Nr 608, styczeń 2006 - Znak

TEMAT MIESIĄCAAngelo poszukiwał jakiejśvia media w obliczunapięcia między wymogamikrytycznego intelektui roszczeniami strażnikówortodoksji.Angelo wraz z dwoma innymi stypendystami z rodzimej diecezji przeprowadziłsię do Wiecznego Miasta. W tamtym czasie funkcjonowałyobok siebie jak gdyby dwa konkurencyjne Rzymy – ten papieski,kultywujący pamięć katakumb i zapełniony barokowymi świątyniami,oraz „masońska” stolica nowej Italii. DziewiętnastoletniRoncalli zwiedzał czcigodne zabytki i uczestniczył z upodobaniemw watykańskich celebrach. Już w pierwszą niedzielę po przyjeździedane mu było otrzymać osobiste błogosławieństwo sędziwego LeonaXIII. Innego dnia obejrzał teatralną inscenizację Quo vadis? Sienkiewicza.Związał się ze środowiskiem, które skupiał wokół siebiekurialny kanonik Giacomo Radini Tedeschi (Roncalli miał okazjępoznać go jeszcze w rodzinnych stronach). Kierowane przez RadiniegoKółko Niepokalanej (Circolo dell’Immaculata) zajmowało sięoprócz pogłębionych studiów działalnością socjalną i charytatywną.Angelo czuł się szczęśliwy i spełniony. Jednak w czerwcu 1901 rokuzostał nagle powołany do odbycia obowiązkowej służby wojskowej.Okres pobytu w koszarach 73. Pułku Piechoty Brygady Lombardzkiejbył dla niego trudnym doświadczeniem. Gorliwego seminarzystęmęczyła atmosfera moralnego nieładu, jaki zaobserwował w żołnierskimżyciu. Określał ten czas jako „czyściec”. W ciągu dwunastumiesięcy dosłużył się jednak stopnia sierżanta. Po powrocie do rzymskiegoseminarium i odprawieniu rekolekcji ignacjańskich poczyniłw swoim dzienniku notatki, w których postrzega siebie jako Chrystusowegorycerza. W zapiskach tych pojawia sięrównież motyw macierzyńskiego rysu Opatrzności...Przykre przeżycia pogłębiły intymną znajomośćBoga.Roncalli podjął przerwane studia z nowymentuzjazmem, odczuwał ogromny głód wiedzy.Podzielał tęsknotę współczesnych sobie katolickichelit za pewnego rodzaju syntezą kościelnej tradycji i myślinowożytnej. Nie stał się jednak modernistą. Autorytetem był dla niegokardynał wikariusz Rzymu, Lucido Parocchi, hierarcha łączący liberalnepoglądy z lojalnością wobec papieża. Także Angelo poszukiwałjakiejś via media w obliczu napięcia między wymogami krytycznegointelektu i roszczeniami strażników ortodoksji. Możliwość za-99