PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

năm” (khoản 1, Điều 202 B ộ luật Hình s ự năm 1999), b ộ phận gi ả định của quy phạmlà: “người nào điều khiển phương tiện giao thông đường b ộ mà vi phạm v ề an toàngiao thông đường b ộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gật thiệt hại nghiêm trọng chosức kho ẻ, tài sản của người khác”.Trường hợp khác, “Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người v ợ có thaitrong thời kỳ đó là con chung của v ợ chồng.Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha m ẹ thừa nhận cũng là conchung của v ợ chồng” (khoản 1, Điều 63 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000), bộphận gi ả định của quy phạ m là: “Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợcó thai trong thời kỳ đó; Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha m ẹ thừanhận ”.B ộ phận gi ả định của quy phạm pháp luật tr ả lời cho câu hỏi: T ổ chức, cánhân nào? Khi nào? Trong những hoàn cảnh, điều kiện nào?Gi ả định của quy phạm pháp luật có th ể giản đơn (ch ỉ nêu 1 hoàn cảnh, điềukiện), ví d ụ : “Người có quốc tịch Việt Nam là công dân Nước Cộng hoà Xã hội chủnghĩa Việt Nam (sau đây gọi la công dân Việt Nam)” (khoản 1, Điều 4 Luật Quốc tịchViệt Nam 1998); hoặc có th ể phức tạp (nêu lên nhiều hoàn cảnh, điều kiện), ví d ụ :“Người nào dùng bói toán, đồng bóng hoặc các hình thức mê tín, d ị đoan khác gây hậuqu ả nghiêm trọng hoặc đã b ị x ử phạt hành chính v ề hành vi này hoặc đã b ị kết án vềtội này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm”(khoản 1, Điều 247 B ộ luật Hình sựnăm 1999).2. Quy định: là một b ộ phận của quy phạm pháp luật trong đó nêu cách x ử sựmà t ổ chức hay cá nhân ở vào hoàn cảnh, điều kiện đã nêu trong b ộ phận gi ả địnhcủa quy phạm pháp luật được phép hoặc buộc phải thực hiện.B ộ phận quy định của quy phạm pháp luật tr ả lời câu hỏi: Phải làm gì? Đượclàm gì? Không được làm gì? Làm nh ư th ế nào?Ví d ụ: “công dân có quyền t ự do kinh doanh theo quy định của pháp luật” (Điều57 Hiến pháp năm 1992), b ộ phận quy định của quy phạm là “có quyền t ự do kinhdoanh” (được làm gì).Hoặc “Trong trường hợp pháp luật không quy định và các bên không thoảthuận, thì có th ể áp dụng tập quán hoặc quy định tương t ự của pháp luật, nhưng khôngđược trái với những nguyên tắc quy định trong b ộ luật này”(Điều 3 B ộ luật Dân sựnăm 2005), b ộ phận quy định của quy phạm là: “thì có th ể áp dụng tập quán hoặc quyđịnh tương t ự của pháp luật, nhưng không được trái với những nguyên tắc quy địnhtrong b ộ luật này”.Mệnh lệnh được nêu ở b ộ phận quy định của quy phạm pháp luật có th ể dứtkhoát (ch ỉ nêu một cách x ử s ự và các ch ủ th ể buộc phải x ử s ự theo mà không có s ự lựachọn. Ví d ụ khoản 1, Điều 17 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 quy định: Khi việckết hôn trái pháp luật b ị hu ỷ thì hai bên nam n ữ phải chấm dứt quan h ệ v ợ chồng).Hoặc không dứt khoát (nêu ra 2 hoặc nhiều cách x ử s ự và cho phép các t ổ chức hoặccá nhân có th ể lựa chọn cho mình cách x ử s ự thích hợp t ừ những cách x ử s ự đã nêu, víd ụ: Điều 12 Luật hôn nhân và Gia đình năm 2000 quy định: “U ỷ ban nhân dân xã,phường, th ị trấn nơi c ư trú của một trong hai bên kết hôn là c ơ quan đăng ký kết hôn.C ơ quan đại diện ngoại giao, c ơ quan lãnh s ự Việt Nam ở nước ngoài là cơquan đăng ký kết hôn giữa công dân Việt Nam với nahu ở nướcngoài”).