlikte Diyarbakır’da Mezopotamya Sosyal Forumu’na
katıldık. Burada birçok insanla da iletişime geçtik ve
Greenpeace’i de WWF’i de Doğa Derneği’ni de birebir bu insanların
karşısında deşifre ettik. Biz o insanların karşısında pankartlarımızı
kaldırdık ve “Siz busunuz,” dedik. En başından beri söylüyorum,
bu bir iktidar sorunudur. Yapılan talan mülk edinmedir,
birikimdir. Mülk edinerek hırsızlık yapanlar, suyumuzu, havamızı
satın alıyorlar. Kimin suyunu kime satıyorlar?
Bu talan insan sömürüsüyle aynı zamanda da kadın sömürüsüyle
başlamıştır. Buradaki iktidar o kadar iç içe ki eğer sen
birine izin verirsen o zaman zaten birçok şeye yol açacaksın demektir.
BM’nin iklim değişimi söylemi, aslında bugün bize Kyoto
Protokolü olarak dayatılan saçma sapan bir belgenin parçasıdır.
BM bizim canımızı okuyan patronların altına imzasını attığı bir
oluşumdur. Onun için biz BM ile ilgili konuşmayız. BM referans
alarak konuşan her kurumu da eleştirir, deşifre ederiz. O çok savunulan
BM doğayı bir kaynak olarak gösterir. Ben doğanın bir
kaynak olduğunu reddediyorum, bu konuyla ilgili hiçbir şekilde
uzlaşmayacağımı da belirtmek istiyorum. Bu ekoloji mücadelesinde
çok keskin bir çizgidir.
Ben ekoloji mücadelesinde anarşist olunması gerektiğini
söylemiyorum. Tam tersine bence kimse anarşist olmasın. Ben
kendi anarşist mücadelemi ayrıca veriyorum zaten. Ekoloji mücadelesi
böyle bir şeye ihtiyaç duymaz çünkü çok basittir; sadece
yaşamını savunursun. İşte diyorum ya nine bana “Ben artık taş
atmayacağım, bomba atacağım,” dedi. “Nereden bulacaksın?” dedim,
“Bulurum ben,” dedi. O kadın kendine anarşist dese ne olur,
demese ne olur? Benim umurumda değil. Benim için o doğa, o
toprak önemli. Ben Birleşmiş Milletler Kalkınma Projesi falan gibi
büyük laflar etmiyorum o yüzden. O elektrik direklerini diktikleri
için benim teyzemin otuz yıllık ahşap evi yandı. Ben buradan
düşünüyorum. Çok büyük düşünüyorum, bu şirketleri ya da
kapitalizmi devirmek benim hayalim ama bir yandan da aslında
gündelik hayatı değiştirecek kadar çok küçük düşünüyorum.
Gülden: Şirketler konusunda haklısın ama bir yandan da bir düşünce
biçimi var ve bu sadece şirketleri kapsamıyor. Mesela bir
yerde imar planı yapılmış, üç katı var ama o dört katlı olsun diye
çok yoksul kişi bile oradan bir kat almaya çalışıyor. Fikirtepe örneği
çok iyi bir örnek. Senin ondan kişisel bir çıkarın varsa şirket
olmana hiç gerek yok. Bu bir düşünce biçimi… Deprem zamanı
tartışmıştık. İnsanlar “Benim bir katım daha olsun,” düşüncesinden
biraz olsun feragat edebilirlerse bir değişim olabilir. Bu anlamda
mülkiyetle çok ilişkili. Antikapitalist mücadelenin önemli
bir ayak olduğunu düşünmekle birlikte sorumluların sadece şirketler
değil, içeriye de sirayet etmiş bir düşünce biçimi olduğunu
görmeliyiz.
Çiğdem: Mülkiyet meselesinin özellikle toprak üzerinden şekillenmesiyle
birlikte dünyada büyük bir değişim oldu. Zaten bakarsak
bununla ilgili deneyimler de var. Özellikle Latin Amerika’da
toprak meselesi üzerine çok ciddi direnişler örgütlendi.
Mine: Meksika Chiapas’ta Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu’nun
(Zapatista Army of National Liberation–EZLN) verdiği mücadeleyi
hepiniz biliyorsunuzdur. Oradaki amaç devletle ilişki kurmak
değildi. “Biz talep ediyoruz, burayı bize verir misiniz?” demediler.
“Burası zaten bizim. Biz burayı yıktırmayacağız, yaşam alanlarımızı
talan ettirmeyeceğiz,” dediler. “Bizim Maya kültürümüz var
ve biz bu kültüre sahip çıkıyoruz!” dediler ve çıktılar. Belki çok
da şirin görünmeyen şeyler yapmış olabilirler ama onlar yaşam
savunuculuğu yaptılar. Orada bugün bütün dünyaya örnek olan
antikapitalist bir çözüm ürettiler. O yüzden ben devletle ilişki
kurulmamasının politik olmayan bir alana denk düşürülmesini
kesinlikle kabul etmiyorum. Tam tersine, öznelerin tam manasıyla
politikleştiği bir süreçtir bu. Zapatistalar’ın da, EZLN’nin ve o
gelenekten gelen yoldaşların da STK olarak algılanması ise hatalı
olmanın da ötesindedir.
Kızılca: Geçenlerde Dersim’de dağın içine bir mermer ocağı yapılmış.
Dağı oya oya göçertmişler. Mermer demek mineralli bir
şey demek, aslında orada harika bir kaplıca var. İnsanlar binlerce
yıldır oraya iyileşmeye geliyorlar. Buna Kırmızı Yılan Ziyareti deniliyor
çünkü suyun içinden bazen ince, kırmızı bir şey çıkıyor.
Bu belki de bir metal ya da hakikaten kutsal bir ruh, bilmiyorum
artık ne olduğunu. O dağ bunun üstüne çöktü. Şimdi oranın bir
hikâyesi var, doğası var ve insanlara yarıyor, insanları iyileştiriyor.
Sen o mermer ocağını yaparak, insanların binlerce yıllık bilgisini
oraya gömüyorsun. Yarın öbür gün orada doğan çocuk orada bir
ziyaret olduğunu da bir kaplıca olduğunu da bilmeyecek, insanlar
bilgilerini, kendi tarihlerini kaybediyorlar. Gülden’in dediği gibi
mesele bir tek şirketler değil, mesele içimize giren o his. “Ben de
bir ev daha çıkmak isterim,” diyebilir insanlar çünkü artık onların
ziyareti yok, o ziyaret belki onları bir hırstan geri tutuyordu.
Müslüman solcular bazen bunu söylüyorlar, “Toprak mülk olamaz
çünkü Allah’ındır.” Adamı tutan bir şey var. Ben şimdi hepimiz
Müslüman olalım, inancımıza sarılalım demek istemiyorum,
insanların biriktirdiği bilginin kuvvetini vurgulamak istiyorum.
Ekoloji biraz da böyle, insanların doğayla yaşama bilgisini yeniden
canlandırmak ya da yeniden üretmek üzerine kurulu. O yüz-
218 219