PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

CHƯƠNG IVNHÀ NƯỚC CH Ủ NÔ VÀ NHÀ NƯỚC PHONG KIẾNI. NHÀ NƯỚC CH Ủ NÔNhà nước ch ủ nô là nhà nước đầu tiên trong lịch s ử xã hội loài người, ra đờitrên c ơ s ở s ự tan rã của ch ế đ ộ cộng sản nguyên thu ỷ. Là hình thức t ổ chức và thựchiện quyền lực thống tr ị của giai cấp ch ủ nô.1. Bản chất của nhà nước ch ủ nôXem xét bản chất của nhà nước ch ủ nô phải xuất phát t ừ c ơ s ở kinh t ế và cơs ở xã hội của xã hội chiếm hữu nô l ệ. C ơ s ở kinh t ế của nhà nước ch ủ nô là quan hệsản xuất chiếm hữu nô l ệ. Quan h ệ này dựa trên c ơ s ở của s ự chiếm hữu t ư nhân củach ủ nô đối với t ư liệu sản xuất và người lao động là nô l ệ.C ơ s ở xã hội của xã hội chiếm hữu nô l ệ do chính c ơ s ở kinh t ế quy định. Vìth ế, kết cấu giai cấp của xã hội gồm có hai giai cấp chính là giai cấp ch ủ nô và giaicấp nô l ệ. Giai cấp ch ủ nô là giai cấp thống tr ị mặc dù ch ỉ là thiểu s ố trong xã hộinhưng nắm hầu hết t ư liệu sản xuất của xã hội và c ả bản thân người lao động là nôl ệ. Giai cấp nô l ệ mặc dù chiếm đại đa s ố trong xã hội nhưng do không có t ư liệu sảnxuất trong tay và không làm ch ủ ngay c ả chính bản thân mình nên h ọ hoàn toàn phụthuộc vào giai cấp ch ủ nô c ả v ề th ể xác và tinh thần. Nô l ệ không được coi là ngườimà ch ỉ là “công c ụ biết nói” của ch ủ nô, ch ủ nô có toàn quyền đối với nô l ệ với vai tròlà một ch ủ s ở hữu đích thực, h ọ có th ể bán nô l ệ, cho, tặng nô l ệ... nô l ệ thực chất chỉlà một th ứ tài sản của ch ủ nô. Bên cạnh hai giai cấp chính là ch ủ nô và nô l ệ, xã hộichiếm hữu nô l ệ còn những giai cấp và tầng lớp xã hội khác nh ư: nông dân t ư hữu,những người th ợ th ủ công, những người buôn bán...Những người này v ề thân phận địav ị của h ọ trong xã hội không thấp kém nh ư nô l ệ nhưng so với giai cấp ch ủ nô h ọ cóđịa v ị rất thấp và cũng chịu s ự chi phối của giai cấp ch ủ nô.C ơ s ở kinh t ế và kết cấu giai cấp xã hội đã quy định bản chất của nhà nướcch ủ nô. Dưới góc đ ộ bản chất giai cấp, nhà nước ch ủ nô là công c ụ bạo lực đ ể thựchiện nền chuyên chính của giai cấp ch ủ nô, duy trì s ự thống tr ị mọi mặt của giai cấpch ủ nô đối với nô l ệ và các tầng lớp nhân dân lao động trong xã hội, duy trì tình trạngbất bình đẳng giữa ch ủ nô với nô l ệ với các tầng lớp nhân dân lao động khác.Nghiên cứu ch ế đ ộ nô l ệ trên th ế giới, C.Mác và Ph. Ăngghen đã căn c ứ vàonhững đặc điểm c ụ th ể đ ể phân biệt ch ế đ ộ nô l ệ c ổ điển và ch ế đ ộ nô l ệ phươngđông c ổ đại.Ch ế đ ộ nô l ệ c ổ điể n (hay còn gọi là ch ế đ ộ nô l ệ Hy - La) được đặc trưngbởi tính điển hình của phương thức sản xuất chiếm hữu nô l ệ. Trong loại hình xã hộinày nô l ệ chiếm s ố lượng đông đảo trong xã hội và là lực lượng lao động ch ủ yếu củaxã hội, mà thực chất là cho ch ủ nô. S ự bóc lột của ch ủ nô đối với nô l ệ là ph ổ biến vàđiển hình.Ch ế đ ộ nô l ệ phương Đông c ổ đạ i hay còn gọi là ch ế đ ộ nô l ệ gia trưởng làloại hình xã hội còn duy trì nhiều tàn d ư của ch ế đ ộ công xã th ị tộc. Trong ch ế đ ộ này,nô l ệ không phải là lực lượng lao động chính, sản xuất ra của cải, hàng hoá cho chủnô mà hầu hết làm công việc trong nhà. Lực lượng lao động chính của xã hội là cácthành viên công xã nông thôn (nông nô), v ề địa v ị xã hội, h ọ t ự do hơn so với nô l ệ , tuynhiên h ọ vẫn chịu s ự áp bức, bóc lột của ch ủ nô.