10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Seks İşçiliği ve Feminizm
gibiler... İngiltere’de seks işçiliği hareketini biyolojik kadınlar üstleniyor.
Dediğim gibi Batı’da durum biraz farklı.
Esen: Haklar ve çalışma koşulları anladığım kadarıyla Türkiye’den
çok daha iyi ama tam olarak ne hakları var?
Şevval: Onların da dertleri bizimkilerle aynı: Abolitionist feministler.
Orada güçlü bir lobi var, bunlarla savaşıyorlar; burada öyle
güçlü bir lobi yok. İngiltere’deki durum da aynı Türkiye’deki gibi,
seks işçiliği suçtur demiyor ama seks işçiliğiyle ilişkili yaptığın
her fiili suç kapsamına alıyor. Farklı örnekler de var tabi, örneğin
Almanya seks işçiliğini meslek kolu olarak tanımlıyor ya da bizim
de çok doğru bulduğumuz Yeni Zelanda modeli var; seks işçiliğini,
meslek kolu olarak tanımlıyor; seks işçilerinin de sağlığının ve
iyilik hallerinin en az toplumun geneli gibi olmasını öngören bir
sistem var. Bir de çok eleştirdiğimiz İsveç modeli var. İsveç seks satın
almayı suç kabul ediyor, üstelik seks satanı mağdur ilan edip,
rehabilitasyona gönderiyor. “Sen muhakkak bir şekilde travma
görmüşsündür, ya uyuşturucu kullanmışsındır, ya ailen sorunludur
ya da akli dengen yerinde değildir,” diye karar verip, istesen de
istemesen de seni rehabilitasyona gönderiyor. Adamı da “Sen parayla
tecavüz satın aldın,” diye hapse atıyor. Bu uygulamalar seks
işçiliğini bitiriyor mu? Hayır, bu da bitirmiyor, seks işçiliğini yer
altına itiyor. Yer altında kadınlar çok daha korunmasız, kötü, karanlık
ve berbat koşullarda çalışmaya devam ediyorlar.
Ben İsveç’e gittim, orada tesadüfen bir kadın bana şöyle bir
şey anlattı. Biz hırsızlığın ve adam öldürmenin lanetlendiği bir
dünyaya doğuyoruz. Yıllar evvel hırsızlık lanetlenmiş, kötülenmiş,
bunun iyi olmadığına karar verilmiş ve biz öyle bir bilinçle
büyüyoruz. Toplumumuzda bu böyle… İsveçliler de diyorlar ki
“Şimdi sancılı bir dönemden geçiyoruz ama yirmi yıl sonra doğacak
çocuklar seks satın almanın çoktan lanetlenmiş ve kötü olduğu
bir dünyaya doğacaklar ve bu bilgiyle büyüyecekler. Dolayısıyla
seks satın almak, seks için para ödemek aynı hırsızlık ya da adam
öldürmek gibi uzak durulması gereken davranışlar arasında yer
alacak,” diyorlar. Ama o arada ölen, sömürülen kadınları düşünmüyorlar.
Katılımcı (g): Hollanda’daki durum da benim çok ilgimi çekmişti.
Gittiniz mi bilmiyorum, seks işçileri toplumsal yaşamın tam
ortasında camekân bölmelerin içindeler, insanlar orada pazarlık
yapıyorlar. Devlet orada bunu daha mı iyi düzenlemiş?
Şevval: Kesinlikle. Zaten Seks İşçiliği Evrensel Beyannamesi’nde
“Porno yıldızlığı, porno yapımcılığı, erotik dans, erotik masaj,
kucak dansçılığı seks işçiliği sektörü içinde değerlendirilmelidir
ve meslek kolu olarak tanınmalıdır. Ancak bu şekilde demokra-
tik haklara sahip olabilecekler, iyilik halleri daha düzgün olacak,
daha sağlıklı olacaklardır,” deniliyor.
Katılımcı (h):Her şeyin alınıp, satılması bu piyasa ekonomisinde
çok normal, hatta üretmek, tüketmek, satmak kutsal. Vergi alacak
devlet, ama neden bunu reddiyor? Bizim ülkemizde dini ya
da ahlâki, geleneksel değerler yüzünden denilebilir ama neden
Avrupa ülkelerinde de kabul görmüyor? Neden devletler para kazanacakları
bir iş kolunu yok etmeye çalışıyorlar?
Şevval: Bizde İslamiyet var belki ama arkadaşlar Batı’da da Papa
var. Papa da Katolik kilisesi de bu işe bayılmıyor…
Katılımcı (h): Her şeyin cinsellik üzerine kurulu olduğu bu sistemde
işlerin yürüyebilmesi için cinselliğin karalanması gerektiğinden
belki de.
Şevval: Belki de.
Katılımcı(h): Çok tuhaf bir şey. Oysa bu sistemde her şeyi satarsın...
Özlem: İkiyüzlü bir ahlak hikâyesi var.
Katılımcı (h): Belki de her şeyi sarsacak diye korkuyorlar.
Özlem: Evet, aynen öyle... O ikiyüzlü ahlak ve bununla bağlantılı
şekilde bu işin yer altına itilmesi ile ilgili olarak tamamen kendi
gözlem ve deneyimlerimden yola çıkarak bir şey söylemek istiyorum:
Seks işçiliğini iş olarak kabul ettiğiniz anda bu işi yapanları
da özne olarak kabul etmek zorundasınız. Kadınları özne olarak
kabul etmemek, Şevval’in az önce söylediği gibi vajinayla ilgili her
şey tehlikeli görüldüğü için bunu ne kabul etmek, ne de yok etmek
istiyorlar; ancak onu görünmez kılmak üzerinden ilişki kuruyorlar.
Bunu görünmez kıldığı müddetçe de bununla ilgi yapılabilecek
mücadelenin de önünü kesmiş oluyor. Çünkü insanları
ölmekle yaşamak arasındaki o çizgide bıraktığın zaman her şey
önemsizleşiyor ve geriye kalan sadece hayatta kalma mücadelesi
oluyor.
Hatice: Aynı zamanda devlet böylece toplumun ahlakını da korumuş
oluyor. Cinselliği kadınlar üzerinden bir yandan annelik gibi
rollerle kutsuyor, bir yandan da seks işçiliği gibi alanlarda kullanarak
sömürü malzemesi haline getiriyor.
Özlem: Bir de Türkiye’de ve başka birçok ülkede de olan makbul
vatandaş olma hikâyesi var. İnsan haklarını da bu anlamada çok
beyaz bir yerden okuyabilirsin. Düzgün bir işe, belli bir statüye
sahipsen devletle kurduğun vatandaşlık sözleşmesi dahilinde bütün
mekanizmalar sana açıktır ama beyaz değilsen, mülteciysen
“hak”lardan mahrumsundur. Hak ya da insanca yaşamakla ilgili
mekanizmalara ne kadar ulaşabildiğin devletin makbul vatandaş
tanımına ne kadar uyduğun ile ilgili. Seks işçileri de bu tanıma
248 249