Nr 608, styczeń 2006 - Znak

TEMATY I REFLEKSJE„nastrojenia” na uobecnianie się piękna w jego bytowej – a to znaczydziejowej – prawdzie. Warto w tym miejscu ponownie przytoczyćHegla:Jeżeli powiedzieliśmy, że piękno jest ideą, to p i ękno i prawda są z jednejstrony jednym i tym samym. Piękno bowiem musi być w sobie samymprawdziwe. (...) Ale idea powinna realizować się także na zewnątrz i uzyskaćokreśloną egzystencję jako swą naturalną i duchową przedmiotowość. Prawda,która istnieje jako prawda, ma zarazem egzystencję. (...) Dlategopiękno określa się jako zmysłowe przeświecanie (Scheinen) idei 7 .Przytoczony fragment Heglowskiej Estetyki można by uznać zazwięzłe sformułowanie głównej tezy również Gadamerowskiej hermeneutykiwartości.Gadamer podkreśla powszechny charakter upodobania w piękniei w tym, co piękne. O ile jednak doświadczenie fenomenu –tego, co piękne – jest zawsze jednostkowe i konkretne, o tylewarunkiem możliwości tego doświadczenia jest sposób istnieniapiękna jako takiego, piękna jako „promieniowania”.Nie jest ono „tylko jedną z własności tego, co piękne, lecz stanowijego zasadniczą istotę” 8 . To „promieniowanie” – sposób istnieniapiękna – sprawia, że to, co piękne, jest kontemplowane i podziwiane.„Piękno ma sposób istnienia światła”, a to znaczy, że „pięknoczegoś pięknego jawi się w nim jako światło, jako blask. Samosiebie przejawia” 9 .Ten Gadamerowki pogląd na piękno ma swoje historyczne precedensy,zresztą sam autor Prawdy i metody... niektóre z nich wymienia:Platona i neoplatonizm, chrześcijańską doktrynę o Słowiestwarzającym (Verbum creans), Augustyńskie illuminatio, średniowiecznąmetafizykę światła, sermo de pulchritudine Mikołaja z Kuzy.Długi łańcuch tradycji ciągnie się aż do Hegla, któremu Gadamerzawdzięcza koncept piękna (das Schõne) jako blasku i równocześniepozoru – obydwa pojęcia mają w języku niemieckim tę samąformę wyrazową: der Schein. Warto wspomnieć na tym miejscu równieżo znamiennej brzmieniowej zbieżności słowa Schein ze słowem7Tamże, s.186.8Prawda i metoda..., dz. cyt., s. 435.9Tamże.125