10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Farklılıklarımızla Yanyana (mıyız?)
ki kadınlar tarafından tamamen şöyle algılandığını biliyorum:
İstanbul’dan feminist ablalarımız geldi, bize öğretecekler.
Ülkü: Yok, hayır, tam tersi… İstanbul’dan giden kadınların, Kürt
kadınlarının basına yansımayan yaşamlarını öğrenmeleri, sonrasında
da onlar aracılığıyla toplumu etkilemekti amaç.
Yasemin: Yani tam tersine esas İstanbul’dan gidenlerin öğrenmesiymiş.
Nükhet: Ama öyle anlaşılmamış işte.
İnci: Algı böyle değildi, o dönem birçok kadınla konuştuğumda
öğrenecek değil öğretecek tarafın İstanbul’dan gidenler olduğunu
gördüm. Bu buluşmaların ben de liberal bir tarafı olduğunu
düşünüyordum, ama bir taraftan da heyecanla kadınlar arasında
gerçekten bir buluşma oluyor mu diye de düşünüyordum.
Gülkan: O zamanlar Roza, Jujin dergilerinin çıktığı dönemdi ve
bu buluşmalara ilişkin şöyle bir eleştiri olduğunu hatırlıyorum:
Biz epey süredir Kürt feministler olarak bir söz söylüyoruz ama
sanki bizim bu saate kadar söylediğimiz bütün sözler görünmez
oldu: “Bak şimdi geldik işte, seni dinliyoruz,” denilmeye başlandı.
O dönem Kürt siyaseti de, feminist siyaset de Kürt kadınlarının
çıkardığı bu dergileri pek görmüyordu. Her ne kadar birlikte başka
türlü bir dil kurmaya çalışılmış olsa da o fotoğrafa baktığında
hiç kimse Kürt kadınlarının diğerlerini eğittiğini düşünmüyor,
düşünmeyecek. Bu formda bir sıkıntı varmış gibi geliyor. Çünkü
şunu da hatırlatmak isterim ki o dönem şu laf döndü: “Kürdistan’a
feminizmi getiriyorlar,” ve bunun üzerine tartışmalar olmuştu.
Bunlar sert eleştiriler gibi gelebilir ama en azından hatırlamak
gerekiyor: Kürdistan’da da feminizm vardı ve o söz metropollere
de taşınmıştı, bu buluşmalarda oradaki sözün görünmediğini de
hatırlamak lazım.
Meryem: Dışarıdan bu buluşmalar böyle görünüyor olabilir ama
mesela ben Kürt değilim, gerçi Türk de değilim, her neyse, bölgede
yaşananları bu buluşmalar aracılığıyla öğrendim. Dışarıdan görünen
medyatik yanına dair pek bir şey diyemeyeceğim ama ikinci
buluşmadan sonraki buluşmalarda, mesela Konya Buluşması’nda,
Kürt kadınlarının yaşadıklarını merakla dinliyorduk. O dönem
bölgedeki savaştan pek haberdar olunamıyordu ve buluşmalar
sayesinde neler yaşandığını öğrendik. Buluşmaların her ne kadar
hataları, üstten ve egemen yanları da olsa yararlı yanları olduğunu
da düşünüyorum.
Ülkü: Mesela o dönem “Bizle iletişime girmeden yapıldı bunlar,”
diye Nebahat Akkoç da buluşmaları eleştirmişti.
Yasemin: Bu konuşmalar üzerine bir şeyi merak ettim, gazeteci,
tiyatrocu vs. kadınlarla Kürt kadınlar hiçbir zaman, hiçbir yerde
yan yana gelmemişler ve gelmelerinin olanağının da pek olmadığı
o dönemde, bunların yan yana gelmesi kötü mü? Bu şekilde bir
araya gelmeleri kötü ise peki, hangi biçimde gelecekler?
Sevi: Sadece cinsiyet ortaklığı üzerinden tanımlaman bir kızkardeşlik
kavramsallaştırması bütün bu sınıfsal ve etnik kimlikleri
de kesen bir noktada farklılıklarla bir arada durmamızı ne kadar
mümkün kılar? Mümkün kılamadığı noktada öğreten/öğretilen
gibi hiyerarşik konumlanışları yeniden üretmekten başka bir politika
imkan oluşabilir mi? Sanırım böyle bir soruya da açılabilir
bu tartışma.
Yasemin: Ama önermeniz ne? “Bu formül bir araya gelmek için
uygun değil ve bu liberal,” diyorsunuz. Ben doğrudan ilişkiye çok
inanan, o kadınlarla fiziksel olarak yan yana gelmenin dönüştürücü
etkisinin pek çok yazıdan, teoriden daha fazla olacağını düşünen
bir insanım. Mesela ben iki sene önce Kürt kadınlarla bir
eyleme gitmiştim, hayatımda ilk defa Kürt kadınların çoğunlukla
içinde olduğu bir otobüsle yolculuk ettim ve “İyi ki yaşadım,” dediğim
bir sürü deneyimim oldu. Bu buluşmaların şekli, farklılıkların
arasındaki hiyerarşiyi görmezden gelen bir form ama bu kadınlar
arasında istemesek de gerçekte hiyerarşi ve farklılık zaten
var. Peki, bu durumda bu iki grubu hiç mi yan yana getirmemek
lazım? Yan yana geleceklerse de hangi formatta bir araya getirilebilir?
Nükhet: Tartışmaya, ortaklaşmanın hangi dilde, hangi formatta
olacağı ve nasıl olması gerektiğiyle ilgili bir soru ile başladık zaten.
Batman Buluşmaları’nı ben gündeme getirdim ve o format
daha önce de söylediğim gibi liberal, çok kültürcü…
Yasemin: Peki, ama hangi formatta?
Sevi: Biz de onu tartışıyoruz zaten.
Meryem: Ezen/ezilen ilişkisi üzerinden... “Bizim asıl mücadelemiz
bu,” deyip kendini yüceltmeyle de başka bir şey kuruluyor.
Nükhet: Tam da ilginç bir şekilde aşağıda arada da bunu konuştuk.
Bu ezilen kimliğinin nasıl bir kimlik olabileceğini, ezilen
yerden konuşmanın nasıl bir şey olabileceğini… Ama mesela
Arkadaşıma Dokunma Kampanyası’nda, “Ne kim olduğumu hatırlat,
ne de kim olduğumu unut,” diye bir söz kurulmuştu. Bunu
nasıl yapacağımız da ayrı bir soru elbette ama ortaklığın nasıl kurabileceğine
dair işaret ettiği nokta çok iyi bence.
Yasemin: Leman Dergisi kampanyalaştırmıştı.
Nükhet: Çok iyi bir kampanyaydı çünkü bu “arkadaşlık” belli bir
kimlik üzerinden tanımlanmıyordu, nasıl yapılacağı da ancak yolda
belirlenen bir şeydi.
Yasemin: Peki, nasıl olacak işte?
390 391