PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

- Nội dung của quan h ệ pháp luật được cấu thành bởi các quyền và nghĩa vụpháp lý mà việc thực hiện được đảm bảo bằng s ự cưỡng ch ế của nhà nước. Đây làđặc trưng c ơ bản của quan h ệ pháp luật. Trong quan h ệ pháp luật, quyền và nghĩa vụcủa các bên tham gia gắn bó chặt ch ẽ với nhau v ề mặt pháp luật.- S ự xuất hiện, thay đổi, chấm dứt các quan h ệ pháp luật luôn gắn liền với sựkiện pháp lý. Nói cách khác, ch ỉ khi có các tình huống, hiện tượng, quá trình xảy ratrong cuộc sống được ghi nhận trong quy phạm là s ự kiện pháp lý và các ch ủ th ể phápluật tham gia thì mới xuất hiện, thay đổi, chấm dứt quan h ệ pháp luật.T ừ s ự phân tích trên có th ể đị nh nghĩa: Quan h ệ pháp luật xã hội ch ủ nghĩa làhình thức pháp lý của quan h ệ xã hội, xuất hiện dưới s ự tác động của các quy phạmpháp luật, theo đó các bên tham gia quan h ệ có quyền ch ủ th ể và nghĩa v ụ pháp lý theoquy định của quy phạm pháp luật, quyền và nghĩa v ụ đó được pháp luật ghi nhận vànhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp t ổ chức, cưỡng ch ế nhà nước.2. Phân loại quan h ệ pháp luậtQuan h ệ pháp luật tồn tại trong xã hội rất đa dạng và phong phú, điều này chothấy s ự cần thiết phải phân loại chúng. Có các căn c ứ đ ể phân loại:a. Căn c ứ vào đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh, quan h ệ phápluật được phân chia thành các nhóm lớn tương ứng với các ngành luật như: quan hệpháp luật dân s ự, quan h ệ pháp luật hình s ự, quan h ệ pháp luật hành chính...b. Căn c ứ vào cách thực hiện quyền và nghĩa v ụ của ch ủ th ể, quan h ệ phápluật được phân loại thành quan h ệ pháp luật c ụ th ể và quan h ệ pháp luật chung.Quan h ệ pháp luật c ụ th ể là quan h ệ nảy sinh giữa các ch ủ th ể nhất định cóquyền và nghĩa v ụ pháp lý.Quan h ệ pháp luật chung là quan h ệ phát sinh t ừ Hiến pháp, các đạo luật và làc ơ s ở của s ự hình thành các quan h ệ pháp luật c ụ th ể.c. Căn c ứ vào cách quy định quyền và nghĩa v ụ của những bên tham gia, ta cóquan h ệ pháp luật phức tạp và quan h ệ pháp luật đơn giản.Quan h ệ pháp luật phức tạp là quan h ệ mà trong đó các ch ủ th ể tham gia có cảquyền và nghĩa v ụ.Quan h ệ pháp luật đơn giản là quan h ệ trong đó thuần tuý một bên ch ủ thểtham gia có nghĩa v ụ.d. Căn c ứ vào tính chất của những nghĩa v ụ được trao cho các bên tham gia, tacó quan h ệ pháp luật tích cực và quan h ệ pháp luật th ụ động.Trong quan h ệ pháp luật tích cực, bên có nghiã v ụ thực hiện nghĩa v ụ của mìnhbằng hành vi tích cực. Trong quan h ệ pháp luật th ụ động, bên có nghĩa v ụ thực hiệnnghĩa v ụ của mình dưới dạng không hành động.đ. Căn c ứ đặc trưng của s ự tác động, ta có quan h ệ pháp luật điều chỉnh vàquan h ệ pháp luật bảo v ệ.Quan h ệ pháp luật điều chỉnh là quan h ệ pháp luật hình thành trên c ơ s ở củaquy phạm pháp luật điều chỉnh.Quan h ệ pháp luật bảo v ệ gắn bó với những vi phạm pháp luật, được hìnhthành trên c ơ s ở quy phạm bảo v ệ trật t ự pháp luật.II. THÀNH PHẦN CỦA QUAN H Ệ PHÁP LUẬTQuan h ệ pháp luật được cấu thành bởi: ch ủ th ể, nội dung và khách th ể.1. Khái niệm ch ủ th ể quan h ệ pháp luật