BEZBEDNOST SAOBRAŃAJA – uőbenik –

8
Lipovac, P. Krsto Bezbednost saobrañaja
Vreme intenzivnog koåeça je duæe, ako je realizovano usporeçe maçe
(neispravni koåioni ureœaji, klizav kolovoz, loãi pneumatici i sliåno), odnosno,
ako je veña brzina vozila. 7
Tragovi koåeça nastaju pri forsiranom koåeçu vozila. Naime, kad sila
koåeça premaãi graniånu silu priaçaça pneumatika i podloge, dolazi do proklizavaça
pneumatika, odnosno do blokiraça pneumatika. Na kontaktu pneumatika
sa kolovozom guma tare o podlogu, zagreva se i topi. Na kolovozu ostaju tragovi
sagorele gume, a na obodu pneumatika izraæeno zacrçeçe i uzduæni tragoviobrisi.
Ukoliko se u ãarama pneumatika ili na kolovozu nalaze kamenåiñi, onda
ovi tragovi mogu biti prañeni tankim i kratkim tragovima grebaça. Ako je kolovoz
prekriven zemÿom ili peskom, mogu potpuno izostati zacrçeça kolovoza, a
da skidaçe materijala (prÿavãtina) bude prañeno tragovima grebaça.
U prvoj fazi, dok toåak ne blokira (do trenutka T 3), proklizavaçe je maçe,
a tragovi na podlozi i na pneumatiku slabije uoåÿivi. To su tragovi koåeça okreñuñim
toåkom (nastaju u fazi porasta usporeça). U drugoj fazi, kada toåak
prestane da se okreñe (blokira), proklizavaçe je potpuno, pa ostaju jasnija
zacrçeça na taåki dodira pneumatika i kolovoza, odnosno crçi tragovi na kolovozu.
To su traogvi koåeça blokiranim toåkom.
Pri forsiranom koåeçu, ostaju tragovi na pneumatiku i na podlozi. Trag
koåeça okreñuñim toåkom je maçe zacrçen trag na podlozi, a popreåne ãare na
ovom tragu su izduæene, ako se mogu uoåiti. Trag koåeça blokiranim toåkom je
crçi i na çemu se mogu uoåiti samo uzduæne ãare. Trag koåeça na savremenom
kolovozu pribliæno odgovara ãirini pneumatika. Na obodu pneumatika lako se uoåavaju
mestimiåna zacrçeça i uzduæni obrisi, nastali u toku koåeça okreñuñim
toåkom. Na doçoj povrãini gazeñeg sloja pneumatika (koja je dodirivala podlogu
u vazi kad je toåak bio blokiran) lako se nalazi izraæeno zacrçeçe i mesta na kojima
je guma oãteñena ili åak otpala. 8
Trag koåeça predçeg toåka putniåkog vozila (ili nenapumpanog pneumatika),
po pravilu, ima izraæene spoÿaãçe ivice, a sredina traga je slabije zacrçena ili
åak neuoåÿiva. Trag koåeça zadçih toåkova putniåkog vozila (ili prenapumpanih
pneumatika) ima izraæenu sredinu traga, a ivice slabije izraæene ili åak nevidÿive.
Meœutim, optereñeçe vozila, a posebno odstupaça pritiska u pneumatiku od predviœenog,
mogu bitno izmeniti tragove koåeça, tako da ovaj kriterijum nije pouzdan
i ne bi samo po çemu trebalo odreœivati poreklo tragova koåeça. Ukoliko se vozilo
zaustavilo na kraju tragova koåeça i nije pomerano, najsigurniji kriterijum za
utvrœivaçe porekla tragova jeste poloæaj traga u odnosu na toåkove. Tragovi potiåu
od onih toåkova ispod kojih se zavrãavaju i u åijem pravcu se pruæaju.
7 Vreme koåeça:
gde su:
tk – vreme intenzivnog koåeça (s)
v1 – brzina vozila na poåetku intenzivnog koåeça, tj. u trenutku T3 (m/h) i
b0 – realizovano usporeçe vozila (m/h2 V1 tk =
----b0
).
8 Tragovi na gazeñem sloju pneumatika se lako uniãtavaju, ako se vozilo nastavi kretati, jer ove tragove
prekriju prÿavãtine sa podloge.
238