Nr 608, styczeń 2006 - Znak

158ZDARZENIA – KSIĄŻKI – LUDZIEDlaczego na swoją duchową drogę Halík wybrał katolicyzm? Jednymz powodów było to, iż – wedle słów Josefa Zvěřina – jego głównązasadą jest: „»nie tylko, lecz także« – nie tylko wolność, lecz także łaska,nie tylko łaska, lecz także wolna wola; nie tylko Bóg, lecz także człowiek,nie tylko człowiek, lecz także Bóg”. Co jednak drażni Halíkaw chrześcijaństwie? Roszczenie do wyłączności. Dlatego jego wiara w Jezusaz Nazaretu i w prawdziwość chrześcijaństwa nie oznacza deklaracji„Tylko my posiadamy prawdę”. Dlatego na pytanie, która religia jestprawdziwa, odpowiada: „Ta moja”, podobnie jak dziecko na pytanie:„Czyja mama jest najlepsza?”, odpowiada „Moja”. Jest to wypowiedzenieprawdy w horyzoncie miłości. Dziecko, które odpowie na to pytanie:„Wszystkie matki są jednakowe”, to dziwne dziecko, stwierdza Halík.Jednak Bóg, w którego wierzy Halík, nie jest „bożkiem o lokalnych kompetencjach”,lecz absolutną Prawdą, dlatego chrześcijanin i buddyyjskimnich z głębi serca szukający prawdy nie wierzą w dwóch różnych bogów,lecz w Jednego. Elementem ich różniącym są wyobrażenia czymniemania o Bogu. Zatem – wedle dystynkcji między religią a wiarą –różne są ich religie, ale ta sama wiara.W jaki sposób Halík broni się przed oskarżeniami o relatywizacjęwiary chrześcijańskiej? Stwierdza on, że podejmując dialog z wyznawcamiinnych religii, swoją wiarę uważa za „warowny zamek”, w którymznajdują się zarówno komnaty zawierające skarbiec, jak i te, których niemusi bronić. Halík powołuje się tu na orzeczenia Soboru WatykańskiegoII, który właśnie uznając, iż nie wszystkie artykuły wiary mają tęsamą wagę i że należy pamiętać o ich uwikłaniu historycznym i kontekstowym,otworzył drogę do dialogu z innymi religiami. Halík uważa, żezrelatywizować można zewnętrzną, uwarunkowaną historią stronę naszegowyobrażenia i pojmowania wiary, nie zdradzając Bożego Objawienia.Bóg, w którego wierzy Halík, jest – zgodnie z apostolsko-nicejskimCredo – Bogiem wszystkich ludzi, „niespętanym Chrystusem”, którywedług indyjskiego teologa Stanleya Samarthanie powinien już być uważany za „własność” chrześcijańskiej wspólnoty czychrześcijaństwa jako skończonej religii. Chrześcijaństwo należy do Chrystusa,ale Chrystus nie należy tylko do chrześcijaństwa. Dlatego wskazanie na „nieograniczonegoChrystusa” jest nie tyle próbą pozbawienia historycznego chrześcijaństwajego Pana, ile raczej wyrazem głęboko uzasadnionego pragnienia.A mianowicie pragnienia, by wyjaśnić, w jaki sposób uniwersalność Chrystusaprzekracza zarówno wszelkie granice geograficzne i kulturowe, jak i wszelkiegranice duchowe.