10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Dindar Kadınlar ve Feminizm
böyle, bu ülkede önemsediğim bir şey var, Müslümanlar demokrat
olmadan ya da ataerkiyle mücadele etmeden bu ülkede birtakım
şeyleri yapamayacağız. O yüzden belki Cahiliye Dönemi’ne
referans vererek namus cinayetini anlatmak bir feminist olarak
bana çok ehven-i şer gelmese de eğer bu işe yarayacaksa onu da
yan yana kullanmanın tamamen taktiksel ve çok önemli olduğunu
düşünen biriyim. Siyaset böyle bir şey…
Huri: Ben Müslümanların kavramsal çelişkilerini göstermek için
söyledim.
Nil: Tamam, anladım ama belki de “Yapmayın, bak o zaman da
bu yüzden yasak gelmişti,” denirse belki bir şey olur. O yüzden
bütün bunları ve kavramları da tartışabilmek için bir araya gelmemiz
gerektiğini de hatırlayalım. Belki bir gün sırf muhafazakârlığı
tartışmamız lazım...
Feyza: Sevi’nin kavramlarla ilgili sorduğu ilk soruya geldik,
kavramları ve kavramların tarihini konuşalım demişti. Aslında
ben de bundan biraz korkan, bir süre kavramları konuşmasak
diye düşünen biriyim. Bence kavramları bir süre nadasa yatıralım.
“Feministler Uyumuyor”da da bunu söylemek istemiştik.
Kavramlar sembollere dönüştüğü zaman kavramlar neye işaret
ediyor? Her şey bir semboldür, tamam ama sembolik değeri çok
yükselip, altı boşlamaya başladıktan sonra bence onları yapıçözüme
uğratabilmek için ayrı bir bağlantı kurulmalı ve bu çok önemli,
ama öbür taraftan bence başka kavramlar bulmak lazım, hatta
kavram bulmamak lazım, başka şekillerde konuşmaya çalışmak
lazım.
Bir taraftan da çok dilsiz kaldık, bu da beni çok yoruyor. Hep
kendimi tanımlamak zorundayım ama düşünün ki dindar kelimesi
bile elimden alınmış. Kendime Müslüman demekle hiçbir problemim
yok, ama ben de “Ancak başörtülü bir kadın Müslüman
olur,” dediğim zannedilir diye rahat rahat diyemiyorum. O kadar
dilsizleştik ki, tabii ki Müslümanlıktan vazgeçemem, feminizmden
vazgeçemem, feminizm küfür olarak kullanılsa da sahiplenirim.
Örneğin yıllardır Türkiye’de muhafazakârlığı tartışıyoruz,
ama hiçbir yere gitmiyoruz çünkü iktidarda hepimizin tanıdığı
biri onu alıyor, öyle bir kullanıyor ki senin sayfalarca, günlerce,
gecelerce tartıştığının içi boşalıyor, hiçbir şeye tutunamaz hale
geliyorsun. Bu yüzden deneyimi konuşmanın çok önemli olduğunu
düşünüyorum. Kavramları tereddütlü konuşmak çok zor, ama
bir yandan da kavramları tereddütlü olarak kullanan kadınlarla
kendimi çok özdeşleştiriyorum.
Gülfer’in söylediği mağduriyet dili konusu BSÇ’de de çok
konuşuldu, “Çok fazla mağduriyet dilini kullanıyorsunuz,” dendi.
Başörtülü kadınlar Türkiye’de hâlâ evden sokağa çıkma konusunda
bile çok mağdurlar. Mağduriyet edebiyatı ne demek bilmiyorum
ama ben şunu anlıyorum: Gerçekten o kadar büyük bir mağduriyet
yok, sadece sen mağduriyetini bana üstünlük kurmak için
kullanıyorsun. Ama başını örten kadın Türkiye’de hâlâ her alanda,
sadece üniversiteye girememekle sınırlı değil, çok mağdur.
Diğer yandan iktidarla ilişkili görünmek, söylediğin sözün
hangi siyasete yatırım olacağını bilememe korkusu o kadar zor ki.
Daha bu sabah yaşadım, bir pastanede çay içerken, bu konuşmayı
hazırlamaya çalışıyordum. Hemen yanımda bir çift konuşuyor,
erkek yüksek sesle “Bu AKP’liler…” diye cümleye başladı, yanındaki
kadın da “En sevmediğim şeyi yapıyorsun,” diye onu susturdu.
Kadın ne diyecek diye merak ettim ama “Eğer bu kadın kalkıp
sana yüksek sesle cevap verirse ben susmam ben de kavga ederim,
beni böyle bir şeyin içine çekme,” dedi. Kafada öyle bir senaryo var
ki, inanılmaz. Böyle bir şeyle yaşamak çok kolay değil. Başörtülü
olduğun için devlet seni zaten bir sürü alandan dışlıyor ve sen
bütün bu dışlamalara rağmen, kendine dindar Müslüman diyen
adamlar iktidara geldiği için, bir de diğerleri tarafından iktidarda
görünüyorsun ve iyice dilsizleşiyorsun; kendi mağduriyetini anlatmaya
kalktığın yerde mağduriyet edebiyatı yapıyor oluyorsun.
Bu çok korkunç bir şey… Bununla mücadele etmek çok zor…
Tabii şunu da söylemek lazım: Geçenlerde ben Âlâ Dergisi’yle
ilgili bir yazı yazdım. Bu dergi bir tüketim kültürünü dayatıyor
olabilir ama bu dergide yer alan fotoğraflardaki genç kadınların
gözünde benim 90’larda yaşadığım kendine güvensizliği görmüyorum.
Bu kadınlar, güzel giyindiklerini hissederek, makyaj yaparak
ve güzel göründüklerini düşünerek bir moda dergisine poz
verebiliyorlar. Bu bana başını örten bir kadın olarak iyi geliyor.
Çünkü 28 Şubat döneminde bize “fahişe” demediler belki ama
“iğrençler, böcekler, yarasalar, ninjalar” dediler. Onun için mağduriyetler
arasında birinin daha kötü olduğunu savunmak için
değil ama bu konuda ciddi bir yaram olduğunu belirtmek için
bunları söyleme gereği duyuyorum. Halbuki üniversite hayatım
boyunca ve üniversiteden sonra başörtüsü yasakları ile ilgili çok
az eylem içinde bulunmuşumdur çünkü okuduğum üniversitede
yasak yoktu.
BSÇ deneyimine kadar da başörtüsü üzerine hemen hemen
hiçbir yerde hiçbir şey konuşmamışımdır çünkü çok zor bir yerden
konuşuyoruz, hâlâ çok zor, hatta şu anda daha da zor. Çünkü
bir yandan da, o genç kadınların gözünde gördüğüm kendine güven,
tehlikeli bir kendine güven, İşte o tam da iktidarla özdeşleş-
114 115