PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

ngày càng được m ở rộng. Hầu hết các lĩnh vực quan trọng của xã hội đều được phápluật t ư sản tác động đến một cách hiệu qu ả. Ngày nay pháp luật t ư sản còn mang tínhtoàn cầu hoá, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại quốc t ế. Trong thực tiễn nhiềuch ế định pháp luật quốc t ế quan trọng đã được hình thành dưới s ự tác động của phápluật t ư sản.II. HÌNH THỨC VÀ H Ệ THỐNG PHÁP LUẬT T Ư SẢN1. Hình thức pháp luật t ư sảnHình thức của pháp luật t ư sản bao gồm văn bản quy phạm pháp luật, tiền lệpháp, tập quán pháp và ở một s ố ít các nước hồi giáo là luật tôn giáo.Văn bản quy phạm pháp luật là hình thức ph ổ biến nhất của pháp luật t ư sản,văn bản quy phạm pháp luật của pháp luật t ư sản phát triển và hoàn thiện rất nhiềuv ề nội dung và hình thức so với pháp luật phong kiến và pháp luật ch ủ nô.Trong h ệ thống văn bản quy phạm pháp luật của pháp luật t ư sản, hiến pháplà đạo luật c ơ bản, đạo luật gốc, có hiệu lực pháp lý cao nhất. Hiến pháp t ư sản xuấthiện sau khi nhà nước t ư sản ra đời. S ự ra đời của hiến pháp t ư sản đánh dấu mộtbước tiến quan trọng của nền văn minh nhân loại nói chung và lịch s ử phát triển củapháp luật nói riêng. Với quan niệm hiến pháp ch ỉ là “văn bản phản ánh t ổ chức chínhtr ị của quốc gia” nên hiến pháp t ư sản đầu tiên thường ch ỉ quy định những vấn đ ề liênquan tới quyền lực nhà nước, mà ít quan tâm đến ch ế đ ộ kinh t ế, văn hoá - xã hội,quyền công dân nh ư hiến pháp xã hội ch ủ nghĩa.Sau hiến pháp thì luật là loại văn bản quy phạm pháp luật được s ử dụng rộngrãi trong pháp luật t ư sản. Luật là văn bản do ngh ị viện t ư sản ban hành. Các nước tưsản rất chú trọng tới công tác h ệ thống hoá đặc biệt là công tác pháp điển hoá vì vậyphần lớn các lĩnh vực quan h ệ xã hội đều có các b ộ luật điều chỉnh. Thực tiễn phápluật trong các nước t ư sản cho thấy các nước có các tổng tập luật l ệ, b ộ luật có độchính xác và khoa học cao.Sắc lệnh, ngh ị định là những văn bản dưới luật được s ử dụng ph ổ biến trongh ệ thống pháp luật t ư sản, đặcbiệt ở các nước theo chính th ể cộng hoà tổng thốngnh ư Hợp chủng quốc Hoa kỳ, Philípin, Mê xi cô...Tiền l ệ pháp là hình thức pháp luật được áp dụng ch ủ yếu ở các nước thuộch ệ thống Ăng lô- Xắc xông, gồm các nước Anh, M ỹ và một s ố nước nằm trong hệthống thuộc địa của Anh trước đây.Tiền l ệ pháp là quyết định trước đây của toà án hoặc c ơ quan hành chính đượcs ử dụng làm khuôn mẫu đ ể giải quyết các v ụ việc tương t ự xảy ra sau này.Tiền l ệ pháp có đặc điểm là không ổn định, không xác định v ề mặt hình thức,đòi hỏi phải đối chiếu các tình tiết của v ụ việc đang xem xét với tình tiết của v ụ việctương t ự đã được giải quyết, t ừ đó có th ể áp dụng hình phạt hoặc cách giải quyết đãcó, vì vậy d ễ dẫn tới tình trạng lạm quyền, tuỳ tiện trong việc áp dụng.Mặt khác, cũng cần phải thấy tính tích cực của tiền l ệ pháp, vì quan h ệ xãhội- đối tượng điều chỉnh của pháp luật luôn thay đổi. Do đó, trong bất kỳ h ệ thốngpháp luật nào cũng đều có những “khoảng trống” nhất định, việc áp dụng tiền l ệ pháps ẽ khắc phục được tình trạng này.Tập quán pháp được áp dụng ch ủ yếu ở một s ố nước có chính th ể quân chủlập hiến, tuy nhiên v ị trí của nó không đáng k ể. S ự tồn tại của tập quán pháp chứng tỏs ự ảnh hưởng của pháp luật phong kiến đối với pháp luật t ư sản.