behar br. 105-106 - Islamska zajednica u Hrvatskoj

lativno djelovanje, imaju značajnu<br />
ulogu u etiologiji pojave samoubistva.<br />
Pored navedenog, prisutni su i<br />
stavovi da odgovor na samoubistvo<br />
postoji. Naime, moguće je spriječiti<br />
samoubistvo u mnogim slučajevima,<br />
preokrenuvši tok emocija,<br />
misli... odnosno suicidalnih namjera<br />
pojedinaca koji autodestrukciju<br />
smatraju jedinim mogućim izlazom.<br />
Procjena je da odgovor leži u<br />
predikciji i prevenciji. Prevencija<br />
su icida se neminovno nameće kao<br />
nu žni prioritet svakog društva,<br />
budući da su brojke neumoljive i<br />
da svakim danom imamo sve više<br />
novih slučajeva samoubistava.<br />
Tra umatsko iskustvo agresije na<br />
BiH je još snažniji razlog da se i<br />
bo sanskohercegovačko društvo oz -<br />
bi ljnije pozabavi prevenciji i predi -<br />
k ciji suicidalnog ponašanja svoje<br />
populacije. Bosanskohercegovački<br />
primjer potvrđuje da država i dru -<br />
š tvo nedovoljno tretira rastući problem<br />
samoubistva. Mogli bi reći da<br />
se organizirana prevencija i predikcija<br />
i ne poduzima. Ustalilo se<br />
mi sliti da je to je nešto na društvenoj<br />
margini, što je “tabu tema”.<br />
Znakovit i ilustrativan primjer<br />
je naredba ratnog zločinca Ratka<br />
Mla dića, izdata početkom maja<br />
1992. godine, podčinjenim oficirima,<br />
od kojih se rezolutno traži da<br />
bo mbardiraju stambene četvrti<br />
Sa rajeva sve dok tamošnjem stanovništvu<br />
“ne razvuče pamet“!<br />
“Nad žrtvama su nasilno vršeni<br />
brojni zločinački akti, čime su im<br />
na nesene i teške tjelesne povrede.<br />
Posebno treba ukazati na silovanje<br />
dje vojčica od šest-sedam godina.<br />
Ta ko je, primjera radi, ‘najmons t -<br />
ru oznije silovanje izvršila grupa<br />
od dvadeset Srba u vogošćanskom<br />
lo goru ‘Kod Sonje’, gdje su silovali<br />
dvije djevojčice od 7 i 13 godina i to<br />
u prisustvu njihove majke. Djevoj-<br />
BEHAR 105­106<br />
SOCIOLOŠKA ISTRAŽIVANJA<br />
čice su umrle od posljedica silovanja’“<br />
(Zločini nad djecom Sarajeva<br />
u opsadi, p.133).<br />
Snage odbrane BiH od agresije,<br />
ipak, bilježe mali broj samoubistava,<br />
u odnosu koliko se (znanstveno<br />
gledano) očekivalo. Tačnije, prisutan<br />
je nesrazmjer između obima i<br />
jačine traume (kroz koju su prolazile<br />
snage odbrane) i broja realiziranih<br />
samoubistava. Možda odgovor<br />
leži u sljedećem: “Bosanci su<br />
preživjeli nerazuman rat pomoću<br />
da ra mentalnog integriteta. Svaki<br />
is taknuti novinar koji je bio u Bo -<br />
sni u toku rata svjedočio je i izvještavao<br />
o ovom daru mentalnog in -<br />
te griteta, daru nasljeđenom iz vjerske<br />
tradicije i kulturnih običaja u<br />
Bosni“ (Doubt, 2003., pp. 27-35).<br />
Prema islamskom učenju: sve<br />
što se odnosi na veliki grijeh ubis -<br />
t va, odnosi se i na samoubistvo -<br />
pošto je to oduzimanje nečijeg ži vo -<br />
ta (Qardawi, 1997., p. 418). Prema<br />
istom učenju, ko se ubije bilo kojim<br />
sredstvom, ubio je dušu koju je<br />
Bog zabranio ubiti bez opravdanog<br />
razloga. Čovjek nije vlasnik svoga<br />
života, jer nije on stvorio sam sebe,<br />
nije stvorio čak nijednu ćeliju<br />
svoga tijela; njegov život je blagodat<br />
koju mu je dao na čuvanje Bog.<br />
Čovjek nema pravo da život zapusti,<br />
da mu nanese štetu ili da ga<br />
uništi. U Kur’anu stoje riječi: “I<br />
sami sebe ne ubijajte! Allah je doista<br />
prema vama milostiv. Onoga<br />
ko to učini iz nasilja i neprijateljstva<br />
- Mi ćemo u vatru baciti, to je<br />
Allahu lahko” (sure En-Nisa, 29-<br />
30). Većina komentatora Kur’ana<br />
se slaže da se sa ovim brani ubijanje<br />
drugih ljudi, kao što se njime<br />
zabranjuje i samoubistvo, ili činjenje<br />
nečega što može dovesti do<br />
smrti.<br />
Oni koji su napadali državu<br />
BiH, a posebno oni koji su počinili<br />
ratne zločine, prema povjerenim<br />
83