PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

CHƯƠNG VNHÀ NƯỚC T Ư SẢNI. S Ự RA ĐỜI, BẢN CHẤT VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA NHÀNƯỚC T Ư SẢNVào khoảng th ế k ỷ XV, XVI, một s ố nước Phong kiến Tây Âu do s ự phát triểncủa lực lượng sản xuất với nền sản xuất hàng hoá đã làm cho ch ủ nghĩa phong kiếnbước vào tình trạng khủng hoảng sâu sắc. Trong các nước này đã xuất hiện hàng loạtcông trường th ủ công và nhiều thành th ị - là các trung tâm thương mại lớn. Tầng lớpth ị dân ngày càng tr ở nên đông đúc, tầng lớp tiểu thương, tiểu ch ủ ngày xuất hiệncàng nhiều, giai cấp t ư sản ngày càng khẳng định v ị trí của mình trong xã hội, đâychính là những nhân t ố dẫn đến s ự khủng hoảng toàn diện của xã hội phong kiến.Với s ự phát triển của lực lượng sản xuất, phương thức sản xuất phong kiến tỏrõ s ự lỗi thời và bất lực trong việc quản lý nền kinh t ế, tr ở thành yếu t ố kìm hãm sựphát triển của lực lượng sản xuất. Cùng với s ự phát triển của lực lượng sản xuất làs ự ra đời của lực lượng xã hội mới: t ư sản và vô sản. Giai cấp t ư sản sau khi chiếm vịtrí ch ủ đạo trong kinh t ế đã nhanh chóng dành quyền lực trong lĩnh vực chính tr ị nhằmth ủ tiêu quan h ệ sản xuất phong kiến lỗi thời, thiết lập phương thức sản xuất mới,tiến b ộ, vượt qua s ự khủng hoảng, tạo đà cho lực lượng sản xuất phát triển.Nhiệm v ụ trên đặt ra trước giai cấp t ư sản một s ứ mạng cao c ả là phải tiếnhành cách mạng xã hội, thay th ế hình thái kinh t ế xã hội cũ bằng hình thái kinh t ế xãhội mới, thiết lập h ệ thống quan h ệ sản xuất mới, tạo đà cho lực lượng sản xuất pháttriển. Qua cuộc cách mạng t ư sản, quyền lực chính tr ị chuyển t ừ tay giai cấp thống trịcũ sang giai cấp thống tr ị mới, tức là chuyển t ừ tay giai cấp địa ch ủ, phong kiến sangtay giai cấp t ư sản.Cách mạng t ư sản ở từng nước khác nhau diễn ra dưới những hình thức khácnhau, ph ụ thuộc và những yếu t ố: chính tr ị, kinh t ế, truyền thống dân tộc... của từngquốc gia. Tựu chung cách mạng t ư sản được tiến hành dưới các hình thức c ụ th ể sau:1. Khởi nghĩa vũ trang: hình thức này là hình thức cách mạng triệt đ ể nhất, nóloại b ỏ mọi tàn d ư của xã hội phong kiến, thiết lập các nguyên tắc c ơ bản của nềndân ch ủ t ư sản. Vì th ế, hình thức này ch ỉ diễn ra ở những quốc gia có giai cấp t ư sảnlớn mạnh, đ ủ sức đ ể đối đầu với giai cấp địa ch ủ phong kiến, lãnh đạo được cáchmạng một cách độc lập (Cách mạng Hà Lan vào th ế k ỷ 16, cách mạng t ư sản Phápth ế k ỷ 18).2. Cải cách t ư sả n: là hình thức cách mạng diễn ra dưới s ự tho ả hiệp giữa giaicấp t ư sản với giai cấp quý tộc phong kiến, s ử dụng v ị trí của giai cấp mình trong nghịviện đ ể loại b ỏ dần những đặc quyền, đặc lợi của giai cấp quý tộc phong kiến, thâutóm dần quyền lực chính tr ị v ề tay giai cấp mình. Hình thức này thường được s ử dụngở những nước mà ở đó giai cấp t ư sản chưa đ ủ mạnh đ ể giành quyền lực một cáchkiên quyết và triệt đ ể, nhanh chóng (Đức, Nhật, Tây Ban Nha)3. Chiến tranh giải phóng dân tộc hoặc áp đặt nhà nước t ư sản lên đất đai vàc ư dân những miền đất “thuộc địa mới” vốn là thuộc địa của các nước T ư sản pháttriển (Hợp chủng quốc Hoa kỳ, Canada, Ôxtrâylia). Phần lớn hình thức này diễn ra ởcác vùng đất trước đây là thuộc địa của Anh, Vào th ế k ỷ 18, 19, sau khi cách mạngởAnh n ổ ra, giai cấp t ư sảnở những thuộc địa này hình thành t ừ s ố dân di c ư t ừ Châu