PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

CHƯƠNG XIKIỂU VÀ HÌNH THỨC CỦA PHÁP LUẬTI. KIỂU PHÁP LUẬTKiểu pháp luật là hình thái pháp luật được xác định bởi tập hợp các dấu hiệu,đặc trưng c ơ bản của pháp luật th ể hiện bản chất giai cấp, điều kiện tồn tại và pháttriển của pháp luật trong một hình thái kinh t ế - xã hội nhất định.Ch ủ nghĩa Mác - Lê Nin xem xét lịch s ử xã hội nh ư là một quá trình lịch s ử tựnhiên của s ự thay th ế một hình thái kinh t ế - xã hội khác. Mỗi một hình thái kinh t ế -xã hội là một kiểu lịch s ử của xã hội được thiết lập trên c ơ s ở của một phương thứcsản xuất.Pháp luật là một yếu t ố thuộc kiến trúc thượng tầng. Bản chất, nội dung củapháp luật suy cho cùng là do c ơ s ở kinh t ế quyết định, vì vậy, đ ể phân loại các kiểupháp luật đã tồn tại trong lịch s ử cần dựa vào hai tiêu chuẩn:Th ứ nhấ t, pháp luật ấy ra đời và tồn tại trên c ơ s ở kinh t ế nào? Do quan hệsản xuất nào quyết định?Th ứ hai, pháp luật th ể hiện ý chí của giai cấp nào? Bảo v ệ và củng c ố quyềnlợi của giai cấp nào?Là một b ộ phận thuộc kiến trúc thượng tầng dựa trên c ơ s ở kinh t ế của một xãhội nhất định, vì th ế tương ứng với các hình thái kinh t ế - xã hội có giai cấp có cáckiểu pháp luật :- Pháp luật Ch ủ nô.- Pháp luật phong kiến.- Pháp luật t ư sản.- Pháp luật xã hội ch ủ nghĩa.Trong s ố các kiểu pháp luật đã và đang tồn tại trong lịch s ử xã hội loài người,ba kiểu pháp luật: ch ủ nô, phong kiến và t ư sản tuy có những đặc trưng riêng biệt,song chúng đều có đặc điểm chung là: đều th ể hiện ý chí của thiểu s ố giai cấp bóc lộttrong xã hội; củng c ố và bảo v ệ ch ế đ ộ t ư hữu v ề t ư liệu sản xuất; bảo đảm v ề mặtpháp lý s ự áp bức, bóc lột của giai cấp thống tr ị đối với nhân dân lao động, duy trì tìnhtrạng bất bình đẳng trong xã hội.Kiểu pháp luật xã hội ch ủ nghĩa đang trên con đường hình thành và phát triển,từng bước xây dựng một ch ế đ ộ s ở hữu công cộng v ề t ư liệu sản xuất ch ủ yếu; thểhiện ý chí của đa s ố nhân dân lao động ttrong xã hội; hạn ch ế dần và đi đến xoá bỏbóc lột, xây dựng một xã hội công bằng, bình đẳng, đảm bảo cho mọi công dân cócuộc sống ấm no, hạnh phúc, tất c ả vì giá tr ị của con người.S ự thay th ế các kiểu pháp luật là một tất yếu khách quan phù hợp với quy luật.C ơ s ở của s ự thay th ế đó là s ự vận động và phát triển khách quan của các quy luậtkinh t ế - xã hội, trong đó quy luật quan h ệ sản xuất phải phù hợp với tính chất và trìnhđ ộ của lực lượng sản xuất có tính quyết định. S ự thay th ế hình thái kinh t ế - xã hộiđược thực hiện thông qua một cuộc cách mạng xã hội đã làm thay th ế kiểu nhà nướcvà pháp luật tương ứng.S ự thay th ế một kiểu pháp luật này bằng một kiểu pháp luật khác tiến b ộ hơnlà một quy luật tất yếu. Tuy nhiên các điều kiện, bối cảnh lịch s ử khác nhau ở mỗinước cũng chi phối tới s ự thay th ế kiểu pháp luật. Vì vậy s ự thay th ế kiểu pháp luậtởmỗi quốc gia diễn ra cũng rất khác nhau. S ự thay th ế này cũng không nhất thiết phải