10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Anayasa Tartışmaları
Türkiye’ye baktığımız zaman Anayasa’nın biz yurttaşlar açısından
ne anlama geldiğini çok iyi biliyoruz. Biz Anayasa’da kendimizi
bulamıyoruz çünkü orada yokuz. Anayasa’ya dâhil edilmedik
çünkü hep darbe anayasaları vardı ve o süreçte yasaları askerler
yapmıştı. Bize rağmen, yurttaşlara rağmen bir Anayasa vardı ve
dolayısıyla bunun meşru bir zemini yok. Şimdi böyle bir tartışma
sürecindeyiz ama Anayasa’nın sivil olması yeterli mi? Demokratik
bir anayasa olabilmesi için sadece sivil olması yeterli değil, bunun
için anayasa yapım sürecine bütün yurttaşların, farklı kesimlerin
aktif katılımı gerekiyor. Birtakım platformlar 1 bu konuda eleştirilerini
dile getiriyorlar. Anayasa yapım sürecinde daha çok hangi
konular gündeme geliyor diye baktığımızda: yurttaşlık, eşitlik,
hak ve özgürlükler, demokrasi, yerel yönetimler, kimlik, sosyal
haklar vs. olduğunu görüyoruz. Biz feministler ise sadece kendi
hayatlarımız ve ihtiyaçlarımız üzerinden politika üretmediğimizden,
sadece kadın kimliğimiz olmadığı için, farklı kimliklerimizin
de olduğunun farkında olarak farklı iktidar ilişkilerinin birbirleri
ile ilişkisini de kurabildiğimiz için anayasadaki tüm maddelerin
bizi ilgilendirdiğini düşünüyoruz. Ve bunları tartışmaya ihtiyacımız
var.
Darbe rejiminin oluşturduğu, cinsiyetçi, milliyetçi, heteroseksist,
insan merkezci ve anti-demokratik bir anayasanın yerine
özgürlükçü bir anayasayı nasıl oluşturabiliriz? Farklı ayrımcılık
deneyimleri yaşayan bizler bu deneyimler etrafında nasıl bir araya
gelip, özgürlükçü bir perspektifte ortaklaşabiliriz? Bu çerçevede
taleplerimizi nasıl oluşturabiliriz?
Bugün, feministlerin, LGBT örgütlerinin ve yeşillerin bu sürece
nasıl baktıkları üzerinden bir tartışma yürüteceğiz. Yeşiller
Partisi’nden Ayşe Akdeniz yeşillerin penceresinden bize Ekolojik
Anayasa Girişimi’nin taleplerini, Amargi gönüllüsü Yasemin Öz
hem Amargi’nin, hem de Anayasa Kadın Platformu’nun taleplerini
ve Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları
Derneği’nden (SPOD) Sedef Çakmak ise LGBT örgütlerinin
anayasal taleplerinin neler olduğunu bizimle paylaşacak.
Bu arada bir duyuru yapmak istiyorum. Yarın saat 16.00’da
Pangaltı metro çıkışından Taksim’e “Kürtaj haktır, karar kadınların”
demek için bir miting düzenleniyor. 2
1 Anayasa yapım sürecine müdahil olmak için çalışmalar yürüten platform ve girişimler
için bkz: (http://www.stgm.org.tr/tr/icerik/detay/yeni-anayasa-konusunda
-calisan-platform-ve-girisimler-2)
2 Kürtaj Haktır Karar Kadınların Platformu’nun 17.06.2012 tarihinde saat 16:00’da
Pangaltı’dan Taksim’e düzenlediği yürüyüşe yaklaşık bin kişi katıldı. (bianet.org./
bianet/bianet/139127-saglikli-kosullarda-kurtaj-haktir)
Kürtaj tartışmalarına arkadaşlar da muhakkak değineceklerdir.
Bir yandan anayasa yapım sürecinde taleplerimizi oluştururken
“Nasıl bir hayat tahayyül ediyoruz?” meselesini tartışıyoruz.
Bir yandan da kürtaj meselesi gündeme düşüyor. Zaten kadınların
çok zorlanarak yaşadıkları bu deneyim, hem hayatlarımıza, bedenlerimize
müdahale eden hem de Uludere katliamını gölgeleyen
bir noktadan gündeme sokuluyor. Çok da ironik bir durum
teşkil ediyor aslında. Madem bugün anayasal haklarımızı tartışıyoruz,
o zaman diyebiliriz ki; kürtaj ile ilgili yapılmak istenen
düzenlemede, anayasal haklarımız ve uluslararası sözleşmeler
çerçevesinde, kişi dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığını koruma
ve geliştirme hakkına, özel hayatın gizliliği hakkına ve sağlık
hakkına aykırılıklar da söz konusu. Bu konuyu, haklar çerçevesinde
tartışabileceğimiz gibi var olan haklarımızın geri alınması
açısından da tartışabiliriz. 3
Daha önceki TCK ya da Medeni Kanun değişikliklerinin
yapıldığı dönemde kadın örgütleri olarak sürece aktif bir şekilde
müdahil olup önerilerimizi sunmuştuk ve önemli değişikliklerin
yapılmasını sağlamıştık. Fakat yasaların nasıl çıktığı kadar nasıl
uygulandığı da önemli. Dolayısıyla sadece yazım sürecinden veya
yazıldıktan sonra ortaya çıkan bir metinle değil, ondan sonra da
ne olacağıyla ilgiliyiz aslında.
Anayasa tartışmalarında, kolektif bir katılımı, demokratik
bir katılımı sağlamamız gerekiyor fakat bizler kendi taleplerimizi
oluştururken, bunları ne kadar katılımcı bir şekilde hayata geçirdiğimizin,
buna ne kadar uyduğumuzun da konuşulması gerektiğini
düşünüyorum.
Biz Amargi olarak 2011 yılından beri anayasa tartışmalarını
kendi içimizde yürütüyoruz ve bu doğrultuda bir de taslak ha-
3 Kürtaj Türkiye’de 1983’ten beri yasal ve buna göre kadınlar gebeliklerinin 10. haftasına
kadar hamileliklerini sonlandırabilirler. Ancak, Başbakan R. Tayyip Erdoğan,
İstanbul’daki Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı Eylem Programı’nın
uygulanmasına ilişkin Uluslararası Parlamenterler Konferansı’nın 25.05.2012’deki
kapanış oturumunda yaptığı konuşmada sezaryen doğuma karşı olduğunu söylemekle
birlikte kürtajın cinayet olduğunu vurguladı. Bu açıklamanın hemen ertesi
günü yapılan AKP Kadın Kolları 3. Olağan Kongresi’nde ise “Her kürtaj bir Uludere’dir”
dedi ve kürtajın “Milleti dünya sahnesinden silmek için sinsice bir plan”
olduğunu söyledi. Bu açıklamalara binaen yeni bir kürtaj yasasının hazırlanmakta
olduğu ve kadınların kazanılmış 10 haftalık gebeliği sonlandırma müddetinin
Sağlık Bakanlığı’nın hazırlayacağı raporla 4-6 haftaya kadar çekileceği gündeme
geldi. Bu süreçte “Rahim bizim, hayat bizim, karar bizim” diyen kadın örgütleri ve
sivil toplum kuruluşları düzenledikleri çeşitli kampanya ve eylemlerle etkin bir
muhalefet politikası izlediler. Türkiye’nin pek çok yerinde kadınlar eş zamanlı ve
ayrı ayrı eylemler düzenlediler. Birkaç ay süren tartışmalar Meclis’in tekrar açıldığı
sonbahar döneminden itibaren sönümlendi. (E.N.)
414 415