behar br. 105-106 - Islamska zajednica u Hrvatskoj

MIDHAT RIĐANOVIĆ - INTERVJU<br />
Boš njak umjesto Bosanski Musliman<br />
s jedne strane znak poslovične<br />
bo sa nske gluposti, a s druge<br />
strane i in direktan signal jednog<br />
često po d svjesnog stava krajnje<br />
odbojnosti današnjih bosanskih<br />
Muslimana pre ma svemu što u<br />
nazivu ima le k seme Musliman i<br />
Islam ili njihove pridjevske izvedenice.<br />
Sve do 1992. godine stanovnici<br />
Bosne koji su ispovijedali Islam<br />
zvali su se(be) Bosanski Muslimani.<br />
To kom 400 i više godina niko od<br />
bo sanske uleme a kasnije bosanskih<br />
intelektualaca sa muslimanskim<br />
imenom nije doveo u pitanje<br />
taj na ziv. U osmanlijskim defterima<br />
(po reskim knjigama) koji se<br />
odnose na Bosnu spominju se<br />
samo bo sa nski Pravoslavci, Katolici<br />
i Mu s limani, nema ni traga od<br />
Srba i Hr vata, koji su kasnije<br />
“napravljeni“ od bosanskih Pravoslavaca<br />
od no sno Katolika. Srbizacija<br />
(ili ‘po srbljenje’) bosanskih<br />
Pravoslavaca počela je u posljednjoj<br />
deceniji 18. vi jeka, a kroatizacija<br />
bosanskih Ka tolika u četvrtoj<br />
deceniji 19. vi jeka. U početku<br />
su ova dva “proje kta“ sprovodili u<br />
djelo uglavnom sveštenici i učitelji<br />
iz Srbije odnosno Hrvatske, a<br />
kasnije su se u njih uključili i brojni<br />
lokalni “pre ob raćenici.“ Srbizacija<br />
i kroatizacija bosanskih Hriš -<br />
ćana trajala je sve do današnjih<br />
dana (ja poznajem veći broj bosanskih<br />
Pravoslavaca i Katolika koji<br />
još nisu “preob raćeni“ u Srbe i<br />
Hrvate). Zajedničko istorijsko ime<br />
za sve stanovnike Bosne bilo je<br />
Bošnjani prije do laska Turaka, a<br />
nakon izvjesnog vremena po njihovom<br />
dolasku, Bo š njaci, što je u<br />
stvari turska riječ za stanovnike<br />
Bosne. Obje ove riječi su u međuvremenu<br />
postale ar ha ične i njihov<br />
pandan u savremenom bosanskom<br />
je Bosanac. Ovaj se etnonim za<br />
mene odnosi i na He rcegovce, jer<br />
90<br />
se ova zemlja to kom najvećeg dijela<br />
svoje istorije zvala samo Bosna,<br />
a Hercegovina je pridodata nazivu<br />
zemlje “zahvaljujući” veleizdaji<br />
Ali-paše Rizvanbegovića, koji je<br />
stao na stranu sultana u velikoj<br />
po buni bosanske vla stele protiv<br />
osmanske vlasti 1831. godine. Da<br />
bi se odužio Riz va nbegoviću za<br />
nje govu izdajničku “uslugu”, sultan<br />
je izdvojio Hercegovinu iz Bo -<br />
sa nskog Pašaluka i od nje napravio<br />
zaseban Hercegovač ki Pašaluk,<br />
a Rizvanbegovića po s ta vio za<br />
ve zira. Tim činom je iniciran dvojni<br />
naziv zemlje, koji je ka snije i<br />
legaliziran.<br />
Naravno, mnogi pošteni i pa -<br />
me tni Bosanci protivili su se “od -<br />
narođivanju“ Bosanaca, tj. prihvaćanju<br />
tuđih imena za svoj nacio -<br />
Snježana Kordić je ‘odjeknula’<br />
i u bosanskim medijima, gdje<br />
joj se gromoglasno<br />
aplaudiralo. U časopisu Dani<br />
objavljena su tri odlomka iz<br />
njene knjige Jezik i<br />
nacionalizam, kao i<br />
podugačak intervju s njom.<br />
Amer Tikveša, novinar koji ju<br />
je intervjuisao i glavni<br />
urednik Dana Faruk Borić,<br />
ispoljili su poslovičnu<br />
bosansku glupost jer nisu ni<br />
primijetili da u njenom<br />
nazivu za naš zajednički jezik<br />
– a to je srpskohrvatski –<br />
nema atributa bosanski!