10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Kürt Kadın Hareketi ve Feminizm
DÖKH’e giden yolda özgün kadın yapılanmaları
Kürt Kadın Hareketi ve feminizm ilişkisine geçmeden önce Demokratik
Özgür Kadın Hareketi’nin (DÖKH) nasıl oluştuğundan,
neler yaşadığımızdan ya da neleri tartıştığımızdan bahsetmek
istiyorum. Çünkü birbirimizi tanımak çok önemli… Bizler
de Diyarbakır’dan sizleri ilgiyle takip ediyoruz. Eylemleri takip
ediyoruz, örgütlenen 8 Mart mitingleri ya da kadın cinayetlerine
karşı verilen refleksler bizi çok heyecanlandırıyor.
Kadın hareketini, Kürt hareketinden bağımsız ele alamıyoruz.
Kürt hareketi başlangıçta ulusal mücadele temelinde kurulan
ve 1974’lere dayanan bir geçmişi olsa da esas olarak 1985
yılında silahlı ve siyasal mücadelesiyle gündeme oturan bir harekettir.
Kürt kadınları bu hareketin içinde kendi özgün yapılanmalarını
oluşturdular ama tabii ki bu çok çabuk olmadı. Örneğin
bize çeşitli olayları anlatırlar, kadınların gerillada komutan olması,
çok ilericiyim diyen erkek gerillaları bile rahatsız etmiş dönem
dönem. Çünkü bir kadının iyi silah kullanması, karar alması,
öncülük yapması hemen kabullenilememiş. Özellikle 1988 sonrasında
bu tür tartışmalar sık yaşanmış ama 90’lı yıllara gelindiğinde
özgün kadın yapılanmasına gidilmiş. Neden gerillaları anlatıyorum
çünkü oradaki gelişmeler Kürt toplumunun tabanını çok
yakından ilgilendiriyor. Kürt halkı için böyle bir gerçeklik de var.
Bunları birbirinden koparmak, birbirinden ayrı ele almak mümkün
değil.
Bu özgün örgütlenmenin etkisi siyasal alana ve çeşitli kurumlara
da yansıdı. Örneğin DÖKH 2002 tarihinde kurulmuş
olabilir ama öncesinde de kadın komisyonları şeklinde çalışılıyordu.
Siyasal alanda bu yansımanın etkisi ortaya çıktığında da
çok şaşırmıştık. “Özgün örgütlenme ne demekti?”, “Bu tür bir
örgütlenmeye ihtiyaç var mı, yok mu?”, “Erkeklerle birlikte mücadele
edilmesi yeterli değil mi?” ya da “Kadınların kurutuluşu
mücadelesi devrimden sonraya ertelenebilir mi?” gibi tartışmaları
çok yaptık. Ancak tüm alanlarda, siyasal alanda, kültür alanında,
karma kurumlar dediğimiz sendikalarda ya da derneklerde
şöyle bir sonuca gidildi: Karma kurum da olsa kadınlar kesinlikle
özgün yapılanmalarını gerçekleştirecekler. Özgün ve özerk yapılanma
demek: kadınların kendilerine ait olan tüm kararları kendi
içlerinde almaları ve buna hiç kimsenin müdahale etmemesi.
2002 sonrasında bu özgün kadın yapılanmaları hızla gelişti ve bu
ilke haline geldi. Örneğin BDP kadın meclisi DÖKH bileşenidir.
Oradaki kadın milletvekilleri, kadın meclisi, yerel yönetimlerdeki
kadınlar kendi kararlarını kendileri alırlar. Kadına dair olan karar-
ları alırlar ama genele dair olan kararlarda da kadın bakış açısının
hâkim olup olmadığını takip ederler ve bu karar alma sürecine
müdahil olurlar. DÖKH, hareketin bütün bileşenlerinin kadınlarının
örgütlendiği bir çatı örgütüdür.
Dediğim gibi özgün kadın yapılanması ilkesiyle hareket ediyoruz,
tabii bunu gerçekleştirirken “Kadını nasıl tanımlıyoruz,
kadın sorununu nasıl tanımlıyoruz, neden böyle bir şeye ihtiyaç
duyduk?” üzerinden tartışma yürütebiliriz ama bu ortamda bu
tartışmaya çok da ihtiyaç olduğunu düşünmüyorum çünkü hepimiz
zaten kadınların özgün örgütlenmesi gerektiğine inanan
kadınlarız.
Kadını iktidar olgusundan bağımsız ele almanın bizi çok
dar bir noktada tutacağı inancını da taşıyorum. Bu yüzden kadının
sömürülüş tarihini ele almak bizim için çok önemli. Özümsediğimiz
bir söz var: “Tarih günümüzde gizli, biz de tarihin başlangıcında
gizliyiz.” Dünyanın oluşumuna, Neolitik Çağ’a kadar
gidiyoruz çünkü toplumsallaşmanın nasıl meydana geldiği ve
kadının rolünün nasıl oluştuğu üzerine de kafa yoruyoruz. Kendi
tarihimizi tanımadan, incelemeden, açığa çıkarmadan bugün
yaşadığımız sorunları, statümüzün nasıl oluştuğunu anlamakta
ve buna çözüm bulmada sıkıntılar yaşayacağımızı düşünüyoruz.
Diyarbakır’da ve altı ilde daha kurulan kadın akademilerimiz var,
bu kafa yormaları ve araştırmaları daha çok kadın akademisindeki
arkadaşlarımız yapıyor. Hazırlıkları önce onlar yapıyorlar, tartışmaları
olgunlaştırıyorlar, bizler de elimizden geldiği kadar bu
tartışmalara katkı sunmaya çalışıyoruz.
Neden jineoloji?
Kadının tarihteki yerine bakarken neden jineoloji (kadın bilimi)
diye bir bilim dalına ihtiyaç duyduğumuz sorusuna geliyoruz. Biz
(tabii sizler de buna inanıyorsunuzdur) tarih yazımının tamamen
egemenlerin tekeli altına girmiş, kadın aleyhine dönüştürülmüş
olduğuna inanıyoruz. Dolayısıyla kadının sömürülüş tarihini ortaya
çıkarmak hem kadın kimliğinin doğasını hem de toplumun
kadınla olan ilişkilerini tanımlamak noktasında ön açıcı olacaktır.
Bununla birlikte bilimi ve bilgiyi de tartışmak gerek diye düşünüyoruz,
nasıl ki tarih egemenlerin tekeli altına girdiyse aynı şekilde
bilim de bu tekelin içine girdi. Bilgi dediğimiz, insan yaşamı için
gerekli olan o faaliyet zamanla kapitalistlerin tekeli altına girmiş
durumda, dolayısıyla biz bilimin üretkenliğini, feminen ya da
ekolojik yapısını, kadının aleyhine dönüştürülmüş halini deşifre
etmek istiyoruz. Bugün bilimcilik ideolojisi “erkek tanrılar”ın
50 51