Nr 608, styczeń 2006 - Znak

TEMAT MIESIĄCAjest nam jedynie z kart Ewangelii, dostępny jako słowo, zasłyszanaopowieść. Jeśli więc chcemy czerpać naukę z historii życia papieża,którego znaliśmy, widzieliśmy, którego słów słuchaliśmy, jeśli przykładjego życia ma „wyjść nam na zdrowie”, czerpać musimy krytycznie,dostrzegając odrębność epoki, w której żył, różnicę wieku,kultury, religijnego wychowania, osobistej życiowej historii. Analogiczniezresztą teksty Nowego Testamentu były krytycznymi, tj. zapośredniczonymiw refleksji teologicznej, wypowiedziami o Jezusie.Uwagi te dotyczą, oczywiście, jedynie tych, którzy naprawdę sązainteresowani duchowością Jana Pawła II. Nie o masowe przeżyciareligijne idzie, gdy chcemy mówić o duchowości człowieka, ta bowiemze swej istoty pozostaje indywidualna, jeśli ma być godna swegomiana. Duchowość autentyczna przemawia zawsze do jednostkii czyni jednostkę jeszcze bardziej jednostką: podmiotem świadomymi wolnym.Ludzka autonomiaTymczasem kwestionowanie wartości indywidualnego doświadczeniapod hasłami zagrożenia relatywizmem i subiektywizmem możesprawić, że jednostka łatwo się go wyrzeka i podlega alienacji. Samaz siebie, poddając się wpływowi takiej tendencji myślowej, dochodzido wniosku, że nie powinna myśleć inaczej niż ogół: „nie możesz takmyśleć, musisz myśleć jak my razem myślimy, obowiązuje cię dyscyplinatakże w sferze rozumienia religijnego przekazu”. W ten sposóbpojawia się ryzyko, że droga wiary stanie się „quasi-wiedzą”,spłaszczonym światopoglądem. Zanika wtedy poszukiwanie, prawdywiary przestają być drogowskazem w drodze.To jeden z możliwych sposobów niezamierzonego oddziaływaniapapieskich wypowiedzi. Krytycy zwracają uwagę, iż w tym duchuencyklika Veritatis splendor ujmuje prawdę w kategoriach dyscyplinarnych:Teologowie moraliści mają wykładać doktrynę Kościoła i wypełniać swoją posługętak, by dawać przykład lojalnej akceptacji – wewnętrznej i zewnętrznej – nauczaniaMagisterium zarówno w dziedzinie dogmatu, jak i moralności (nr 110).59