10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Diziler nasıl yapılıyor/yazılıyor, nasıl okunuyor?
kendi aşklarımızı nasıl yaşıyoruz? Hadi bakalım bunu konuşalım.
Ve anlattılar, anlattılar, anlattılar, ben de anlattım ve ondan sonra
bu romanları anlattım ve “Bakın, ne kadar örtüşüyor,” dedim.
Dolayısıyla bu, rol model olarak almak, özdeşleşmek falan değil,
kadınlığı öyle öğrenmiş olmanın etkisi var ve bunun bir tarihi birikimi
var, bu da çok ağır bir birikim…
Boğaziçi Sosyoloji’den Belgin Tekçe’nin 3 çok güzel bir makalesi
vardır, İstanbul’da kadınlarla ayrı, erkeklerle ayrı olmak üzere
otuz kadar evli çiftle konuşuyor. Bu görüşmelerde bir sürü kadın
“Ben düşündüm, taşındım, görücü usulü evliliği aşktan daha güvenli
bulduğum için seçtim, çünkü ailem karışacak, bir şey olursa
ben onlara havale edebilirim,” diyor. Dolayısıyla geleneksel olduğu
için değil, mantıklı olduğu için kadınlar o anlatıyı reddedebiliyor.
Aşk, modern cumhuriyetçi Türk kadınının kurucu öğesi
olduğu için bu hikâyelerin hepsi aşk üzerinden anlatılıyor.
Son iki, üç senedir Ezel’le birlikte de yeni formlar deneniyor.
Ezel’i ilk başta seyretmemiştim, sonradan takıldım, çünkü
ben de ‘aşk hikâyesine ne oluyor?’ diye bakarak başladım. Bir sürü
hikâye arasından aşk hikâyesini seçmeyi tercih ettikleri için değil
aşk, modern, cumhuriyetçi Türk ailesini kuran bir şey olduğu
için hikâyede merkezi bir yerde duruyor. Başka memleketlerde
başka hikâyeler var, Amerika’ya gidiyorsun, orada da bireysellik
hikâyeleri var.
***
Feyza: Bir yandan da bir sürü hikâye var aslında, bir haftada kaç
dizi oluyor? Bu hikâyelere bir senaristin ya da bir yapımcının seçimiymiş
gibi bakabiliriz fakat bu kişilerin elini, kolunu bağlayan
bir şey var: reyting. Dolayısıyla aslında senaristin seçimlerinin çok
az etkisi var. Evet, bu bir piyasa bir taraftan da ama bir dizi neden
beğeniliyor ve seyrediliyor? Reytingler hangi hikâyelere neden yöneliyor?
Mesela sezon başında başlayan ama 5. Bölüm’de biten bir
sürü dizi var?
Nükhet: “Bir Ömür Yetmez” mesela. Güzel diziydi hâlbuki. Öyle
biten diziler de var. Mesela ben Kuzey Güney’den de çok korktum.
Kıvanç Tatlıtuğ olmasa o diziyi de beğenmiyor insanlar, yavaş
buluyorlar. Aslında dizi gündelik hayatın ritmine çok daha
yakın. Mesela bir bölümün sonu bir patlamayla bitiyor, ondan
3 Tekce, Belgin, (2004), “Paths of Marriage in Istanbul: Arranging Choices and
Choice in Arrangements”, Ethnography vol 5(2), s: 173-201, London
sonra gelen bölüm de o patlamanın gündelik hayattaki etkilerini,
yuvarlanışını, küçük küçük, tam da o gündelik hayatın ritmiyle
yoğurarak gösteriyor. O yüzden herkes “Bir şey olmuyor,” diyor.
Çünkü tesadüflere o kadar çok alıştık ki! Ben de tam tersine, Kuzey
Güney’in, o hiçbir şey olmama halini beğeniyorum çünkü o
sokaklarda satış yapmak ne demek, işe gitmek ne demek, tüm
bunları gösteren bir dizi.
Feyza: Kuzey Güney’de şu da çok ilginçti: İlk başta Cemre’yi beğenmedi
izleyici. Bunu bilmiyoruz ama izleyici bunu şöyle yorumluyor,
internette okuyorsunuz: “Cemre beğenilmedi diye,
Merve Boluğur’la anlaştılar, Zeynep’i soktular diziye.” Zeynep çok
ön plana çıktı, Cemre birkaç bölüm geri planda kaldı ve biz hep
onu izledik. Bu Cemre diziden çıkacak diye haftalarca konuşuldu,
sonra Cemre tekrar diziye döndü, bu sefer Zeynep geri plana itildi.
Böyle gelen tepkilere göre senaryoyu değiştirebiliyorlar, ‘nasıl
beğenilecek, nasıl tutacak’ diye, hikâye de dönüşüyor. Türkiye’de
diziler yirmi bölüm, otuz bölüm senaryosu yazılıp, çekilmiyor, on
üç bölüm hazır oluyor, on üç bölümlük anlaşma yapılıyor, tutarsa
devam ediyor, tutmazsa devam etmiyor.
Nükhet: Dolayısıyla mesela Kuzey Güney’i izleyenler “Cemre mi,
Zeynep mi?” diyorlar. Böyle bir konuşma başlıyor. Kuzey sevecek
mi Zeynep’i, Cemre’yi unutacak mı? Biz hangisini istiyoruz?
Hâlbuki son sahnede gördünüz ki öyle bir soru yok aslında ama
onu sonuna kadar saklıyorlar.
Algın: Yayınlanmaya başladıktan sonra ortasında kesilip, kaldırılan
diziler üstüne bir şey söylemediniz. Mesela “Bu Kalp Seni
Unutur mu?” vardı, “Kasaba” vardı.
Nükhet: Evet, Alevi dizisi diye kaldırdılar onu da. Bir Ömür
Yetmez’i de kaldırdılar.
Feyza: Bu Kalp Seni Unutur mu içinse siyasi nedenlerle bitti diye
tahmin ediyoruz, öyle söyleniyor. Onun dışında Alevilikle ilgili
olan hikâyelere gelince, Kürt dizileri var ama Aleviler ile ilgili
olanlar hep yarım kalan diziler, pek temsil edilmemiş bir konu.
Hazal: Bence Kürtlüğün kodları daha net. Kürt demeden Kürtlük
üzerine bir sürü söylem üretilebiliyor.
Nükhet: O söylemlerde de uzlaşılabiliniyor, hâlbuki Alevi söylemlerinde
anlaşma yok.
Hazal: Mesela Kasaba’da cem yapıyorlardı.
Feyza: O ana kadar Alevi dizisi olduğunu anlamadık.
Nükhet: Bir Ömür Yetmez neden kalktı bilmiyorum. Bir kadın
var, kadının evini yakıyorlar, kocasını öldürüyorlar ve çocuklarını
kaçırıyorlar. İki tane oğlan çocuğu… Bu oğlan çocuklarının yıllar
sonra karşılaşmalarını görüyoruz, biri polis olmuş, öbürü de maf-
490 491