Nr 608, styczeń 2006 - Znak

TEMATY I REFLEKSJEElżbieta WolickaPiękno pozoruPiękno jest „bytującym pozorem”, a zarazem„przyrostem bytu” – odblaskiem i odzwierciedleniembytowej prawdy.Celem mojego szkicu jest prezentacja zasadniczej zmiany sposoburozumienia wartości estetycznych, zwłaszcza piękna, w stosunkudo tradycji estetyki nowożytnej, której ostatnim znaczącym ogniwembyła ubiegłowieczna estetyka fenomenologiczna. Kryzys takuprawianej estetyki lub nawet, jak sądzą niektórzy, jej nieodwracalny„zmierzch i upadek”, nastąpił pod przemożnym wpływem hermeneutyki,powszechnie uważanej za ten nurt filozofii, który najsilniejwpłynął na aksjologiczny i metodologiczny profil całej współczesnej„postmodernistycznej” humanistyki. Zadaniem hermeneutyki– jak twierdzi jeden z najbardziej prominentnych przedstawicieli tegonurtu, Hans-Georg Gadamer – jest pokonywanie dziejowego dystansu,przyswajanie tego, co obce dzięki rozumieniu, a ów wysiłek rozumieniaowocuje zawsze jakimś uobecnieniem sensu w nowej jegowykładni. Obcość może dotyczyć zarówno ludzi minionych epok,ich świata, kultury, języka, dzieł sztuki, systemów wartości, jak i wydarzeńi zjawisk współczesnych. Jest oczywiste, że „przy tak szerokimznaczeniu hermeneutyka obejmuje estetykę” 1 .1H. G. Gadamer, Estetyka i hermeneutyka, przeł. M. Łukasiewicz, w: tenże, Rozum,słowo, dzieje, Warszawa 1979, s. 124.122