PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

CHƯƠNG VIIHÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG CỦA NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CH Ủ NGHĨAI. HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CH Ủ NGHĨA1. Khái niệm hình thức nhà nước xã hội ch ủ nghĩaHình thức nhà nước là một trong những vấn đ ề c ơ bản của lý luận chung vềnhà nước và pháp luật, có ý nghĩa lớn v ề lý luận và thực tiễn. Trong mối quan h ệ giữabản chất và hình thức nhà nước thì bản chất là yếu t ố có ý nghĩa quyết định, nhưnghình thức nhà nước có tác động tích cực lên quá trình cải tạo xã hội cũ, xây dựng xãhội mới.Một vấn đ ề có tính quan trọng là sau khi dành được chính quyền việc cấpthiết là phải định ra mô hình t ổ chức nhà nước, phương thức t ổ chức và thực hiệnquyền lực nhà nước.Ở bình diện chung nhất, khái niệm “hình thức nhà nước” gồm 3 yếu t ố cấuthành: hình thức chính th ể, hình thức cấu trúc nhà nước và ch ế đ ộ chính tr ị.Các nhà nước xã hội ch ủ nghĩa do có cùng bản chất dân ch ủ nên v ề c ơ bảnđều có những đặc điểm giống nhau v ề hình thức nhà nước, c ụ th ể:- V ề hình thức chính th ể: Tất c ả các nhà nước xã hội ch ủ nghĩa đều được tổchức theo hình thức cộng hoà dân ch ủ, dù tên gọi ở mỗi nước có khác nhau.- V ề hình thức cấu trúc nhà nước: Các nhà nước xã hội ch ủ nghĩa có th ể đượccấu trúc dưới hình thức nhà nước liên bang, cũng có th ể dưới hình thức cấu trúc nhànước đơn nhất.- V ề ch ế đ ộ chính tr ị: Trong tất c ả các nhà nước xã hội ch ủ nghĩa đều có chếđ ộ chính tr ị dân ch ủ, với việc m ở rộng dân ch ủ trên tất c ả các lĩnh vực của đời sốngxã hội tới đông đảo tầng lớp nhân dân lao động trong xã hội.2. Các hình thức nhà nước xã hội ch ủ nghĩaa. Hình thức chính th ể của nhà nước xã hội ch ủ nghĩa• Công xã Pari:Công xã Pari là hình thức nhà nước chuyên chính vô sản đầu tiên, ra đời trongcuộc khởi nghĩa vũ trang ngày 18/3/1871 của công nhân th ủ đô Pari đã chiến thắngquân đội chính ph ủ Thiers. Công xã Pari có những đặc trưng sau:- Công xã xoá b ỏ ch ế đ ộ đại ngh ị t ư sản, thiết lập h ệ thống c ơ quan đại diệnmới. Hội đồng công xã là c ơ quan quyền lực cao nhất, các u ỷ viên trong hội đồngđược bầu theo nguyên tắc ph ổ thông và phần lớn xuất thân t ừ thành phần công nhân.Các u ỷ viên có th ể b ị bãi miễn nếu h ọ không hoàn thành nhiệm v ụ hoặc không còn uytín.- Công xã Pari thực hiện việc đập tan b ộ máy nhà nước cũ của giai cấp t ư sản,xây dựng b ộ máy nhà nước mới của giai cấp công nhân. Sắc lệng đầu tiên được banhành là sắc lệnh v ề xoá b ỏ quân đội thường trực thay th ế bằng ch ế đ ộ toàn dân vũtrang. Công xã cũng thực hiện việc giải tán lực lượng cảnh sát cũ, thành lập lực lượngan ninh mới, giải tán các toà án và viện công t ố , thành lập toà án và viện công t ố mới,thành lập toà án đặc biệt... Đến ngày 19/4/1871 Công xã đã thiết lập được Chính phủcủa giai cấp công nhân.- Công xã đã xoá b ỏ những nguyên tắc t ổ chức cu ẩ b ộ máy nhà nước t ư sản,xác lập các nguyên tắc mới v ề t ổ chức b ộ máy nhà nước mới của giai cấp vô sản.