PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

CHƯƠNG XXIĐIỀU CHỈNH PHÁP LUẬT, C Ơ CH Ế ĐIỀU CHỈNH PHÁP LUẬTI. ĐIỀU CHỈNH PHÁP LUẬT1. Khái niệm điều chỉnh pháp luậtPháp luật là h ệ thống các quy tắc x ử s ự nhằm điều chỉnh các quan h ệ xã hộikhách quan. Điều này có nghĩa là pháp luật tác động lên các quan h ệ xã hội bằng cáchghi nhận, củng c ố, bảo v ệ chúng, cũng nh ư tạo kh ả năng, điều kiện, khuôn kh ổ chonhững quan h ệ xã hội phát sinh, phát triển phù hợp với d ự kiến của các nhà làm luật.Pháp luật tác động lên các quan h ệ xã hội theo 2 hướng: Th ứ nhất, đối vớinhững quan h ệ xã hội đáp ứng nhu cầu phát triển theo hướng tiến b ộ của xã hội thìpháp luật bảo v ệ và định hướng cho s ự phát triển của chúng. Th ứ hai, đối với nhữngquan h ệ mâu thuẫn với yêu cầu khách quan của xã hội và lợi ích của nhân dân thì phápluật tạo ra những biện pháp ngăn cản, hạn ch ế s ự phát triển của chúng.Pháp luật không th ể trực tiếp làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt s ự tồn tại củacác quan h ệ xã hội bởi các quan h ệ xã hội tồn tại một cách khách quan. Pháp luật chỉcó th ể đưa các quan h ệ xã hội vào trật t ự, định hướng cho s ự phát triển của các quanh ệ xã hội.Pháp luật hướng tới những quan h ệ xã hội bằng các hình thức: tác động có tínht ư tưởng, giáo dục mang đến cho con người thông tin và nâng cao ý thức của h ọ đốivới pháp luật và điều chỉnh có tính quy phạm và tính bắt buộc chung.Nh ư vậy, cần phân biệt khái niệm tác động pháp luật và điều chỉnh pháp luật.Điều chỉnh pháp luật cũng là s ự tác động của pháp luật lên các quan h ệ xã hội, nhưngkhác với khái niệm tác động pháp luật theo nghĩa rộng, điều chỉnh pháp luật là việcdùng pháp luật với tính cách là yếu t ố có tính quy phạm và tính bắt buộc chung đểđiều chỉnh các quan h ệ xã hội. Có th ể nói, điều chỉnh pháp luật là tác động pháp luậthiểu theo nghĩa hẹp.S ự điều chỉnh pháp luật có những đặc điểm sau đây:- Điều chỉnh pháp luật là một trong những loại hình của điều chỉnh xã hội;- Điều chỉnh pháp luật là điều chỉnh có tính định hướng, tính t ổ chức và tínhhiệu qu ả;- Điều chỉnh pháp luật là s ự điều chỉnh được thực hiện thông qua một h ệ thốngcác phương tiện pháp lý c ơ bản, đặc thù: quy phạm pháp luật, văn bản áp dụng phápluật mang tính cá biệt, c ụ th ể, quan h ệ pháp luật, hành vi thực hiện quyền và nghĩa vụpháp lý.Tóm lạ i, điều chỉnh pháp luật được hiểu là việc Nhà nước dựa vào pháp luật,s ử dụng một loạt các phương tiện pháp lý đặc thù (quy phạm pháp luật, văn bản ápdụng pháp luật, quan h ệ pháp luật, hành vi thực hiện quyền và nghĩa v ụ pháp lý) đểđiều chỉnh các quan h ệ xã hội, tác động đến quan h ệ xã hội theo phương hướng nhấtđịnh.2. Đối tượng và phương pháp điều chỉnh pháp luậta. Đối tượng điều chỉnh pháp luậtĐối tượng điều chỉnh pháp luật là các quan h ệ xã hội nhưng không phải phápluật điều chỉnh tất c ả các quan h ệ xã hội c ụ th ể mà ch ỉ điều chỉnh các quan h ệ xã hộiquan trọng, c ơ bản, điển hình liên quan trực tiếp đến lợi ích của nhà nước, xã hội vàcá nhân con người.