PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

Toà án cũng được hết sức chú trọng trong nhà nước ch ủ nô. Tuy nhiên cách tổchức toà án ở các nhà nước khác nhau là khác nhau. Ở các quốc gia Phương Đông,quyền xét x ử tối cao thuộc v ề người đứng đầu nhà nước (vua), quyền này có thểđược u ỷ quyền lại cho một t ổ chức ph ụ thuộc trực tiếp vào vua. Ở các quốc giaPhương Tây c ổ đại, h ệ thống c ơ quan xét x ử đã được thiết lập đ ể xét x ử những côngviệc khác nhau, đồng thời đảm nhiệm chức năng quản lý (Aten), hoặc có những cơquan thường trực đảm trách hoạt động xét x ử với các thẩm phán được bầu trong mộtkhoảng thời gian nhất định (La Mã thời kỳ cộng hoà).4. Hình thức nhà nước ch ủ nôMặc dù các nhà nước ch ủ nô đều có những chức năng c ơ bản giống nhau,nhưng do điều kiện lịch s ử c ụ th ể của mỗi quốc gia là khác nhau nên trong nhà nướcch ủ nô có nhiều hình thức chính th ể khác nhau. Lịch s ử phát triển của nhà nước chủnô gắn với các hình thức chính th ể: quân ch ủ, cộng hoà dân ch ủ, cộng hoà quý tộc.Chính th ể quân ch ủ chuyên chế ph ổ biến trọng các nhà nước phương đông cổđại. Đặc trưng của hình thức này là quyền lực nhà nước tập trung toàn b ộ vào trongtay người đứng đầu nhà nước (hoàng đ ế, vua) với một b ộ máy quân s ự , quan liêu kháphức tạp (Ai Cập, Babilon, Trung Quốc, Ấn Đ ộ...). Người đứng đầu nhà nước có toànquyền quyết định vận mệnh quốc gia, cũng nh ư vận mệnh của từng thành viên trongquốc gia đó, chức v ụ này được truyền lại theo nguyên tắc cha truyền con nối.Chính th ể cộng hoà dân chủ tồn tại ở nhà nước ch ủ nô Aten vào th ế k ỷ th ứ V -IV trước công nguyên. Ở Aten mọi nam công dân trưởng thành đều được tham gia Hộingh ị nhân dân. Hội ngh ị s ẽ bầu ra các c ơ quan nhà nước và các cá nhân thực thi quyềnlực nhà nước theo những nhiệm kỳ nhất định. Nô l ệ, kiều dân, ph ụ n ữ, nô l ệ đã đượcgiải phóng không được tham gia bầu c ử, thực chất của hình thức dân ch ủ này là dânch ủ ch ủ nô.Chính th ể cộng hoà quý tộc ch ủ nô tồn tại ở nhà nước Spác và La Mã. Quyềnlực nhà nước (ch ủ yếu quyền lập pháp) nằm trong tay một hội đồng mà thành viênđược bầu ra t ừ các quý tộc giàu có nhất và h ọ nắm gi ữ chức v ụ suốt đời. Bên cạnhđó có các c ơ quan thực hiện quyền hành pháp và quyền t ư pháp cũng được hình thànhthông qua con đường bầu c ử. Đại hội nhân dân vẫn tồn tại nhưng không chiếm v ị tríquan trọng. Đại hội nhân dân ch ỉ tiến hành bầu những người tham gia vào các chức vụtrong b ộ máy nhà nước, thông qua v ề mặt hình thức các d ự luật do Hội đồng trưởnglão đưa ra.V ề hình thức cấu trúc nhà nướ c, tất c ả các nhà nước ch ủ nô đều có cấu trúcnhà nước đơn nhất.V ề ch ế đ ộ chính tr ị , ở các nước phương Đông ch ủ yếu tồn tại ch ế đ ộ độc tàichuyên ch ế. Ở các nước phương Tây, ch ế đ ộ chính tr ị đã mang tính dân ch ủ , tuy nhiênv ề bản chất đó ch ỉ là ch ế đ ộ dân ch ủ ch ủ nô. V ề c ơ b ả, nền dân ch ủ được thiết lậpởnhững quốc gia này vẫn là ch ế đ ộ quân phiệt, độc tài với đại đa s ố nhân dân lao động.II. NHÀ NƯỚC PHONG KIẾNNhà nước phong kiến ra đời trên c ơ s ở của s ự sụp đ ổ của xã hội chiếm hữu nôl ệ, ở một s ố quốc gia nhà nước phong kiến là kiểu nhà nước đầu tiên, ví d ụ nh ư ViệtNam, Triều Tiên...1. Bản chất của nhà nước phong kiến