10EP2Te

İstanbul Amargi - Feminizm Tartışmaları Dindar Kadınlar ve Feminizm
yeceğim: BSÇ’den bazı kadınlar Lambda’nın Onur Yürüyüşleri’ne
katılmayı istemedi; kendilerine göre bunun için haklı gerekçeleri
olabilir fakat LGBT’lerin ezilmelerine karşı Onur Yürüyüşü’ne
BSÇ imzası ile katılınmasında ortaklaşabilseydik daha iyi olurdu.
Biz birbirimize bu tür özgürlük alanlarını sağlamadık.
Son olarak, hem Birbirimize Sahip Çıkıyoruz, hem Feministler
Uyumuyor oluşumlarının bitmesi ya da bitmeye yakın bir hale
gelmesinin sebebi dindar kadınlar/seküler feminist kadınlar çatışması
değildi. Ben öyle hatırlıyorum.
Nil: Fikri sabit olup, kendini değiştirmeye açık olmayanlar vardı.
Her iki taraf da birbirini sınava tabi tutuyordu. Dindar kadınlara
sürekli “Hadi bakalım, şimdi siz bunun için ne yapıyorsunuz?”
diyen taraf daha baskın oldu diye düşünüyorum.
Öykü: Ben de BSÇ hakkında akademik çalışma yaptım. Buradaki
arkadaşlarla da söyleşi yaptım, hepsine ayrı ayrı teşekkür ediyorum.
En büyük eksiklik sanırım kesişimsellikleri görememekti.
Lezbiyen dindar bir kadın olamaz mı? Bu birbirine girmişlikleri
göremediğimiz tiçin daha kutuplaşmış bir tablo ortaya çıktı.
Özellikle merak ettiğim bir şey var, “samimiyet” tam olarak
ne demek? Kişinin öznelliğini, kendisine has bir özelliğini kabul
etmek, bunu teslim etmek olabilir. Ama grupta çoğu zaman karşılık
vermek samimiyet gibi algılandı. “Ben senin yanında oldum,
sen de benim yanımda olursan samimiyetini kanıtlayabilirsin,”
gibi sözler konuşuldu. Dolayısıyla samimiyet anlamaya çalıştığım,
çok muğlâk bir kavram olarak benim önümde duruyor. Mesela Nil
de Muhabbet Atölyelerinde yeni bir yere varmayı samimiyetmiş
gibi tanımladı…
Nil: Yok, açık olunmasından bahsettim. Yani “Ben seninle ilgili
böyle düşünüyorum,” diyebilme açıklığı bence samimi bir şeydir.
Öykü: Ama sanki samimiyet derken daha fazlası ima ediliyor. Siz
bunu nasıl gördünüz? Grup samimiyeti nasıl anladı? Ondan biraz
bahsedebilir misiniz? Bu noktayı çok önemli buluyorum. Çünkü
bu kadar enformel ve kişisel ilişkilere dayalı bir ortamda sanırım
bir grubun ya da koalisyonun başarısı dönüp, dolaşıp samimiyetin
nasıl algılandığına kilitleniyor.
Dilşah: Feyza “Beraber iftar yapacaksak, içmeye de birlikte gidebilecek
miyiz?” dediğinde benim aklıma başka bir örnek geldi.
2007’de üniversitelerdeki başörtüsü yasağına dikkat çekmek
için bir kampanya yapılmıştı ve normalde açık olan Nazlı Ilıcak,
Nuray Mert, Leyla İpekçi, Pınar Selek ve Ülkü Özakın da başörtülü
kadınlarla dayanıştıklarını göstermek için başörtüsü takarak
fotoğraf çektirmişlerdi. Onun üzerinden Ece Temelkuran da şöyle
bir şey yazmıştı: 5 “Eğer açık kadınlar kapalı kadınların oy hakkına
kavuşması ya da başka bir şey için kapanıyorlarsa, kapalı kadınlar
da başlarını açabilecekler mi bizim için?” Bu düşünceye benzer
düşünceler BSÇ içinde de varmış…
Nil: Herkes böyle düşünmüyordu ama bu tür bir argüman vardı.
Dilşah: Bence buradaki sorun kutsal bir metnin karşısına sürekli
seküler argümanlar çıkarmaya çalışıyor oluşumuz, sanki bir şeyleri
ancak seküler bir düzlemde tartışabilirsek geçerliliği olabilirmiş
gibi düşünüyoruz ki feminizmde de benzer bir eğilim olduğunu ve
bunun çok kapsayıcı olduğunu düşünüyorum. Mesela Amargi’de
gönüllü biri olarak ama aynı zamanda da inançlı bir kadın olarak,
burada dini ve örtünmeyi tartışmak istiyorum. Örneğin Nisa suresinde
“Kadınlar örtünsün,” derken neyi kast ediyor, ne kadarını
örtmem gerekiyor, bunları gerçekten merak ediyorum ve tartışmak
istiyorum. Fakat diğer taraftan da sanki din bizim karşımızda,
her zaman tedirgin olmamız gereken bir olguymuş gibi algılıyoruz
ya da en azından bana öyle geliyor. Ve ben inançlı bir kadın
olarak bu durumda pozisyonumu tam olarak kuramıyorum. Ne
kadar örtünmem gerektiğini illa ki İslami bir düzlemde mi kurabilirim?
Aslında bunu feminist düzlemde de sorgulayabilmemizin
bir imkânı var ancak bunu ne kadar yapıyoruz?
Gülnur: Ben de BSÇ’deydim. Ortak siyaset yapmakla ilgili her zaman
tekrarladığım şöyle genel bir kıstasım var: Bence ortak siyaset
yapmanın zemini, yüzde yüz mutabık olduğumuz şeyler değil de
itiraz etmeyeceğimiz şeylerin varlığıdır. Buradan bakıldığında bence
BSÇ metni aslında pek çok gruba çağrıda bulunan bir metindi,
hatta ben çok ayrıntılı bile bulmuştum. Dolayısıyla BSÇ metninin
bu haliyle Alevi kadınlara da bir şey anlattığını düşünüyordum.
BSÇ grubunda benim en büyük sıkıntılarımdan biri, gruba
aktif olarak katılanlar dışında bir gözlemci kitlenin olmasıydı.
Ama gözlemci kitleden kastım “Daha önceden temasım yoktu ve
bu grup vesilesiyle biraz daha temasım oldu, belki içine girerim,”
diyenler değil. BSÇ ile sanki bir araştırma konusuymuş gibi ilişkilenen,
“Burada ilginç bir şey oluyor, bir bakalım,” gibi bir yaklaşımdan
bahsediyorum ve bu tutumlar beni çok rahatsız etmişti
açıkçası. Çünkü hiçbir tartışmaya katılmadan mail grubunu gözlemleyenler
olduğunu fark etmiştik. Mesela gruptaki yazışmalar
bizim irademiz dışında, başka yerlerde konuşuluyordu ve hiç haberimiz
olmuyordu.
5 Yazının tamamı için bkz: http://www.milliyet.com.tr/Yazar aspx?aType=Yazar
DetayPrint&ArticleID=1024841
104 105