BEZBEDNOST SAOBRAŃAJA – uőbenik –

8.5. Najznaåajniji tragovi saobrañajne nezgode: znaåaj i obrada
analizirati u pretpostavÿenoj zoni mesta sudara. Naime, na osnovu ostalih tragova
saobrañajne nezgode (otpali delovi i metarijali sa vozila ili prepreke) moæe se grubo
odrediti oåekivana ãira zona mesta sudara. U ovako odreœenoj zoni sudara trebalo
bi tragati za karakteristiånim detaÿima.
Neki detaÿi se mogu nañi posmatraçem iz neposredne blizine (prekid, slabÿeçe,
zacrçeçe i zadebÿaçe traga), a druge ñemo lakãe otkriti paæÿivim posmatraçem
duæ traga sa veñeg rastojaça (nagla skretaça traga) ili kombinacijom
ovih postupaka.
Karakteristiåni detaÿi koji ukazuju na mesto sudara mogu da nastanu i na
drugim tragovima kretaça, a posebno na tragovima voæçe.
Kada smo pronaãli traæene detaÿe na tragovima, pristupamo çihovoj obradi.
U naãoj praksi se ne posveñuje dovoÿno paæçe obradi karakteristiånih detaÿa,
ãto åesto onemoguñuje precizno utvrœivaçe mesta i mehanizma sudara, åime
se ugroæavaju i ostali delovi saobrañajno-tehniåke analize.
Vaæno je naglasiti da struåno i sveobuhvatno tumaåeçe i koriãñeçe ovih
tragova mogu da vrãe samo saobrañajno-tehniåki veãtaci. Kriminalistiåki tehniåari
i drugi ålanovi uviœajne ekipe nisu struåno osposobÿeni, niti ovlaãñeni da
odreœuju mesto sudara. Zato je osnovni zadatak ekipe na licu mesta da struåno i
sveobuhvatno obradi ove tragove, kako bi ih sobrañajno-tehniåki veãtak mogao
struåno analizirati i uklopiti u svoj nalaz.
d) Tragovi zanoãeça
Tragovi zanoãeça nastaju kad boåne sile koje deluju na vozilo premaãe
maksimalnu boånu silu priaçaça. Pri tome se vozilo kreñe boåno i unapred
(translatorno i rotaciono kretaçe) ili samo boåno (rotaciono kretaçe oko jedne
fiksirane taåke), za razliku od koåeça, kad se vozilo kreñe unapred (samo translatorno).
Do zanoãeça vozila dolazi:
– pri skretaçu (na primer, u krivini ili raskrsnici), ako se vozilo kreñe velikom
brzinom (centrifugalna sila dovodi do zanoãeça);
– u pravcu pri nejednakom koåeçu na levim i desnim toåkovima (razlika
sila koåeça stvara momenat koji izaziva zanoãeçe) i
– pri dejstvu drugih boånih sila prilikom sudara, jakog boånog vetra i sliåno.
U ovim situacijama boåno treçe je veliko i pri zanoãeçu dolazi do topÿeça
gume. Na podlozi (kolovozu) ostaju izraæena zacrçeça – tragovi zanoãeça, koji
su po prirodi isti kao i tragovi koåeça.
Tragovi zanoãeça ostaju na pneumatiku i na podlozi. Na pneumatiku su uoåÿive
popreåne ãare – obrisi, koji mogu zahvatiti ceo obim pneumatika (åisto
zanoãeçe) ili samo deo obima (zanoãeçe sa koåeçem). Sliåni popreåni obrisi
mogu se nañi i na tragovima zanoãeça na podlozi. U nekim situacijama tragovi
zanoãeça prethode prevrtaçu vozila.
Raspoznavaçe tragova zanoãeça je sasvim jednostavno:
– tragovi zanoãeça su vezani za zanoãeçe vozila (zato ñe se ovi tragovi
potraæiti u svim situacijama kad je doãlo do zanoãeça vozila),
243
8. ELEMENTI SAOBRAÑAJNE TRASOLOGIJE