Preuzmite kompletan časopis broj 2 u PDF formatu - Portal kulture ...

ïñtérkûltúråłna ìsträživanjá
7:061.23(497.11)"1926-1939"
Jasna Jovanov
Spomen-zbirka Pavla Beljanskog, Novi Sad
Akademija klasičnog slikarstva Univerziteta EDUCONS,
Sremska Kamenica
Umetnička grupa „Oblik”
(1926–1939)
SAŽETAK: Na jugoslovenskoj umetničkoj sceni između dva svetska rata delovao
je veći broj umetničkih grupa i udruženja različitih, često suprotnih orijentacija.
Jedna od najprogresivnijih, a istovremeno sa izuzetno velikim brojem članova i
najaktivnija, bila je Umetnička grupa „Oblik”. Osnovana u Beogradu 1926. godine,
grupa je prvo predstavljanje doživela na Šestoj jugoslovenskoj umetničkoj izložbi
u Novom Sadu, da bi potom nastavila sa nastupima u nekoliko jugoslovenskih
gradova (Split, Sarajevo, Banja Luka, Skoplje, Zagreb, Ljubljana) i u inostranstvu
(Solun, Prag, Plovdiv, Sofija). Tokom postojanja grupe održano je ukupno 16
izložbi na kojima je izlagalo 46 autora. Modernistički orijentisana, grupa je
okupila najznačajnije srpske i jugoslovenske umetnike, čiji je rad bio zasnovan
na savremenim trendovima evropske umetnosti, posebno na dostignućima pariske
slikarske škole. Usmerena uglavnom na slikarstvo, ona je bila otvorena i za
druge umetničke discipline i tehnike, kao što su skulptura, arhitektura, grafika,
scenografija i karikatura. Predsednik grupe, tokom celokupnog njenog postojanja,
bio je slikar Branko Popović, a među osnivačima su bili i Jovan Bijelić, Petar
Dobrović, Milo Milunović, Veljko Stanojević, Sava Šumanović i Marino Tartalja, kao
i vajari Petar Palavičini, Toma Rosandić i Sreten Stojanović. Mada bez pisanog
programa, delovanje članstva odaje činjenicu da osnovnu ideju okupljanja
umetnika predstavlja sloboda u izboru stvaralačke prakse. Svaka od izložbi „Oblika”
bila je značajan umetnički događaj, a sama činjenica da su one prikazivane na
širokom kulturnom prostoru doprinela je afirmaciji srpske i jugoslovenske
umetnosti i njenom integrisanju u opšte umetničke tokove u aktuelnom periodu.
Takođe, publicitet koji je pratio svaki nastup stimulativno je delovao na savremenu
umetničku produkciju i stvaranje plodne i moderno orijentisane umetničke klime. U
navedenom kontekstu, rad se bavi utvrđivanjem i značajem internacionalnih veza
uspostavljenih tokom perioda delovanja Umetničke grupe „Oblik” i stvaralaštvom
njenih članova koji su u tom smislu dali najveći doprinos.
KLJUČNE REČI: Umetnička grupa „Oblik”, srpska umetnost, moderna umetnost.
148