behar br. 105-106 - Islamska zajednica u Hrvatskoj

SOCIOLOŠKA ISTRAŽIVANJA<br />
tanika ispoljavalo blage simptome<br />
vezane za psihološku traumu,<br />
30,6% umjerene simptome traumatizacije,<br />
a 18,6% vrlo izražene<br />
simptome PTSP. Iz svega proizlazi<br />
da u ovom istraživanju 82% građana,<br />
u četiri gradske općine Kantona<br />
Sarajevo, ima neki sa stresom<br />
povezani simptom. Dobiveni rezultati<br />
ovog istraživanja nedvosmisleno<br />
pokazuju da sta novnici Kantona<br />
Sarajevo ispoljavaju klinički<br />
uobličene znake hroničnog posttraumatskog<br />
stresnog poremećaja<br />
(PTSP) u znatnom većem procentu<br />
u odnosu na sredine gdje nije bilo<br />
ratnih stradanja.<br />
Provedeno je i drugo empirijsko<br />
istraživanje u populaciji demobilisanih<br />
boraca i logoraša Sarajeva u<br />
opsadi. Analizom i statističkom<br />
obradom dobivenih rezultata može<br />
se zaključiti da 62,2% ispitanika –<br />
demobilisanih boraca i logoraša<br />
Sarajeva u opsadi ima simptome i<br />
znake posttraumatskog stresnog<br />
poremećaja. 2<br />
Sarajevo u opsadi (1992.-1995.)<br />
bilježilo je niske i srednje stope<br />
samoubistava (prethodna tabela),<br />
što je ispod znanstvenog očekivanja.<br />
Najmanja stopa samoubistava<br />
– 8,2 zabilježena je 1992. godine<br />
(početak agresije na Bosnu i Hercegovinu,<br />
odnosno stavaljanja Sa -<br />
ra jeva u opsadu), tačnije, kada je<br />
bio najviši nivo destrukcije Sarajeva<br />
u opsadi od strane agresora –<br />
ubistava, rušenja objekata... Najveća<br />
stopa samoubistava u Saraje-<br />
2 Brigadir dr. Zemir Sinanović, mr. sci<br />
prim. dr. Nermana Mehić-Basara,<br />
mr. sci prim. dr Senadin Ljubović,<br />
prim. dr. Aida Hadžibajrić, prim. dr.<br />
Muhamed Hasanbegović i dr. Emina<br />
Kurtagić-Pepić, (2011.), Projekat<br />
istraživanja zastupljenosti posttraumatskog<br />
stresnog poremećaja (PTSP)<br />
kod demobilisanih boraca Kantona<br />
Sarajevo, Sarajevo: Ministarstvo<br />
zdravstva Kantona Sarajevo.<br />
82<br />
Usljed neviđenih ratnih strahota koje su pogodile Sarajevo u opsadi,<br />
prisutan je bio i tzv. “tamni broj“ samoubistava - kada su žrtve svjesno<br />
tražile smrt – npr. izlazak iz zaklona i svjesno izlaganje snajperima<br />
agresora koji su koristili svaku priliku.<br />
vu u opsadi, ali ipak u okviru srednjih<br />
stopa, bila je 1993. godine i<br />
to 16,1.<br />
Iz tabele je vidljivo da su, u pe -<br />
ri odu 1996. – 2005., u Sarajevu<br />
bile srednje stope samoubistava<br />
(što je takođe ispod znanstvenog<br />
očekivanja, budući da se očekivalo,<br />
kao i poslije svakoga rata, da se<br />
po većavaju stope samoubistava).<br />
Us ljed neviđenih ratnih strahota<br />
ko je su pogodile Sarajevo u opsadi,<br />
prisutan je bio i tzv. “tamni broj“<br />
samoubistava - kada su žrtve svjesno<br />
tražile smrt – npr. izlazak iz<br />
za klona i svjesno izlaganje snajpe -<br />
ri ma agresora koji su koristili sva -<br />
ku priliku.<br />
Zaključak<br />
Najveće mogućnosti za objaš -<br />
nje nje posttraumatskog stresnog<br />
po remećaja i samoubistva imaju<br />
one znanstvene discipline koje se<br />
na laze na granici gdje se individu -<br />
alno i društveno prožimaju. Niti<br />
je dna od teorija, kao i rezultati<br />
mno gih empirijskih istraživanja,<br />
ni su dali konačan odgovor: zašto<br />
se ljudi ubijaju? Aktuelne teorije i<br />
em pirijska istraživanja, svaka na<br />
svoj način, nam pomažu da što bo -<br />
lje shvatimo fenomen samoubis t -<br />
va. Sklop društvenih, psiholoških,<br />
psihijatrijskih, porodičnih i drugih<br />
fa ktora, uz moguću dominaciju je -<br />
d nog nad drugim ili njihovo kumu-