10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Anarko-Feminizm’in Politik Potansiyelleri
tanımlayan kadınların varlığını düşündüğümüzde, anarşizm zaten
feministtir ise neden kendilerini bu şekilde tanımlama gereği
duyuyorlar?
Göksun: Dediğim gibi, anarşizm Proudhon’dan sonra kamusal/
özel alan gibi birbirinden farklılaşmış alanların hepsini birden
sorunsallaştırabildiği için feminizmin tartışma alanında olan sorunları
görebildi. Böyle bir bakış açısı olduğu için de ayrı bir feminist
budak açılmadan yolunu devam ettirebildi. Şunu itiraf
etmem gerekiyor ki, kendilerini anarko-feminist, radikal feminist
olarak adlandırmaya başlayanlar, kendilerini anarşistlerden değil
diğer feminist akımlardan, sosyalist feministler, liberal feministler
gibi gruplardan ayırabilmek için bu adlandırmaya ihtiyaç duymuşlardır.
Dolayısıyla “Anarşistler içinde bir anarşistler var, bir de
anarşistlerin arasında feministler var,” gibi değildi.
Marksizm de, anarşizm de 19. yüzyıl zeitgeistından (o dönemden
ve o dönemin toplumsallığına ait olaylardan) çok etkilenmiştir.
Ortaklaştıkları çok nokta var. Anarşizmde, Emma
Goldman da dâhil olmak üzere özgür aşk düşüncesi romantize
edilmiştir. Örneğin “Love and Anarchy” 8 diye bir film vardır; filmdeki
karakterlerin farklı partnerler düşüncesini de dışlamadan,
birbirine âşık olarak nasıl kuvvetlendiklerini, nasıl özgürleştiklerini
görürüz. Özgür aşk, kendinize güveninizi getiren, var olma
kuvvetinizi arttıran özgürleştirici bir aşktır. Bu anlamda anarşizmi
aşktan falan da bahsettiği için romantik bulanlar vardır. İnkâr
etmeyeceğim, evet, öyledir ama bunu hayatı dönüştürmenin bir
imkanı olarak gördüler. Aşk ilişkisinde insanlar tahakküm kurarak
birbirinin canını okuyabileceği gibi bu ilişki bambaşka kurulduğu
zaman birbirlerine kuvvet de verebilirler. 68’deki cinsel devrimin
hayata geçmesinde, “Uzakta bir devrim olacak o zaman eşit
olacağız ama o zamana kadar hiyerarşi devam edecek,” gibi bir
anlayışın kabul edilmemesinde de anarşist düşüncenin izi vardır.
Esen: Gülnur Savran “Feminizm 68’in Çocuğu mu?” 9 yazısında, feminizmin
68’in çocuğu olmadığını, 68’in kendi içinden doğan bir
eleştirisi olduğunu ve 68’de gerçekleştiği söylenen cinsel devrimin
aslında erkeklerin cinsel devrimi olduğunu söylüyor. Böyle bakıldığında
68 ruhunun taşıyıcısı olan anarşizm her zaman feministtir
diyebilir miyiz? Okuma önerisi olarak gönderdiğin
metinlerde bağımsız feminist gruplara ve kadınların örgütlenme
biçimlerine tepki var ama sonuçta anarşist grupların içinde
8 Lina Wertmüller,(Yön.), (1973), Love and Anarchy, Euro International Film
(EIA - Yapım), İtalya
9 Acar-Savran, Gülnur, (2009), “Feminizm 68’in Çocuğu mu?”, (içinde) Beden
Emek Tarih: Diyalektik Bir Feminizm İçin, Kanat Yayınları, s: 348-353, İstanbul
de ayrı kadın örgütlenmeleri var. Sunumunu dinlerken de, metinleri
okurken de benzer bir şey düşündüm. Evet, tamam feminizmin
benimsediği antiotoriter, yatay örgütlenme biçiminin
beslendiği kaynağın anarşizm olduğunu kabul edebiliriz ama
anarşizmin kendiliğinden aslında feminist olduğunu söylemek,
bu tür bir ön kabulün olması, anarşist örgütlenme pratikleri
içindeki cinsiyetçiliği görmemize, bunu açık etmemize engel
olmuyor mu? Bu iddiaya göre, anarşist örgütlenme içindeki
erkeklerin de feminizmin dert edindiği meseleleri dert ediniyor
olması gerekir. Peki, pratikte gerçekten böyle mi? Teoriyi
konuşurken pratiği de görmemiz gerek diye düşünüyorum.
Göksun: Çok doğru… Bu anarşist erkekler diğer erkeklerden
daha iyi demek değil. Birçok anarşist grup içinde ayrı feminist
gruplar da var. Benim anlatımımı da “Anarşist erkekler harika,”
gibi algılamayın. Anarşist pratik sert çocukların olduğu bir alan
ve çok sorunlu şeyler var kabul ediyorum. Bu tür bir anlatı kurarkenki
amacım anarşizmin içindeki bir anarko-feminist olarak
“Kendinizi bilin, bu anarşizm denen düşünce başından beri feminizmle
beraber gitti, Louise Michel’dir senin kökenin,” demektir.
Bu anlatıyı böyle kurmak bunu göstermenin bir yolu çünkü böylece
anarşizmi feminizmden ayırmayarak ve anarşizmin teorisinin
böyle olduğunu göstererek aslında anarşist pratiğe karşı bir
şey söylüyorum.
Esen: Yani aslında anarşistlere konuşuyorsun…
Göksun: Evet. “Anarşizm hiç de erkek bir düşünce değil, Louise
Michel, Emma Goldman gibi anarko-feminsitler bu düşüncenin
temelidir, feminizm bu düşüncede bir budak falan değil, anarşizm
bizzat kadınların yarattığı bir düşüncedir, temelleri budur,”
diye anarşist harekete konuşuyorum. Bu yüzden böyle bir dil kuruyorum,
yoksa kavgasız bir pratik tabii ki de yok.
Urras varken Anarres yaşanabilir mi?
Güneş: Sosyalizmin üretim ilişkilerinin değişmesi için mülkiyetin
el değiştirmesinden bahsederken, anarşizmin böyle teknokratik
bir üretim ilişkisi algısının olmaması bence önemli. 20.
yüzyılda birçok sosyalist gelenek Antonio Gramsci başta olmak
üzere Taylorizm’i övüyor. Taylorizm ile üretimin artacağını bu sayede
de toplumsal örgütlenmenin artacağını, dolayısıyla özgürleşmek
için bir araç olduğunu söylüyorlar. “Biz o bant sisteminde
çalışalım, bant sistemini devam ettirelim, üretim artsın ama bunu
işçiler yönetsin,” gibi bir anlayış var. Hatta o dönemde Sovyet
tarzı kolektif meclisler kuruluyor ve işçiler bunları yönetiyorlar.
140 141