10EP2Te

Recommendations

Info

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Anayasa Tartışmaları zırladık. Yasemin önce Anayasa Kadın Platformu’nun taslağından sonra da Amargi’nin hazırladığı taslaktan bahsedecek. Anayasa Kadın Platformu önerileri Yasemin: Amargi, Anayasa Kadın Platformu’nun bir üyesi ve aynı zamanda platformun taleplerinin oluşmasına da katkı sundu. Fakat aslında bu süreci Platform’da daha aktif yer alan arkadaşlardan birinin anlatmasını arzu ederdik ama uygun değillerdi. Bu yüzden ben kısaca anlatmaya çalışacağım. Kadın meselesi, kadınların hakları, bedensel haklar ve eşitlikten ibaret değil. Kamusal yaşamın her alanında kadınlar erkekler kadar vatandaşlar, dolayısıyla her düzenlemeden erkekler kadar etkileniyorlar. Amargi olarak, “Kadın meselesi bu değil,” diye düşünmedik, “Demokratik bir toplumda gerekli olacak her şey kadınlara gereklidir,” diyerek bir taslak hazırladık, Anayasa Kadın Platformu da aynı perspektifle hareket etmiş. Anayasa Kadın Platformu, AKP hükümetinin 2007 yılında yeni anayasa tartışmalarını başlattığı zaman kuruldu. Bu, Türkiye çapında onlarca kadın örgütünün üye olduğu bir platform. 4 Anayasa Kadın Platformu’nun talepleri de şu anda uygulamada olan Anayasa üzerinden değil, AKP hükümetinin o zaman Ergun Özbudun’un başkanlığında hazırlattığı anayasa taslağı üzerinden hazırlandı. O zamanlar o taslağın anayasalaşacağı varsayıldığı için onun alternatifi yazılmaya çalışıldı ama şu an gelinen noktada o çalışma mı anayasa olacak belli değil. Başka yeni tartışmalar var. Anayasa Kadın Platformu taslağı hazırlarken şöyle bir yöntem izlemiş: Mevcut bir anayasa taslağı üzerinden, “Bu maddenin yerine bu maddenin konulmasını öneriyorum,” denilmiş. Biz Amargi olarak bunu biraz sorunlu bulduk. O maddelerin yerine her ne kadar alternatif maddeler yazsanız da şöyle bir sorun oluyor: Siz o maddedeki aynı bakış açısını, aynı anayasa yazılış sistematiğini korumuş oluyorsunuz. Amargi olarak bu yüzden maddelere alternatif yazmaktan daha farklı bir yöntem izledik. Çok fazla madde var, vaktimiz sınırlı olduğu için ve sizleri de sıkmamak için hepsine değinemeyeceğim. Belli başlı maddeler üzerinden taslağı anlatmaya çalışacağım. Anayasa’nın başlangıç maddesi çok önemlidir çünkü bu madde bir devletin ve toplumun nasıl bir yaşam tahayyül ettiğini anlatır. Anayasa’daki diğer maddelerin referansı bu maddedir. 4 Anayasa Kadın Platformu’nun talepler tablosu ve platform üye listesi için bkz: (http://www.anayasa.org/index.php?option=com_content&view=category&id=51 %3Akadn&Itemid=55&layout=default&lang=tr) Kadın platformunun talebi bu maddenin “Her türlü ayrımcılığı, ırkçılığı, sorunların şiddet yoluyla çözümünü reddeden toplumsal barış ve uzlaşmayı amaçlayan, farklılıklarımızı, kültürel zenginliğimizin kaynağı olarak gören bir eşitlik anlayışına sahip Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olarak insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne dayalı, eşitlikçi, çoğulcu, katılımcı ve özgürlükçü bir demokrasi ve sosyal adalet ilkelerine bağlı, çevreye ve hayvan haklarına duyarlı, demokratik ve lâik Cumhuriyetin kurum ve kurallarını düzenleyen bir anayasal düzen içinde yaşama kararlılığı net bir biçimde belirtilmelidir,” şeklinde değiştirilmesi yönündedir. Burada aslında birden çok karşı çıkış var. Anayasa’nın başlangıç maddesinde “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı” diye bir tanım yok. Başlangıç maddesinde “Türk” diye bir tanım var. Herkesin Türk olması gerekiyor oysa biliyoruz ki Türkiye’de pek çok farklı halk var. Şu ana kadar yapılmış anayasalara baktığımızda, millet üzerinden değil, devlet üzerinden vatandaşı tanımlayan “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı” tanımlamasının başlı başına devrimci bir önerme olduğunu görebiliriz. Bu arada size tavsiye ederim, eğlenmek için bile olsa şu anki Anayasa’nın başlangıç maddesini okuyun. 5 Nasıl bir perspektiften, nasıl bir toplum tahayyülüyle, nasıl paranoyalarla, nasıl bir güvenlik tehdidi algısı içinde yazıldığını, dolayısıyla o toplumun nasıl kaygılarla çizildiğini aslında çok iyi özetliyor. Bu taslakta yer alan önermelerin hiçbiri daha önceki anayasalarda yok: Sorunların şiddet yoluyla çözümünü reddetmek, barış ve uzlaşmayı amaçlamak, farklılıkları öne çıkarmak, ayrımcılığa karşı olmak… Bunların tamamı anayasaya şimdiye kadar konulmamış ve bu öneriler anayasanın başka bir perspektiften yapılmasını istemek demek. Özellikle altı çizilen konular var: Çevre ve hayvan haklarına duyarlı olmak, demokratik ve laik bir cumhuriyet olması vs. Alternatif bir anayasa taslağı hazırlasanız bile yönetim biçimini cumhuriyet olarak yazmak zorundasınız, bu yüzden buraya takılmayalım. Daha sonra, Madde 4’te Devlet’in temel amaç ve görevleri sıralanmış. Bu madde, devletin temel amaç ve görevlerini ve vatandaşla devlet arasındaki ilişkiyi tarif ettiği için çok önemli. AKP’nin taslağı ile Anayasa Kadın Platformu’ndaki 4. Madde önerisi karşılaştırıldığında devlet tahayyülü açısından arada çok ciddi bir fark olduğunu görürsünüz. Anayasa Kadın Platformu’nun önerisi:“Devletin amaç ve görevi demokrasiyi, insan haklarını ko- 5 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası tam metni için bkz: http://www.anayasa.gen.tr/ 1982ay.htm 416 417
İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Anayasa Tartışmaları rumak, kadın erkek eşitliğini fiilen sağlamak, kişilerin hak ve özgürlüklerini sosyal hukuk devleti ve adalet ilkelerine aykırı olarak sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal bütün engelleri kaldırmak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak suretiyle insanların maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaktır,” şeklindedir. Burada özetle “Devlet vatandaş için var,” deniliyor. Devlet, fiilen yaşanan bazı eşitsizlikleri ortadan kaldırmak için her türlü tedbiri almalı ve devletin güvenliğini değil, kişi hak ve özgürlüklerini korumalıdır. Devamında, 9. Madde olan Eşitlik Maddesi’nde ise özetle bu maddenin fiili eşitliği yaratmadığı gerçeğinden hareketle değişiklikler yapılmasını istiyor. Maddenin 1. bendinin “Herkes dil, ırk, etnik köken, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği, siyasal düşünce, felsefî inanç, din, mezhep, medeni hâl, yaş, engellilik ve benzeri nedenlerle ayrım gözetilmeksizin yasa önünde eşittir,” şeklinde değiştirilmesi öneriliyor. Burada daha önce hiç yazılmamış olan ayrımcılık türlerine işaret edilmiş. Mesela etnik köken, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği (bu LGBT’lerin de önerdiği bir değişiklik, Sedef de söyleyecektir), medeni hâl, yaş ve engelliliğe bağlı ayrımcılıklar AKP taslağında yer almamaktadır. Oysa mesela medeni hâl, yaş ve engellilik özellikle istihdam alanında insanların çok karşısına çıkan bir ayrımcılık şekli: “Bilmem kaç yaşına kadar olanlar başvurabilir,” diye iş ilanı veriyorlar ya da bekâr olup, olmamanız işe alınıp, alınmamanızda bir etken olabiliyor. Başka alanlarda da karşımıza çıkıyor ama en görünür sorun alanı bu. Yine bu maddenin 4. bendinde kadınların tüm karar organlarına eşit temsil ve katılımını sağlamak için pozitif ayrımcılık yapılmasını, geçici önlem alınmasını öneriyorlar çünkü Anayasa’ya “Her vatandaş eşittir,” yazınca eşitliğin tesis edilmediği o kadar açık ki, bu eşitliğin ancak pozitif ayrımcılıkla tesis edilebileceğinin altını çizen bir madde bu. AKP taslağında ve mevcut Anayasa’daki, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasını düzenleyen 19, 21, 22, 24, 26, 29, 31, 32. Maddeleri “Soyut ve keyfi, içeriği kişiden kişiye değişen gerekçeler ile sınırlandırılmamalıdır,” diyerek bu maddelerin tamamının kaldırılmasını önermiştir. Mevcut Anayasa’da ve AKP’nin taslağında bir özgürlük ve hak tanımladıktan sonra “Ama şu şu nedenle sınırlandırılabilir,” ibaresi yer alıyor. 1982 Anayasası “ama” anayasasıdır. Önce bir şeyi tanımlar ardından “Ama şu şu nedenle yapamazsın,” der. Bu temel hak ve özgürlüklerin hemen hemen hepsi “Bir ya da birden çok gerekçeyle sınırlandırılabilir,” diyor ve bunlar çok belirsiz nedenler. Bunlar, genel ahlak, milli güvenlik, kamu düzeni genel sağlık gibi neyi işaret ettiği, neye tekabül ettiği belli olmayan, çok keyfi uygulamalara yol açabilen gerekçelerdir. Amargi taslağında ise biz hangi nedenlerle sınırlandırılabileceğini öngörmüştük çünkü “Sınırlandırılamaz,” deyince kurtulamıyorsunuz; her hak ve özgürlüğün mutlaka bir sınırı var ama bu sınırın bireylerin hak ve özgürlüklerini gerçek anlamda tehdit edecek bir durum karşısında olması gerekir. Kendimizce düşündüğümüz önermeleri ileride söyleyeceğim. İlerlediğimizde, Madde 36: Seçme ve Seçilme ve Siyasi Faaliyette Bulunma, Madde 37: Siyasi Parti Kurma Hürriyeti, Madde 38: Siyasî Partilerin Uyacakları Esaslar, Madde 39: Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı ve bu maddelerinin hepsine “Cinsiyetler arası eşit temsil ve katılımın fiilen sağlanması için özel önlemler alınması,” ibaresi eklenmiş. 40. Madde, yani Vatan Hizmeti Maddesi’nde, kadınları da zorunlu vatan hizmeti yapmaya zorlama ihtimalinden dolayı değişiklik talep edilmiş. Vatan hizmeti, Türkiye’de fiilen askerliğe tekabül ediyor ama aslında askerlikle sınırlı değil. Vatan hizmeti diye bir madde koyulmuş olmasının sebebi, savaş durumunda mallara el konulabilmesi ya da insanlara “Şunu yap,” veya “Şuraya gönüllü git,” diyebilmek içindir aslında ama bu madde fiilen zorunlu askerliğe tekabül ediyor. Amargi’de bu madde üzerinden biz farklı bir tartışma yapmıştık, Kadın Platformu’nun talebinin ne olduğunun çok anlaşılmadığını düşünüyorum. Kadınlar yönünden değişsin, erkekler yönünden kalsın mı demek istiyorlar? Belki bunu demek istemiyorlar ama kadın perspektifinden bakıldığı için herhalde yalnızca o kısmını elleyelim diye düşündüler ya da hızlı geçilmiş, bilemiyorum… 43. Madde’deki Ailenin Korunması mevzusunda ise şöyle bir önerme yapmışlar: “Aile, eşler arasında eşitliğe, ev işleri, çocukların bakım ve yetiştirilmesinde ve diğer tüm bakım işlerinde eşit sorumluluğa dayanır ve her türlü hukukî, ekonomik ve sosyal korunmadan yararlanır.” Mevcut Anayasa’da ve AKP taslağında da “Aile eşler arasında eşitliğe dayanır,” deniliyor fakat eşitliğin nasıl sağlanacağının tanımı açık ve yeterli değil. Bu yüzden Kadın Platformu ev işlerinin ortak yapılması gerektiğini belirtmiş çünkü eşitlik deyince kadının yemek yapması, ütü yapması erkeğin de bu işleri yapmaması gerektiğine dayalı bir eşitlik algısı var ortada. Kadın erkek eşitliğinden, kadın da çalışsın, adam da çalışsın ama kadın eve gelince bir de ev işlerini yapsın anlaşıldığı için bu algıyı ortadan kaldırmaya yönelik bu değişikliği önermişler. Ayrıca yine bu maddeye, mevcut Anayasa’da ve AKP taslağında olmayan “Devlet aile içi şiddet ve namus cinayetlerinin insanlık suçları olduğunu kabul eder ve önlenmesi için her türlü önlemi almakla 418 419
Page 2 and 3:
İstanbul - Amargi Feminizm Tartı
Page 4 and 5:
İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Kürt Kadın Hareketi ve Feminizm
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Dindar Kadınlar ve Feminizm “Her
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Feminist Örgütlenme “Ben eksiğ
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161: İstanbul Amargi - Feminizm Tartı
Page 186 and 187: Farklılıklarımızla Yanyana (mı
Page 208 and 209: Anayasa Tartışmaları “Bir kad
Page 226 and 227: Pornografi ve Feminizm “Pornograf
Page 238 and 239: Diziler nasıl yapılıyor/yazılı
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
show all

10EP2Te

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?