Nr 608, styczeń 2006 - Znak

TEMATY I REFLEKSJEdebatach: rasizm jako główna oś myślenia w kwestiach zahaczającycho dyskryminację i nietolerancję. To „rasizm” służy jako hasłowywoławcze, a potem ruszamy w stronę konkretów. Na przykładtakich, jak antysemityzm, dyskryminacja Romów, nietolerancja wobecgejów, a nawet przemoc wobec kobiet czy paskudne kpiny z feministek.W tych wszystkich postawach „anty” istotnie jest coś wspólnego,ale jeśli słowo „rasizm” coś znaczy, to w większości sytuacji,które nas bolą, wcale nie o rasizm chodzi. Tym czymś wspólnym jestjuż raczej nietolerancja, względnie – ksenofobia. W ostatecznym rozrachunkugotowość wykluczania z człowieczeństwa.Od fobii, czyli przesadnych nieracjonalnych lęków i wstrętów,prosta droga do agresji.Czują to pająki, ofiary ludzkiej arachnofobii. Tu uczynię dygresjęi wspomnę pewną zastanawiającą historię. Dobrych kilka lat temubraliśmy udział w bardzo poważnej konferencji w Berlinie, w parkowejrezydencji w Wannsee. Obradowało tam zwołane przez AkademięEwangelicką międzynarodowe gremium chcące wspólnie przemyślećlos i drogi pomocy dla ofiar zbrodni nazizmu, południowoafrykańskiegoapartheidu i NRD-owskiego systemu zniewolenia. I otopewien duży pająk, krzyżak zresztą, pracowicie przegrodził jednąz uczęszczanych ścieżek ogromną, cudownie skonstruowaną siecią.Proszę sobie wyobrazić, że nikt z kilkudziesięciu uczestników konferencjinie zniszczył tej sieci. Wszyscy cofali się z podziwem i wybieraliinną trasę. Co rano sieć krzyżaka majaczyła obsypana gęstą rosą,lśniła w słońcu, drżała, gdy przebiegał po niej jej ośmionogi twórca.Świat bez arachnofobii jest piękny.Polska choroba to nie rasizm, lecz nacjonalizm wykluczający,odpychający wszelką inność, która mogłaby polskości towarzyszyći do niej przylgnąć – na różnych dobrych warunkach, wzbogacającobie strony.Nacjonalizm wykluczający nie ma nic wspólnego z patriotyzmem,z miłością do swojego, która czyjegoś nie musi wykluczać ani baćsię.Miłość do swojego ma naturalne powinowactwo do dyskrecji.Myślę, że „swoje” naprawdę kocha się jakby wstydliwie, nie czując147